آیه مودت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{قرآن بزرگ|ذَٰلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ‌ اللَّـهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۗ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرً‌ا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْ‌بَىٰ ۗ وَمَن يَقْتَرِ‌فْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ‌ شَكُورٌ‌

| ترجمه = اين همان [پاداشى‌] است كه خدا بندگان خود را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند [بدان‌] مژده داده است. بگو: «به ازاى آن [رسالت‌] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى در باره خويشاوندان.» و هر كس نيكى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهيم افزود. قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است.

قربی اسم مصدر به معنای نزدیکی و خوشاوندی است. در قرآن جز در آیه ۲۳ سوره شوری، همیشه همراه با ذو یا اولو آمده است که با معنای نزدیکان و خویشاوندان می‌شود.  

بسیاری از مفسران فی القربی را به معنای خویشاوندان گرفته‌اند و مصداق آن را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند. در این تفسیر «فی القربی»، «ذوی القربی» است و الف و لام در القربی هم عوض از مضاف الیه می‌شود یعنی: «قربای». و معنای آیه اینطور می‌شود: «از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستی با خویشاوندانم». مفسران شیعه مصداق این آیه را اهل بیت(ع) پیامبر دانسته‌اند.

طبرسی می‌گوید: «از على بن الحسين (ع) و سعيد بن جبير و عمرو بن شعيب و حضرت باقر(ع) و حضرت صادق (ع) و جماعتى نقل شده كه معنى آيه اينست من از شما در برابر رسالتم جز دوست داشتن نزديكانم و اهل بيتم مزدى نمي‌خواهم‏»<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج۲۲، ص۱۲۸</ref>

برخی مفسران اذعان دارند آیه در مقام بیان مطلب دیگری است. آنان می‌گوید پیامبر به قریش گفت اگر ایمان هم نمی‌آورید دست‌کم به سبب دوستی و تعلق خویشاوندی، مرا آزار ندهید و شرط خویشاوندی و نزدیکی که همانا مروت و دوستی است را بجا آورید: «نه خواهم از شما بران مزدى مگر دوستى اندر خويشاوندى‏»<ref>ترجمه طبری</ref> علامه طباطبایی می‌گوید: «بعضى از مفسرين‏ و به طورى كه می‌‏گويند بيشتر مفسرين- گفته‏‌اند: خطاب در اين آيه به قريش است، و اجرى كه در آن درخواست شده مودت قريش نسبت به رسول خدا(ص) و نزديكان ايشان از قريش است‏»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸،ص۱۶۱</ref>

[[میبدی]] مفسر قرن ششم می‌گوید:«مزد نمی‌خواهم، لكن شما را می فرمايم كه اگر مرا به‌رسالت استوار نمی‌داريد و دعوت مرا اجابت نمي‌كنيد، بارى بحكم قرابت كه ميان من و شماست مرا مرنجانيد و مرا دوست داريد و رحم پيونديد.»<ref>تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۹، ص۱۲۳</ref>

طبرسی در باب این قول می‌آورد: «ابن عباس و قتاده و مجاهد و جماعتى گفته‏‌اند يعنى: مرا بخاطر قرابتى كه با شما دارم دوست بداريد و بخاطر خويشاوندى مرا حفظ كنيد، گفته چون تمامى قريش با رسول خدا(ص) نسبت خويشاوندى داشتند و لذا طرف خطاب آيه تنها مردم قريش خواهند بود، و معنى چنين خواهد شد اگر مرا بخاطر نبوّت و پيامبرى دوست نمي‌داريد بخاطر خويشاوندى و قرابتى كه بين من و شما است دوست داشته باشيد.»<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج۲۲، ص۱۲۸</ref>

علامه طباطبایی این قول را رد می‌کند: «اين تفسير اشكال دارد، براى اينكه معناى اجر وقتى تمام می‌شود كه درخواست‌كننده آن، كارى كرده باشد، و سودى به مردم رسانده باشد، و در ازاء آن مزد طلب كند، مزدى كه برابر عمل عامل باشد، و در مورد بحث، اجر وقتى معنا دارد كه رسول خدا قريش را هدايت كرده باشد، و ايشان ايمان آورده باشند، چون با فرض باقى ماندن در كفر و تكذيب دعوت آن جناب، چيزى از آن جناب نگرفته‏‌اند تا در مقابلش اجرى بدهند، و به فرض هم كه به آن جناب ايمان آورده باشند، تازه به يكى از اصول سه‌‏گانه دين ايمان آورده‌‏اند، نه به همه آن تا باز بدهكار مزد باشند، علاوه بر اينكه در همين فرض ديگر بغض و دشمنى تصور ندارد، تا ترك آن مزد رسالت فرض شود، و رسول خدا آن را از ايشان بخواهد.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱</ref>

اندکی از مفسران هم نگاه دیگری به فی القربی دارند و آن را اینگونه معنا کرده‌اند که اموری که باعث قرب الهی می‌شود را دوست بدارید: « بعضی ديگر گفته‏‌اند: معناى" قربى" تقرب به خدا است، و" مودت به قربى" عبارت است از مودت به خدا از راه تقرب جستن به او به وسيله اطاعت و معناى آيه اين است كه: من از شما اجرى نمی‌خواهم مگر همين را كه به وسيله تقرب جستن به خدا به او مودت كنيد.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۶۱</ref>

 

در تفسیر [[کشف الاسرار و عده الابرار]] آمده است: «مزد نمی‌خواهم لكن می‌فرمايم شما را بدوست داشتن هر كس كه نزديكى جويد باللّه، بطاعت و عمل نيكو، و بر وفق اين قول، هر كس كه اللَّه را فرمان بردار است و تقرب را به‌ وى نيكوكار است، واجب است بر تو كه او را دوست دارى و مودت وى فريضه دانى»<ref>تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۹، ص۱۲۳</ref>

{{پانویس}}

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =