۶٬۸۱۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(←جایگاه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
آقا محمدرضا قمشه‌ای چه تأثیری در تاریخ حوزه علمیه داشته است؟{{پایان سوال}} | آقا محمدرضا قمشه‌ای چه تأثیری در تاریخ حوزه علمیه داشته است؟{{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|حوزه و روحانیت}} | {{درگاه|حوزه و روحانیت}}'''آقا محمدرضا قمشه‌ای'''، مشهور به صهبا، دومین حکیم [[مکتب فلسفی تهران]] و یکی از سه فیلسوف بزرگ اسلامی قرن سیزدهم قمری قلمداد شده است. | ||
آقا محمدرضا قمشه‌ای در مکتب فلسفی تهران به تدریس عرفان و متونی مانند فصوص الحكم، فتوحات مكیه ابن‌عربی و مصباح الانس شهره بود، هرچند حكمت متعالیه را نیز تدریس می‌كرد و به حكمت اشراق هم علاقه و تسلط داشت. جایگاه او در عرفان آنچنان بود كه برخی او را ابن‌عربی دوران جدید نامیده‌اند. برخی معتقدند که ورود عرفان نظری به مکتب فلسفی تهران با قمشه‌ای آغاز شده است. | |||
آقا محمدرضا قمشه‌ای را به تخلق به صفات پسندیده اخلاقی و عرفانی ستوده‌اند و او را شاعری لطیف‌طبع به‌شمار برده‌اند. آقا محمدرضا قمشه‌ای شاگردان بسیاری در حکمت و عرفان پرورش داد که آنان را موجب انتشار حکمت و عرفان در ایران قلمداد کرده‌اند. گفته شده که بسیاری از آثار آقا محمدرضا قمشه‌ای، از جمله اكثر غزلیاتی كه به سبک عراقی سروده بوده، از میان رفته است. چند رساله‌ای كه از او باقی‌مانده تقریباً همگی مضامین عرفانی دارند. | |||
== جایگاه == | == جایگاه == | ||
آقا محمدرضا قمشه‌ای، مشهور به صهبا، دومین حکیم مکتب فلسفی تهران قلمداد شده است.<ref>نصر، سید حسین، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۸، ص۷۵۱.</ref> سید حسین نصر، فیلسوف سنت‌گرای ایرانی، او را مكمل آقاعلی مدرس طهرانی دانسته و این دو را در کنار حاج ملاهادی سبزواری بزرگترین فیلسوفان اسلامی قرن سیزدهم قمری به‌شمار برده است.<ref>نصر، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، ص۷۵۱.</ref> | آقا محمدرضا قمشه‌ای، مشهور به صهبا، دومین حکیم مکتب فلسفی تهران قلمداد شده است.<ref>نصر، سید حسین، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۸، ص۷۵۱.</ref> سید حسین نصر، فیلسوف سنت‌گرای ایرانی، او را مكمل آقاعلی مدرس طهرانی دانسته و این دو را در کنار حاج ملاهادی سبزواری بزرگترین فیلسوفان اسلامی قرن سیزدهم قمری به‌شمار برده است.<ref>نصر، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، ص۷۵۱.</ref> | ||
آقا محمدرضا قمشه‌ای در مکتب فلسفی تهران به تدریس عرفان و متونی مانند فصوص الحكم، فتوحات مكیه ابن‌عربی و مصباح الانس شهره بود، هرچند حكمت متعالیه را نیز تدریس می‌كرد و به حكمت اشراق هم علاقه و تسلط داشت. جایگاه او در عرفان آنچنان بود كه برخی او را ابن‌عربی دوران جدید نامیده‌اند. گفته شده که او به عرفان عملی نیز توجه داشته است.<ref>نصر، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، ص۷۵۱.</ref> | آقا محمدرضا قمشه‌ای در مکتب فلسفی تهران به تدریس عرفان و متونی مانند فصوص الحكم، فتوحات مكیه ابن‌عربی و مصباح الانس شهره بود، هرچند حكمت متعالیه را نیز تدریس می‌كرد و به حكمت اشراق هم علاقه و تسلط داشت. جایگاه او در عرفان آنچنان بود كه برخی او را ابن‌عربی دوران جدید نامیده‌اند. گفته شده که او به عرفان عملی نیز توجه داشته است.<ref>نصر، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، ص۷۵۱.</ref> قمشه‌ای را شاعری لطیف‌طبع به‌شمار برده‌اند. تخلص او در شاعری صهبا بوده است.<ref>صدوقی‌سها، منوچهر، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، تهران، انتشارات حکمت، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۶-۲۶۷.</ref> عمده اشعار او از میان رفته است، ولی برخی اشعار باقی‌مانده از او را نقل کرده‌اند.<ref>صدوقی‌سها، تحریر ثانی تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۲۶۸-۲۸۵.</ref> | ||
سید جلال‌الدین آشتیانی، فیلسوف ایرانی، معتقد است که قمشه‌ای در مکتب فلسفی تهران مشرب فلسفی خاص خود را، که تلفیقی از عرفان نظری ابن‌عربی و حکمت صدرایی بود، وارد کرد. از نظر او ورود عرفان نظری به مکتب فلسفی تهران با قمشه‌ای آغاز شده است.<ref>قیصری، داود بن محمود، شرح فصوص الحکم، تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵ش، مقدمه مصحح، ص۱۱.</ref> | سید جلال‌الدین آشتیانی، فیلسوف ایرانی، معتقد است که قمشه‌ای در مکتب فلسفی تهران مشرب فلسفی خاص خود را، که تلفیقی از عرفان نظری ابن‌عربی و حکمت صدرایی بود، وارد کرد. از نظر او ورود عرفان نظری به مکتب فلسفی تهران با قمشه‌ای آغاز شده است.<ref>قیصری، داود بن محمود، شرح فصوص الحکم، تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵ش، مقدمه مصحح، ص۱۱.</ref> | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۴: | ||
== ويژگی‌های اخلاقی == | == ويژگی‌های اخلاقی == | ||
آقا محمدرضا قمشه‌ای را به بی‌ادعایی درباره علم عرفان و بی‌توجه به امور دنیوی و ظواهر آن توصیف کرده‌اند؛ به طوری که او را بدون تظاهر علمایی وصف کرده‌اند. او را تیز هوش در مسائل علمی و سبک‌روح و حساس در مباحث اخلاقی توصیف کرده‌اند.<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۲۸۵-۲۸۶.</ref> | آقا محمدرضا قمشه‌ای را به تخلق به صفات پسندیده اخلاقی و عرفانی ستوده‌اند.<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۲۶۶.</ref> همچنین، او را به بی‌ادعایی درباره علم و عرفان و بی‌توجه به امور دنیوی و ظواهر آن توصیف کرده‌اند؛ به طوری که او را بدون تظاهر علمایی وصف کرده‌اند. او را تیز هوش در مسائل علمی و سبک‌روح و حساس در مباحث اخلاقی توصیف کرده‌اند.<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۲۸۵-۲۸۶.</ref> | ||
گفته شده که قمشه‌ای با كسی رقابت و عناد نداشته است؛ نقل کرده‌اند که میرزا ابوالحسن جلوه (۱۲۳۸-۱۳۱۴ق)، یکی از حکمای اربعه تهران كه به تسلط بر فلسفه مشائی معروف بود، خواست با قمشه‌ای در فلسفه معارضه كند. آقا محمدرضا قمشه‌ای به‌خوبی از عهده تدریس فلسفه مشاء بر آمد، ولی حکیم جلوه نتوانست فصوص الحكم و مفاتیح الغیب را تدریس كند. از این موضوع قمشه‌ای هیچ‌گونه استفاده شخصی نکرد و با حکیم جلوه معارضه نکرد.<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۲۸۶-۲۸۷؛ نصر، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، ص۷۵۰.</ref> | گفته شده که قمشه‌ای با كسی رقابت و عناد نداشته است؛ نقل کرده‌اند که میرزا ابوالحسن جلوه (۱۲۳۸-۱۳۱۴ق)، یکی از حکمای اربعه تهران كه به تسلط بر فلسفه مشائی معروف بود، خواست با قمشه‌ای در فلسفه معارضه كند. آقا محمدرضا قمشه‌ای به‌خوبی از عهده تدریس فلسفه مشاء بر آمد، ولی حکیم جلوه نتوانست فصوص الحكم و مفاتیح الغیب را تدریس كند. از این موضوع قمشه‌ای هیچ‌گونه استفاده شخصی نکرد و با حکیم جلوه معارضه نکرد.<ref>صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفای متأخر، ص۲۸۶-۲۸۷؛ نصر، «تهران- حوزه فلسفی و عرفانی تهران»، ص۷۵۰.</ref> | ||