۶٬۸۱۴
ویرایش
←آزادسازی بردگان در کتب روایی
Am.gashool (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
۵. آزادی برده با قسم خوردن (نساء ۳۳): {{قرآن|وَ لِکُلٍّ جَعَلْنا مَوالِیَ مِمَّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ الَّذینَ عَقَدَتْ أَیْمانُکُمْ فَآتُوهُمْ نَصیبَهُم|ترجمه=و از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان، و كسانى كه شما [با آنان] پيمان بسته‌ايد، بر جاى گذاشته‌اند، براى هر يك [از مردان و زنان]، وارثانى قرار داده‌ايم. پس نصيبشان را به ايشان بدهيد، زيرا خدا همواره بر هر چيزى گواه است.}}؛ این آیه در مورد ولاء عتق جاری می‌شود و بر اساس آن مالک در صورتی که قسم یاد کند که اقدام به به آزادی برده یا بردگانش نماید، ملزم به عمل کردن به این سوگند می‌شود. | ۵. آزادی برده با قسم خوردن (نساء ۳۳): {{قرآن|وَ لِکُلٍّ جَعَلْنا مَوالِیَ مِمَّا تَرَکَ الْوالِدانِ وَ الْأَقْرَبُونَ وَ الَّذینَ عَقَدَتْ أَیْمانُکُمْ فَآتُوهُمْ نَصیبَهُم|ترجمه=و از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان، و كسانى كه شما [با آنان] پيمان بسته‌ايد، بر جاى گذاشته‌اند، براى هر يك [از مردان و زنان]، وارثانى قرار داده‌ايم. پس نصيبشان را به ايشان بدهيد، زيرا خدا همواره بر هر چيزى گواه است.}}؛ این آیه در مورد ولاء عتق جاری می‌شود و بر اساس آن مالک در صورتی که قسم یاد کند که اقدام به به آزادی برده یا بردگانش نماید، ملزم به عمل کردن به این سوگند می‌شود. | ||
۶. آزادی برده به عنوان کفاره قتل خطائی و عمد و شبه عمد (النساء: ۹۲): {{قرآن|وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْریرُ رَقَبَه مُؤْمِنَه|ترجمه=هر كس مؤمنى را به اشتباه كشت، بايد بنده مؤمنى را آزاد کند.}} | ۶. آزادی برده به عنوان کفاره قتل خطائی و عمد و شبه عمد (النساء: ۹۲): {{قرآن|وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْریرُ رَقَبَه مُؤْمِنَه|ترجمه=هر كس مؤمنى را به اشتباه كشت، بايد بنده مؤمنى را آزاد کند.}}در این آیه یکی از زمینه‌های آزادسازی بردگان طرح‌ریزی شده‌است. | ||
۷. آزادی برده به عنوان کفاره نقض قسم (المائده: ۸۹): {{قرآن|لا یُؤاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فی أَیْمانِکُمْ وَ لکِنْ یُؤاخِذُکُمْ بِما عَقَّدْتُمُ الْأَیْمانَ فَکَفَّارَتُهُ ... أَوْ تَحْریرُ رَقَبَه|ترجمه=خدا شما را به سوگندهاى بيهوده‌تان مؤاخذه نمى‌كند، ولى به سوگندهايى كه [از روى اراده] مى‌خوريد [و مى‌شكنيد] شما را مؤاخذه مى‌كند و كفاره‌اش... يا آزاد كردن بنده‌اى ... است}} | ۷. آزادی برده به عنوان کفاره نقض قسم (المائده: ۸۹): {{قرآن|لا یُؤاخِذُکُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فی أَیْمانِکُمْ وَ لکِنْ یُؤاخِذُکُمْ بِما عَقَّدْتُمُ الْأَیْمانَ فَکَفَّارَتُهُ ... أَوْ تَحْریرُ رَقَبَه|ترجمه=خدا شما را به سوگندهاى بيهوده‌تان مؤاخذه نمى‌كند، ولى به سوگندهايى كه [از روى اراده] مى‌خوريد [و مى‌شكنيد] شما را مؤاخذه مى‌كند و كفاره‌اش... يا آزاد كردن بنده‌اى ... است}} | ||
علاوه بر این کفاره روزه، کفاره ایلاء، کفاره ظهار، کفاره نقض نذر و … از جمله موارد دیگری است که | علاوه بر این کفاره روزه، کفاره ایلاء، کفاره ظهار، کفاره نقض نذر و … از جمله موارد دیگری است که به موجب آیات دیگر قرآن، مستلزم عتق و آزادی برده است. | ||
== آزادسازی بردگان در کتب روایی == | == آزادسازی بردگان در کتب روایی == | ||
مهمترین کتب روایی شیعه، [[کتب اربعه]] است. [[ | مهمترین کتب روایی شیعه، [[کتب اربعه]] است. [[اعتبار کتاب کافی|الکافی]]، [[التهذیب]]، [[الاستبصار]] و [[من لایحضره الفقیه]] مهمترین کتب روایی شیعه است که اغلب روایات آن دارای سند و مضامین معتبر است. هر یک از این کتاب‌های روایی، در بردارنده مجموعه‌ای از روایات است که تحت عنوان «کتاب [[العتق]]» مطرح شده‌است. این عنوان که مشتمل بر ابواب مختلفی در مورد آزادسازی بردگان، انواع روشهای آزادسازی، نحوه و آداب تعامل و برخورد با بردگان و… است. هر باب مشتمل بر ده‌ها روایت معتبر در‌این‌باره است. به عنوان مثال کتاب العتق الکافی، مشتمل بر ۱۹ باب در زمینه احکام مربوط به آزادسازی بردگان است. برخی از مهمترین ابواب این کتاب عبارتند از: باب راه‌های غیرمجاز برده‌گیری، باب اشخاصی که نمی‌توان به عنوان برده گرفت، باب لزوم قصد قربت در عتق، باب شرایط عتق، باب ثواب و فضیلت عتق، باب عتق ولد زنا و ذمی و مشرک و مستضعف، باب تدبیر (یکی از روشهای عتق)، باب مکاتب (یکی از روشهای عتق)، باب عواملی مثل برخی بیماری‌ها و … که باعث عتق می‌شود، باب اموال برده، باب عتق مکره و مضطر و مجنون و … باب عتق ام ولد و محارم و .. باب نحوه برخورد با اسیر فراری و … | ||
کتاب شریف [[وسائل الشیعه]] شیخ [[حر عاملی]] کتاب منبع روایی است و شیخ حر عاملی در آن همه روایات کتب اربعه شیعه را که در موضوع احکام است در آن جمع‌آوری نموده است. کتاب العتق و احکام مربوط به آزادسازی برده و کنیز در این مجموعه روایی بیش از ۱۱۸ باب از روایات را به خود اختصاص داده است. از این گذشته ابواب مختلفی در مورد نذر، کفاره روزه، قسم، ایلاء، ظهار، قتل، نذر و … نیز در مورد آزاد سازی بردگان و در موضوع عتق است. | کتاب شریف [[وسائل الشیعه]] شیخ [[حر عاملی]] کتاب منبع روایی است و شیخ حر عاملی در آن همه روایات کتب اربعه شیعه را که در موضوع احکام است در آن جمع‌آوری نموده است. کتاب العتق و احکام مربوط به آزادسازی برده و کنیز در این مجموعه روایی بیش از ۱۱۸ باب از روایات را به خود اختصاص داده است. از این گذشته ابواب مختلفی در مورد نذر، کفاره روزه، قسم، ایلاء، ظهار، قتل، نذر و … نیز در مورد آزاد سازی بردگان و در موضوع عتق است. | ||
== آزادسازی بردگان در کتب فقهی == | == آزادسازی بردگان در کتب فقهی == | ||
در هیچ‌کدام از کتب فقهی از صدر اسلام تاکنون بابی تحت عنوان استرقاق (برده‌گیری) | در هیچ‌کدام از کتب فقهی از صدر اسلام تاکنون بابی تحت عنوان استرقاق (برده‌گیری) نگاشته نشده‌است. همه فقها در کتب فقهی خود مباحث کتاب العتق را مطرح نموده و اصل مباحث را بر نظام آزادسازی تدریجی بردگان بنا کرده و مباحث خود را ارائه داده‌اند. آزادسازی تریجی بردگان تا آنجا پیشرفته‌است که در زمان فقهای متأخر مباحث «کتاب العتق» عملا موضوعیت خود را از دست داده‌است. حتی بسیاری از فقیهان متأخر، در کتب فقهی خود این مباحث را مطرح نکرده و یا با اشاره‌ای اجمالی از آن گذشته‌اند. روش همۀ فقهایی هم که در این مورد بحث کرده‌اند چنین بوده است که در ابتدای کتاب فقهی خویش روایات متعددی در مورد مدح و فضیلت آزادکردن بردگان و ثواب آن و روایات در مورد مدارا و احسان به برده و کنیز و سعی در اصلاح و بازپروری آنان عنوان نموده و روایاتی را با مضمون مذمت شدید برده‌گیری و تقبیح برده فروشی عنوان می‌نمایند و بعد از آن به احکام مربوط به عتق و آزادسازی بردگان می‌پردازند. این رویه نشان دهنده نگاه واقع بینانه و در عین حال کریمانه اسلام به بحث برده و کنیز است؛ دین مبین اسلام و فقه اسلامی ضمن درک نظام برده‌داری به عنوان یکی از واقعیت‌های ناگزیر جوامع بشری، به مبارزه تدریجی تا رفع واقعی آن می‌پردازد.{{پایان پاسخ}}{{پانویس}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = حقوق | | شاخه اصلی = حقوق | ||