«ضالین» در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۱۱۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ اکتبر ۲۰۲۳
آوردن دو کتاب که قسمت عمده آن درباره ضالین در قرآن بحث کرده‌اند
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} {{شروع متن}} {{سوال}} مراد از ضالین در سوره ی حمد، ضالين کیانند؟ {{پا...» ایجاد کرد)
 
(آوردن دو کتاب که قسمت عمده آن درباره ضالین در قرآن بحث کرده‌اند)
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مراد از ضالین در سوره ی حمد، ضالين کیانند؟  
مراد از ضالین در سورهٔ حمد، ضالین کیانند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{مفردات قرآن}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در آيه ی پاياني سوره ی حمد، خدای تبارک و تعالی به سه گروه از انسان ها اشاره نموده است که گروه سوم «ضالين» است.
[[ضالین]] کسانی هستند که راه مستقیم و طریق حقیقت را گم کرده و پشت به حق نموده‌اند.<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، تهران، مرتضوی، چاپ اول، ۱۳۶۹ش، ج۲، ص۴۶۰.</ref> واژه- ضَلَال‏- برای هر عدول و انحرافی از راه مستقیم خواه عمدی یا سهوی و کم یا زیاد گفته می‌شود. این واژه به کسی که خطائی از او سر می‌زند به کار می‌رود؛<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن، مترجم: غلامرضا خسروی حسینی، تهران، مرتضوی، چاپ اول، ۱۳۶۹ش، ج۲، ص۴۶۰.</ref> اما کفر، شرک و گنه‌کاری‌شان از روی عناد و لجاجت نبوده است. این گروه از آن جهت که راه حق را در پیش نگرفته، روحیه استکباری و لجاجت را نداشته و به عبارت بهتر این روحیه در آن‌ها ضعیف است، گمراهی‌شان یک درجه پائین‌تر از «مغضوب علیهم» است که در سوره حمد آمده است.<ref>جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، چاپ اول، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۳۳.</ref>


۱. گروه اوّل کساني اند که قرآن کریم از آن ها به {{قرآن|أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم}}<ref>نساء / ۶۹.</ref> تعبير کرده آنان کساني هستند که بندگي خدا نموده و رحمت هاي خاصه پروردگار و انعام پي در پي او شامل حال شان مي شود و همواره دستي از غيب آن ها را مدد مي نمايد. اين دسته همان مقربان درگاه الهي از انبياء و اولياء و شهداء و صالحان مي باشند و اينان، همان اصحاب صراط مستقيم اند که برتر از سائر مردم اند. زيرا خدا امور آنان را خود به عهده گرفته در حالي که هدايت و امور ديگران را به عهده ی آن ها گذاشته است. این ها انعامی ها می باشند.
== مصادیق ضالین در قرآن ==
واژه ضالین و مشتقات آن بیش از ۱۸۰ مرتبه در قرآن تکرار شده است. برخی از مصداق‌های ضالین در قرآن عبارتند از:


آنان قدر و منزلت رفيع تري نسبت به ديگران حتي نسبت به مؤمنين خالص داشته و هميشه در متن صراط مستقيم قرار دارند در حالي که پيروان آنان به ميزان کمال و نقص و دوري و نزديکي شان از سرچشمه حقيقت و از صراط مستقيم درجات مختلف دارند آري خداوند تنها راهي را که به استقامت وصف نموده همانا راه انبياء است که به طور يقين رهرو اين راه به کمال حقيقي و سعادت نائل مي شود.
'''۱. شرک به خدا:''' {{قرآن|إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً|ترجمه=خداوند، شرک به او را نمی‌آمرزد؛ (ولی) کمتر از آن را برای هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌آمرزد. و هر کس برای خدا همتایی قرار دهد، در گمراهی دوری افتاده است.|سوره=نساء|آیه=۱۱۶}} آیات دیگر قرآن به گمراه بودن شرک و بت‌پرستی اشاره کرده است.<ref>سوره انعام، آیه ۷۴ و آیه ۷۷. سوره ابراهیم، آیه۳۰. سوره حج، آیه۱۲. سوره احقاف، آیه۵.</ref>


۲. گروهي از انسان ها کساني هستند که خدا از آن ها به {{قرآن|المغضوب عليهم}} تعبير کرده و اين ها کساني اند که بجاي خدا غير خدا را عبادت و اطاعت نموده اند و آثار اعمال ناشايست شان در زندگي آنان ظهور و بروز کرده و دائما آنان را از راه راست دورتر مي سازد و به جاي آن که همانند گروه اول بسوي خدا بالا روند و مورد رحمت خاصه او قرار گيرند، مورد غضب الهي قرار مي گيرند و راه نجات از دست شان رفته و به دره هولناک شقّاوت سقوط مي کنند و خداوند مي فرمايد: «کسي که غضب من بر او احاطه کند به سوي پستي سقوط مي کند».<ref>طه / ۸۱.</ref> اين ها کافران، مشرکان، منافقان و گنه کاران لجوج و معاند هستند. چون قرآن کريم، تعبير به مغضوب، غضب و... را در مورد کساني به کار برده است که علاوه بر کفر به حق روحيه استکبار و حق ستيزي داشته و مانع از پذيرش حق شده اند.<ref>بقره / ۶۱ و ۹۰.</ref>
'''۲. کفر:''' {{قرآن|یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی نَزَّلَ عَلی رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیداً|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! به خدا و پیامبرش، و کتابی که بر او نازل کرده، و کتب (آسمانی) که پیش از این فرستاده است، ایمان (واقعی) بیاورید کسی که خدا و فرشتگان او و کتابها و پیامبرانش و روز واپسین را انکار کند، در گمراهی دور و درازی افتاده است.|سوره=نساء|آیه=۱۳۶}}


و شايد روي همين جهت در روايات متعدد {{قرآن|المغضوب عليهم}} به يهوديان تفسير شده است.<ref>حويزي، عبدعلي، تفسير نور الثقلين، قم، اسماعيليان، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳.</ref>
آیات دیگر قرآن به گمراه بودن کافر اشاره کرده است.<ref>سوره نساء، آیه۱۶۷. سوره ابراهیم، آیه۱۸. سوره محمد، آیه۱و آیه۸.</ref>


۳. گروه سوم از انسان ها کساني هستند که قرآن کریم از آن ها به کلمه «ضالين» تعبير کرده است. اينان کساني هستند که راه مستقيم و طريق حقيقت را گم کرده و پشت به حق نموده، لکن کفر و شرک و معصيت و گنه کاري شان از روي عناد و لجاجت نبوده است اين گروه از آن جهت که راه حق را در پيش نگرفته، نظير گروه دوم است؛ ولي از آن نظر که روحيه استکباري و لجاجت را نداشته و به عبارت بهتر اين روحيه در آن ها ضعيف است، گمراهي شان يک درجه پائين تر از گروه دوم است و در روايات به منحرفين از نصاري «ضالين» گفته شده است.<ref>تفسير نورالثقلين، ج۱، ص۲۳.</ref>
'''۳. کفر بعد از ایمان:''' {{قرآن|إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا بَعْدَ إیمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا کُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَ أُولئِکَ هُمُ الضَّالُّونَ|ترجمه= کسانی که پس از ایمان کافر شدند و سپس بر کفر (خود) افزودند، (و در این راه اصرار ورزیدند) هیچ‌گاه توبه آنان، (که از روی ناچاری یا در آستانه مرگ صورت می‌گیرد) قبول نمی‌شود؛ و آنها گمراهان‌اند.|سوره=آل عمران|آیه۹۰}} آیات دیگر قرآن به گمراه بودن کافر بعد از ایمان اشاره کرده است.<ref>سوره مائده، آیه۱۲.</ref>


قرآن کريم افرادي را به عنوان گمراه، معرفي کرده است از جمله:
'''۴. ناامیدی از رحمت پروردگار:''' {{قرآن|قالَ وَ مَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَه رَبِّهِ إِلاَّ الضَّالُّونَ|ترجمه=گفت: جز گمراهان، چه کسی از رحمت پروردگارش مأیوس می‌شود؟|سوره=حجر|آیه=۵۶}}


۱. کساني که ايمان خود را به کفر تبديل کنند (بقره / ۱۰۸).
'''۵. ستم‌کاری:''' {{قرآن| أَسْمِعْ بِهِمْ وَ أَبْصِرْ یَوْمَ یَأْتُونَنا لکِنِ الظَّالِمُونَ الْیَوْمَ فی ضَلالٍ مُبینٍ|ترجمه= در آن روز که نزد ما می‌آیند، چه گوشهای شنوا و چه چشمهای بینایی پیدا می‌کنند! ولی این ستمگران امروز در گمراهی آشکارند! |سوره=مریم|آیه=۳۸}}


۲. مشرکان چون مي فرمايد: کسي که شرک بورزد يقينا گمراه شده است (نساء / ۱۱۶).
'''۶. پیروان هوی و هوس:''' {{قرآن|فَإِنْ لَمْ یَسْتَجیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّما یَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ| ترجمه= اگر این پیشنهاد تو را نپذیرند، بدان که آنان تنها از هوسهای خود پیروی می‌کنند! و آیا گمراهتر از آن کس که پیروی هوای نفس خویش کرده و هیچ هدایت الهی را نپذیرفته، کسی پیدا می‌شود؟! مسلّماً خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی‌کند!|سوره=قصص|آیه=۵۰}}


۳. کفار، کسي که به خدا و رسول و فرشتگان و کتاب هاي آسماني و روز رستاخيز کافر شود سخت به گمراهي فرو ماند. (نساء / ۱۳۶).
آیات دیگر قرآن به گمراه بودن پیروان هوی و هوس اشاره کرده است.<ref>سوره مائده، آیه۷۷. سوره انعام، آیه۵۶ و آیه۱۱۹. سوره روم، آیه۲۹. سوره ص، آیه۲۶. سوره جاثیه، آیه۲۳.</ref>


۴. گنه کاران، هر کس نافرماني خدا و رسولش را بکند يقينا گمراه شده است (احزاب / ۳۶).
'''۷. نافرمانی خدا و پیامبر:''' {{قرآن|وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَه إِذا قَضَی اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَه مِنْ أَمْرِهِمْ وَ مَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبیناً |ترجمه= هیچ مرد و زن با ایمانی حق ندارد هنگامی که خدا و پیامبرش امری را لازم بدانند، اختیاری (در برابر فرمان خدا) داشته باشد؛ و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند، به گمراهی آشکاری گرفتار شده است!|سوره=احزاب|آیه=۳۶}}
 
'''۸. قساوت قلب:''' {{قرآن| أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلی نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَوَیْلٌ لِلْقاسِیَه قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ أُولئِکَ فی ضَلالٍ مُبینٍ|ترجمه= آیا کسی که خدا سینه‌اش را برای اسلام گشاده است و بر فراز مرکبی از نور الهی قرار گرفته (همچون کوردلان گمراه است؟ !) وای بر آنان که قلبهایی سخت در برابر ذکر خدا دارند! آنها در گمراهی آشکاری هستند.|سوره=زمر|آیه=۲۲}}
 
'''۹. مجرمان:''' {{قرآن| إِنَّ الْمُجْرِمینَ فی ضَلالٍ وَ سُعُرٍ |ترجمه= مجرمان در گمراهی و شعله‌های آتشند .|سور=قمر|آیه= ۴۷}}
 
'''۱۰. پذیرش سلطه کافران:''' {{قرآن|یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّی وَ عَدُوَّکُمْ أَوْلِیاءَ تُلْقُونَ إِلَیْهِمْ بِالْمَوَدَّه وَ قَدْ کَفَرُوا بِما جاءَکُمْ مِنَ الْحَقِّ یُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَ إِیَّاکُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّکُمْ إِنْ کُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهاداً فی سَبیلی وَ ابْتِغاءَ مَرْضاتی تُسِرُّونَ إِلَیْهِمْ بِالْمَوَدَّه وَ أَنَا أَعْلَمُ بِما أَخْفَیْتُمْ وَ ما أَعْلَنْتُمْ وَ مَنْ یَفْعَلْهُ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبیلِ |ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید! شما نسبت به آنان اظهار محبّت می‌کنید، در حالی که آنها به آنچه از حقّ برای شما آمده کافر شده‌اند و رسول اللَّه و شما را به خاطر ایمان به خداوندی که پروردگار همه شماست از شهر و دیارتان بیرون می‌رانند؛ اگر شما برای جهاد در راه من و جلب خشنودیم هجرت کرده‌اید؛ (پیوند دوستی با آنان برقرار نسازید!) شما مخفیانه با آنها رابطه دوستی برقرار می‌کنید در حالی که من به آنچه پنهان یا آشکار می‌سازید از همه داناترم! و هر کس از شما چنین کاری کند، از راه راست گمراه شده است!|سوره=ممتحنه|آیه=۱}}


۵. مسلماناني که کفار را سرپرست و دوست خود بگيرند. (ممتحنه / ۱).
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
۱ـ قرائتي، محسن، تفسير نور، مرکز فرهنگي درس هاي از قرآن، ۱۳۸۳، ج۱، ص۳۵.


۲ـ مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۷۴، ج۱، ص۵۳.
== مطالعه بیشتر ==


۳ـ علامه طباطبائي، محمد حسين، تفسير الميزان، انتشارات اسلامي، بي تا، ج۱، ص۵۴.
* رساله صراط مستقیم - انعمت علیهم مغضوب علیهم - ضالین، حسین خلیقی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
* نیکوکاران و نابکاران در سوره‌ی حمد: بررسی مصادیق و هدایت، صراط‌ المستقیم، انعمت علیم، مغضوبین و ضالین در قرآن و روایات، عباسعلی کامرانیان.


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه فرعی۱ = مفردات قرآن
  | شاخه فرعی۱ = مفردات قرآن
  | شاخه فرعی۲ =  
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =  
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی = شد
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =ج
  | کیفیت =  
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۲٬۱۶۱

ویرایش