«سجین» و «علیین» در سوره مطففین

سؤال
در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور از سجین و علیین چیست؟

سِجّین و عِلیّین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم آمده است. در اینکه معنای سجّیین و علیین چیست بین مفسران اختلاف است. بیشتر، سجین را نام دوزخ و علیین را نام بهشت گرفته‌اند. برخی گفته‌اند نام کتاب‌هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در آن می‌نویسند.


در سوره مطففین آمده است که نامه بدکاران در سجّین است. در ادامه می‌گوید تو چه می‌دانی سجین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است.[۱] و در ادامه این سوره درباره ابرار می‌فرماید نامه اعمال نیکوکاران(ابرار) در علیین است. تو چه می‌دانی علیین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است.[۲] بعضی گفته‌اند کتاب مرقوم برای بیان سجین یا علیین نیست، بلکه برای توضیح «کتاب فجار، نامه بدکاران» و «کتاب ابرار، نامه نیکوکاران» است.[۳]

سجین از ماده سجن به معنای زندان است. معناهای متفاوتی برای آن در نظر گرفته‌اند. از جمله زندان، دوزخ، نامه اعمال بدکاران. وادی هولناکی در قعر جهنم.[۴]

علیین به معنای درجات عالی است. در اصل به معنای مکان بالا یا افرادی است که در بالا می‌نشینند. و به معنای برترین مکان بهشت آمده است.[۵] یا به معنای آسمان هفتم و منزلگاه ارواح مؤمنین یا سدره المنتهی و نامه اعمال نیکوکاران

درباره کتاب مرقوم گفته‌اند که امری است نوشته شده و قضایی حتمی.[۶] کتاب هم چیزی است که نوشته شده و هم به معنای قضا آمده است.


منابع

  1. آیات ۷، ۸ ، ۹ سوره مطففین
  2. آیات ۱۸، ۱۹، ۲۰ سوره مطففین
  3. كشف الاسرار و عدة الابرار، میبدی، ج۱۰، ص: ۴۱۵
  4. بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۲، ص۶۱. تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۶، ص: ۲۵۴
  5. تفسير نمونه، ج‏26، ص: 271
  6. ترجمه تفسير الميزان، ج۲۰، ص: ۳۸۳