«دنیا خانه‌ای است پوشیده از بلاها»
 | این مقاله هماکنون به دست Rahmani در حال ویرایش است. |
سند خطبه ۲۲۶ نهج البلاغه چگونه است؟
اميرالمؤمنين(ع) در حقيقت و شناخت دنيا ميفرمايد: «دنيا خانهاي است پوشيده از بلاها، به حيله و نيرنگ شناخته شده، نه حالات آن پايدار است و نه مردم آن از سلامت برخوردارند. حالاتش گوناگون و هر روز نوبت به يكي ميرسد و ...»
سپس مردم را به عبرت گرفتن از دنيا فراخوانده و ميفرمايد: «اي بندگان خدا: بدانيد شما و آنان كه در اين دنيا زندگي ميكنيد بر همان راهي ميرويد كه گذشتگان پيمودهاند. كساني كه عمرشان بيش از عمرهاي شما و خانههايشان آبادتر از خانههاي شما و آثارشان ماندگارتر از آثار شما بود، آوازهايشان خاموش شد، و...[۱]»
اين خطبه در برخي از نهج البلاغههاي امروزي به شماره ۲۱۷ ميباشد ولي در ترجمه مرحوم دشتي و... خطبه ۲۲۶ نهج البلاغه است. هر چند كتاب شريف نهج البلاغه بدون سند و بدون آوردن نامهاي راويان ميباشد ولي همين خطبهها و ... در كتابهاي حديثي ديگر با اسامي راويان آمده است و دانشمندان اسلامي هر كدام به فراخور توان خويش اين اسناد را در كتابهاي جداگانه تحت عنوان مصادر و مدارك نهج البلاغه گردآوري كردهاند كه خود مرحوم دشتي كتابي در اين خصوص نوشته و در ذيل هر خطبه، نامه و حكم. منابع ديگري را كه اين كلمات مولاي متقيان را آوردهاند ذكر كرده است و در ذيل اين خطبه مينويسند، و علاوه بر نهج البلاغه در اين كتابها نيز خطبه ۲۲۶ آمده است:
۱. كتاب كنزالعمال نوشته المتقي هندي، بيروت، مؤسسه الرساله، ج۱۶، ص۲۰۱؛
۲. تذكره الخواص نوشته ابن راوندي متوفاي ۵۷۳ هـ ق، ص۱۲۲ و منهاج البراعه، ج۲، ص۳۹۲ از همان مولف؛
۳. حليه الاوليا نوشته ابونعيم؛
۴. اخبار الطوال دينوري؛
۵ . عيون الحكم و المواعظ نوشته عليليثي واسطي بيجا، دارالحديث، اول، ۱۳۷۶هـ ش، ص۹۱ و ۲۵۱ با اضافات و تفاوتهاي جزئي؛
۶. بحارالانوار نوشته مجلسي، بيروت، مؤسسه الوفاء دوم، ۱۴۰۳ هـ ق، ج۷۰، ص۱۱۷ و...
۷. المناقب نوشته خوارزمي؛
۸. تاريخ مدينه دمشق نوشته ابن عساكر.
۹. ارشاد القلوب نوشته حسن بن ابي الحسن ديلمي، بيجا، انتشارات شريف رضي، ۱۴۱۲هـ ق، ج۱، ص۳۰، ب ۴،[۲] اين خطبه به طور مفصلتر از نهج البلاغه در كتاب المناقب چنين آمده است:
موفق بن احمد خوارزمي، صاحب المناقب، از ابوالحسن علي بن احمد العاصمي، از اسماعيل بن احمد الواعظ، از پدرش از ابوالحسين ابن بشران، الورك بغداد از حسين بن صفوان، از عبدالله بن محمد بن ابي الدنيا، از علي بن حسين بن عبدالله، از عبدالله بن صالح بن مسلم العجلي از پدرش از مردي از بنيشيبان از مولا اميرالمؤمنين(ع)...[۳]
البته در سند ديگر به جاي مردي از بنيشيبان آمده عبدالله بن صالح، از پدرش از اميرالمؤمنين،(ع) كه ابن عساكر چنين نوشته: ابوالقاسم علي بن ابراهيم، از رشأ بن نظيف از حسن بن اسماعيل، از احمد بن مروان، از ابوقبيصه از سعيد از عبدالله بن صالح العجلي، از پدرش از مولا اميرالمؤمنين(ع) : ...[۴]
همه اينها ميرساندكه ميتوانيم اين خطبه رسا و پرمحتوا را به اميرالمؤمنين(ع) نسبت داده و به پيامهاي آن جامه عمل بپوشانيم، البته اسناد اين خطبه و ديگر خطبههاي نهج البلاغه فقط همين چند سند نيست و ما به خاطر طولاني نشدن ذكر نكرديم.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. مصادر نهج البلاغه؛ عبدالله نعمه، بيجا، بينا، ۱۳۹۲ هـ ق، ص۲۱۹.
۲. نهج السعاده في مستدرك نهج البلاغه، بيروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۳، ص۱۸۰.
منابع
- ↑ نهج البلاغه، ترجمه: دشتي، محمد، قم، مؤسسه انتشارات ائمه(ع) ، اول، ۱۳۷۹هـ ش، خطبه۲۲۶، ص۴۶۲.
- ↑ دشتي، محمد، روشهاي تحقيق در اسناد و مدارك نهج البلاغه، قم. امام علي(ع)، اول ، ۱۳۶۸هـ ش ، ص۱۹۰.
- ↑ خوارزمي، موفق؛ المناقب، قم، مؤسسه نشر اسلامي، دوم، ۱۴۱۱ هـ ق ، ص۳۷۰.
- ↑ ابن عساكر، معروف؛ تاريخ مدينه دمشق، بيجا ، دارالفكر، ۱۴۱۵ هـ ق، ج۴۲، ص۵۰۰،