برتری پیامبر(ص) بر دیگر معصومان

سؤال

آيا مي توان گفت مقام پيامبر اسلام(ص) از علي(ع) و باقي چهارده معصوم(ع) بالاتر است؟

طبق بيان آيات و روايات مقام پيامبر(ص) بالاتر از ساير انبياء و ائمه هدي(ع) است. براي نمونه به چند مورد از آيات و روايات اشاره مي كنيم:

الف) آيات:

۱ـ خداوند در توصيف مقام پيامبر اکرم(ص) مي فرمايد: ﴿وَ اِنَكَ لَعَلي خُلُق عَظيم﴾^[۱] «تو صاحب اخلاق عظيم و برجسته اي هستي».

۲ـ در آيه ديگر مي فرمايد: ﴿لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسولِ اللّهِ اُسْوَه حَسَنه﴾ «براي شما در زندگي رسول خدا سرمشق نيكوئي بود»^[۲] يعني مقام و منزلت پيامبر اكرم(ص) در نزد پروردگار آنقدر بالاست كه خداوند او را بهترين الگو براي همه مسلمانان معرفي مي كند.

روحيات عالي، استقامت و شكيبائي، هوشياري و درايت، اخلاص و توجه به خدا، تسلط او بر حوادث و زانو نزدن در برابر سختيها و مشكلات هر كدام مي تواند الگو و سرمشقي براي همه مسلمانان باشد.^[۳]

۳ـ اولويت مطلق پيامبر اكرم(ص) نسبت به افراد با ايمان نشانگر مقام و عظمت پيامبر اكرم(ص) مي باشد كه در قرآن كريم بطور صريح به آن اشاره شده است، آنجا كه مي فرمايد: ﴿النبي اَوْلي بِالمُؤمنينَ من انْفُسِهِمْ﴾ پيامبر نسبت به مؤمنان از خود آنها اولي است.^[۴]

قرآن كريم در اين آيه شريفه اولويت پيامبر(ص) را نسبت به مسلمانان به طور مطلق ذكر كرده است و مفهومش اين است كه در كليه اختياراتي كه انسان نسبت به خويش دارد پيامبر(ص) از خود او نيز اولي است. هم در مسائل اجتماعي هم فردي و خصوصي و هم در مسائل مربوط به حكومت و هم قضاوت و دعوت از هر انساني اولي تر است و اراده و خواست پيامبر(ص) مقدم بر اراده و خواست ديگران مي باشد. چرا كه پيامبر(ص) معصوم است و نماينده خدا جز خير و صلاح جامعه و فرد را در نظر نمي گيرد و هرگز تابع هوي و هوس نيست و هيچگاه، منافع خود را بر ديگران مقدم نمي شمرد. اين اولويت در حقيقت شاخه اي از اولويت و مشيت الهي است زيرا، ما هر چه داريم از خداست.^[۵]

ب) روايات:

۱ـ رسول خدا(ص) فرمود: جبرئيل گفت خداوند مي فرمايد: اي بندگان من بدانيد. محبوب ترين خلق در نزد من كساني هستند كه به امر من قيام كنند و با فضيلت ترين و گرامي ترين اينها نزد من محمّد(ص) سيد مردم و گرامي ترين و افضل مردم بعد از محمد، علي مرتضي برادر مصطفي مي باشد و بعد از علي هم گرامي ترين مردم در نزد آن امامان حقّي هستند كه قيام براي اجراي عدالت مي نمايند.^[۶]

از اين حديث قدسي به وضوح عظمت مقام پيامبر(ص) نسبت به علي(ع) و بقيه ائمه(ع) استفاده مي شود.

۲ـ در حديثي از امام علي بن موسي الرضا(ع) چنين آمده است كه پيغمبر اسلام(ص) فرمود: خداوند ۱۲۴ هزار پيامبر آفريد كه من از همه آنها نزد خداوند گرامي تر هستم در عين حال فخر و مباهاتي نمي كنم و خداوند ۱۲۴ هزار وصي آفريد علي(ع) از همه آنها نزد خداوند گرامي تر و برتر است^[۷]

۳ـ خداوند در حديث قدسي درباره فضيلت پيامبر اسلام نسبت به ساير انبياء چنين مي فرمايد: اي احمد مي داني به خاطر چه تو را به ساير پيامبرانم برتري دادم؟ محمد(ص) عرض كرد نه خداوندا نمي دانم، خداوند مي فرمايد: من تو را به خاطر داشتن حسن خلق و سخاوت نفس و رحيم بودن نسبت به خلق به ديگر پيامبران برتري دادم و مردان خدا بايد اين صفات را داشته باشند.^[۸]

۴ـ پيامبر(ص) در حديث ديگر مي فرمايد: «ما مِنْ مُؤمِن الاّ اَنَا اَوْلي النّاس به في الدنيا و الآخره» هيچ مؤمني نيست مگر اينكه من در دنيا و آخرت نسبت به او از خودش اولي تر هستم.^[۹]

نتيجه اينكه از آيات و روايات و مطالب ياد شده به خوبي استفاده مي شود كه مقام پيامبر اسلام(ص) نسبت به انبياء الهي و نسبت به علي(ع) و ائمه معصومين(ع) همچنين نسبت به همه مسلمين و مؤمنين بالاتر است. و بعد از مقام پيامبر اسلام(ص) مقام علي(ع) و ساير ائمه معصومين قرار گرفته است.

منابع

↑ قلم/ ۴.
↑ احزاب/ ۶.
↑ مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، ج۱۷، ص۲۴۲.
↑ احزاب/ ۶.
↑ تفسير نمونه، همان، ج۱۷، ص۲۰۲.
↑ حرّ عاملي، كليات حديث قدسي، ترجمه زين العابدين كاظمي خلخالي، انتشارات دهقان، چاپ چهاردهم، باب دوازدهم، در شأن علي(ع) و ائمه اطهار(ع) ، ص۴۹۸، ح۱۳۸.
↑ «خَلَقَ اللّهُ عَزّوجلّ مأه الف نبي و اربعه و عشرين الف نبي انااكرمهم علي اللّه و لا فخر و خلق اللّه عزّوجلّ مأه الف وصي و اربعه و عشرين الف وصي فعلي اكرمهم علي اللّه و اَفْضَلَهُمْ، مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۱، ص۳۰، ح۲۱، نقل از: مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، ج۲۰، ص۱۸۳.
↑ «يا اَحْمَدُ تَدْري لاَِي شيء و فَضَّلْتُكَ عَلي سائر الانبياء: قال: اللّهمَّ لا، قال بالْخُلْقِ و حسن الخُلْقِ وَ سَخاوَه النَّفْسِ وَ رَحْمَه الْخَلْقِ وَ كذلِكَ اَوْتادُ الارضِ لَمْ يكونوا اَوْتاداً الاّ بهذا. حرّ عاملي، كليات حديث قدسي، باب يازدهم، در شأن محمد(ص) ، ص۳۴۲، ح۱۳۹.
↑ صحيح بخاري، ج۶، ص۱۴۵، تفسير سوره احزاب، و مسند احمد حنبل، ج۲، ص۳۳۴، نقل از تفسير نمونه، ج۱۷، ص۲۰۳.

[1] قلم/ ۴.

[2] احزاب/ ۶.

[3] مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، ج۱۷، ص۲۴۲.

[4] احزاب/ ۶.

[5] تفسير نمونه، همان، ج۱۷، ص۲۰۲.

[6] حرّ عاملي، كليات حديث قدسي، ترجمه زين العابدين كاظمي خلخالي، انتشارات دهقان، چاپ چهاردهم، باب دوازدهم، در شأن علي(ع) و ائمه اطهار(ع) ، ص۴۹۸، ح۱۳۸.

[7] «خَلَقَ اللّهُ عَزّوجلّ مأه الف نبي و اربعه و عشرين الف نبي انااكرمهم علي اللّه و لا فخر و خلق اللّه عزّوجلّ مأه الف وصي و اربعه و عشرين الف وصي فعلي اكرمهم علي اللّه و اَفْضَلَهُمْ، مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۱، ص۳۰، ح۲۱، نقل از: مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، ج۲۰، ص۱۸۳.

[8] «يا اَحْمَدُ تَدْري لاَِي شيء و فَضَّلْتُكَ عَلي سائر الانبياء: قال: اللّهمَّ لا، قال بالْخُلْقِ و حسن الخُلْقِ وَ سَخاوَه النَّفْسِ وَ رَحْمَه الْخَلْقِ وَ كذلِكَ اَوْتادُ الارضِ لَمْ يكونوا اَوْتاداً الاّ بهذا. حرّ عاملي، كليات حديث قدسي، باب يازدهم، در شأن محمد(ص) ، ص۳۴۲، ح۱۳۹.

[9] صحيح بخاري، ج۶، ص۱۴۵، تفسير سوره احزاب، و مسند احمد حنبل، ج۲، ص۳۳۴، نقل از تفسير نمونه، ج۱۷، ص۲۰۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]