مراحل حرمت شراب

سؤال

دیدگاه اسلام درباره نوشیدن شراب چیست؟

شرابخواری یکی از گناهان کبیره است و در روایات با تعابیر مختلف، این عمل نهی شده است. شراب همانگونه که در قرآن آمده است دارای منافع و مضراتی است، اما ضرر‌های آن از نفع‌هایش به مراتب بیشتر است.

مراحل حرمت شراب در قرآن

مرحله اول

شرابخوارى و ميگسارى در زمان جاهليت و قبل از ظهور اسلام فوق العاده رواج داشت و به صورت يك بلاى عمومى در آمده بود، تا آنجا كه بعضى از مورخان مى‌گويند عشق عرب جاهلى در سه چيز خلاصه مى‌شد: شعر و شراب و جنگ.

روشن است كه اگر اسلام مى‌خواست بدون رعايت اصول روانى و اجتماعى با اين بلاى بزرگ عمومى به مبارزه برخيزد ممكن نبود، و لذا از روش تحريم تدريجى و آماده ساختن افكار و اذهان براى ريشه كن كردن ميگسارى كه به صورت يك عادت ثانوى در رگ و پوست آنها نفوذ كرده بود، استفاده كرد، به اين ترتيب كه نخست در بعضى از سوره‌هاى مكى اشاراتى به زشتى اين كار نمود، چنان كه در آیه 67 سوره نحل مى‌خوانيم‌: ﴿وَ مِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَراً وَ رِزْقاً حَسَناً؛ از ميوه‌هاى درخت نخل و انگور، مسكرات و روزيهاى پاكيزه فراهم مى‌كنيد﴾

«سکر» گرچه در لغت معانی مختلفی دارد، ولی در آیه ۶۷ سوره نحل به معنای مسکرات و مشروبات الکلی است، و معنای مشهور آن همین است. قرآن در این آیه هرگز اجازه شراب سازی از خرما و انگور نداده بلکه با توجه به اینکه مسکرات را در مقابل رزق حسن قرار داده اشاره کوتاهی به تحریم خمر و نامطلوب بودن آن نموده است، بنا بر این نیاز به این نداریم که بگوییم این آیه قبل از نزول تحریم شراب نازل شده و اشاره‌ای به حلال بودن آن است، بلکه به عکس، آیه، اشاره به حرام بودن آن می‌کند و شاید اولین اخطار در زمینه تحریم خمر باشد.

مرحله دوم

ولی عادت زشت شرابخوری از آن ریشه دارتر بود، که با این اشاره ها ریشه کن شود، بعلاوه شراب بخشی از درآمدهای اقتصادی آنها را نیز تامین می کرد لذا هنگامی که مسلمانان به مدینه منتقل شدند و نخستین حکومت اسلامی تشکیل شد، دومین دستور در زمینه منع شرابخواری به صورت قاطعتری نازل گشت، تا افکار را برای تحریم نهایی آماده تر سازد، که در اینجا این آیه نازل گردید: ﴿یسْئَلُونَک عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیسِرِ قُلْ فِیهِما إِثْمٌ کبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکبَرُ مِنْ نَفْعِهِما؛ ای پیغمبر از تو از حکم شراب و قمار می‌پرسند، بگو: در این دو کار گناه بزرگی است و سودهایی برای مردم، ولی زیان گناه آن دو بیش از منفعت آنهاست﴾(بقره:219) در این آیه ضمن اشاره به منافع اقتصادی مشروبات الکلی برای بعضی از جوامع همانند جامعه جاهلیت، اهمیت خطرات و زیانهای بزرگ آن را که به درجات از منافع اقتصادی آن بیشتر است یادآوری می شود.

مرحل سوم

﴿يَأَيهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا لا تَقْرَبُوا الصلَوةَ وَ أَنتُمْ سكَرَى حَتى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ؛ اى كـسـانى كه ايمان آورده ايد در حال مستى به نماز نزديك نشويد، تا بدانيد چه مـيـگـويـيـد﴾(نسا:43)

به مسلمانان صریحا دستور داده شد که در حال مستی هرگز نمازنخوانند تا بدانند با خدای خود چه می‌گویند. البته مفهوم این آیه آن نبود که در غیر حال نماز، نوشیدن شراب مجاز بود، بلکه برنامه همان برنامه تحریم تدریجی و مرحله به مرحله بود.

مرحله چهارم

.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌ایدشراب و قمار و بتها و ازلام  نوعی بخت‌ آزمایی پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید﴾(مائده:90) در این مرحله دستور نهایی با صراحت کامل و بیان قاطع نازل  که حتی بهانه جویان نیز نتوانند به آن ایراد گیرند نازل گردد. در این آیه با تعبیرات گوناگون ممنوعیت این کار مورد تأکید قرار گرفته، تا جایی که شرابخواری در ردیف بت پرستی و قمار و ازلام و از اعمال شیطانی و پلید قلمداد شده است. «انصاب» بت هايى كه شكل مخصوصى نداشتند و تنها قطعه سنگى بودند و قرار گرفتن شراب و قمار هم رديف آن نشانگر خطر بسيار زياد شراب و قمار است به همين دليل در روايتى از پيامبر(ص) مى‌خوانيم: شارب الخمر كعابد الوثن:«شرابخور همانند بت‌پرست است».

دلایل روایی بر حرمت شراب

• قالَ رَسُولُ اللّهِ(ص): لَعَنَ اللّهُ الْخَمْرَ وَ عاصِرَها وَ غارِسَها وَ شارِبَها وَ ساقيَها وَ بائِعَها وَ مُشْتَريها وَ آكِلَ ثَمَنَها وَ حامِلَها وَ الْمَحْمُولَةِ اِلَيْهِ. پيامبر(ص) فرمود: خداوند، شراب و بوجود آورنده و تهيه كننده آنرا و مصرف كننده و اعطاء كننده و خريدار و فروشنده و استفاده كننده از قيمت آن و حمل كننده و صاحب آنرا لعن كرده است.

• قالَ النَّبِىُ(ص): سَـلِّمُوا عَـلَى الْيَهُودِ وَ النَـصـارى وَ لا تُسَـلِّمُوا عَـلى شارِبِ الْخَمْرِ، وَ اِنْ سَلَّمَ عَلَيْـكُمْ فَلا تَرُدُّوا جَوابَهُ. پيامبر گرامى(ص) فرمود: سلام كنيد بر يهود و نصارى ولى بر شارب الخمر سلام نكنيد و اگر او سلام كرد شما جواب او را ندهيد.
• قالَ الصادقُ(ع): لا تُجالِسُوا شُـرّابَ الخَـمْرِ فَـاِنَّ اللَعْـنَةَ اِذا نَزَلَتْ عَـمَّتْ مَـنْ فـى الْمَجْـلِسِ. امام صادق(ع) فرمود: با شرابخواران همنشين نشويد، زيرا هنگامى كه لعنت خدا فرود آيد همه كسانى را كه در مجلس هستند فرا مى گيرد.

• قالَ رَسُولُ اللّهِ(ص): ولايَـنالُ شَـفاعَتى مَـنْ شَـرِبَ المُـسْكِرَ، لايَـرِدُ عَـلىَّ الْـحَوْضَ لاوَاللّهِ. رسول خدا(ص) فرمود: شفاعت من به كسى كه مست كننده (شراب) مى نوشد نمى رسد، به خدا سوگند او بر من در حوض كوثر وارد نمى شود.

دلایل علمی بر حرمت شراب

نوشیدن شراب می‌تواند عوارض جانبی زیادی برای افراد به همراه داشته باشد. در حالی که برخی از مطالعات نشان می‌دهند که شراب می‌تواند به افزایش کلسترول خوب خون کمک کند و از تشکیل کلسترول بد جلوگیری کند، اما در عین حال، مشکلات جدی نیز ایجاد می‌کند.

کمبود خواب

شراب به سرعت وارد جریان خون می‌شود و می‌تواند احساس خواب آلودگی ایجاد کند، اما این خواب معمولاً سطحی و کوتاه‌مدت است. در نتیجه، افراد ممکن است خواب عمیق را تجربه نکنند و با مشکلات خواب مواجه شوند.

چاقی

شراب کالری بالایی دارد و مصرف زیاد آن می‌تواند به افزایش وزن و چاقی منجر شود. به عنوان مثال، یک لیوان شراب حدود 100 کالری دارد و مصرف زیاد آن می‌تواند با افزایش مصرف غذا و کاهش فعالیت بدنی مرتبط باشد.

قلبی

در حالی که مصرف معتدل شراب ممکن است مزایای سلامتی داشته باشد، مصرف زیاد آن می‌تواند به افزایش فشار خون، نارسایی قلبی و سکته منجر شود. همچنین، الکل می‌تواند تری گلیسیرید خون را افزایش دهد و ضربان قلب را نامنظم کند.

باروری

مصرف شراب و الکل در مردان می‌تواند سطح تستوسترون را کاهش دهد و تحرک اسپرم‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع می‌تواند بر باروری تأثیر منفی بگذارد.

پانکراتیت

مصرف شراب می‌تواند به پانکراتیت حاد منجر شود و در افرادی که قبلاً دچار پانکراتیت مزمن هستند، علائم را تشدید کند.

پیری پوست

الکل می‌تواند به کبد آسیب برساند و در نتیجه سموم در بدن تجمع یابند که می‌تواند به مشکلات پوستی مانند آکنه و چروک منجر شود. همچنین، الکل باعث کم آبی بدن می‌شود که به پیری زودرس پوست کمک می‌کند.

آسیب به دندان‌ها

شراب سفید به دلیل اسید موجود در آن می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند و لکه‌های قهوه‌ای روی دندان‌ها ایجاد کند.

ن