ارهاص
 | این متن یک پیشنویس است که در وضعیت در دست ویرایش قرار دارد |
ارهاص به حوادث خارق‌العاده‌ای میگویند که همزمان با تولد یا کودکی و پیش از بعثت پیامبران رخ می‌دهد.
پیامبر اکرم(ص) در هفدهم ربیع الاول سال عام الفیل (سالی که اصحاب فیل برای خراب کردن کعبه وارد مکّه شدند) در مکه به دنیا آمد. به هنگام ولادت ایشان، اتفاقاتی رخ داد که عالمان اسلام این موارد را به عنوان معجزات الهی و از ارهاصات پیامبر نام برده‌اند از جمله: شکسته شدن بت‌ها، آسیب دیدن طاق کسری، خشک شدن دریاچه ساوه و... .
ارهاصات بعد از تولد پیامبر
پیامبر اکرم(ص) در هفدهم ربیع الاول،[۱][۲]سال عام الفیل در مکه به دنیا آمد.[۳] به هنگام تولد ایشان اتفاقاتی رخ داده است که در اصطلاح به آنها "ارهاص" میگویند. در ادامه این حوادث بیشتر توضیح داده خواهد شد:
آسیب دیدن طاق کسری
مشهورترین بنای ساخته‌شده توسط پادشاهان ساسانی، طاق کسری بود که در هنگام تولد پیامبر اکرم به لرزه درآمد و چهار کنگره آن ویران شد.[۴] داناترین عالم مجوس، آن شب در خواب دید که شترانی عربی، اسبانی سرکش را می‌کشند و از دجله گذشتند و داخل شهر ایشان شدند و طاق کسری دو تکه شد و آب دجله شکافته شد و در قصر او جاری گردید.[۵]
شکسته‌شدن بت‌ها
در آن شب نوری از طرف حجاز ظاهر شد و در عالم پخش شد و به مشرق رسید، هر بتی که در هر جای عالم بود بر رو افتادند و و در صبح آن روز، تخت هر پادشاهی سرنگون شده بود و همه آنها تمام روز را لال بودند و سخن نمی‌توانستند بگویند.[۶]حضرت امیر المؤمنین(ع) روایت شده‌است: «چون آن حضرت متولّد شد، بت‌ها که در کعبه گذاشته شده بودند همه به رو افتادند و چون شام شد این ندا از آسمان رسید: «جاءَ الحق و زهق الباطل إنَّ الباطل کان زهوقا»[۷]حق آمد و باطل نابود شد همانا باطل نابود شدنی است».[۸]
خشک شدن دریاچه ساوه
دریاچه ساوه که سال‌ها آن را در آن زمان می‌پرستیدند، خشک شد.[۹]دریاچه‌ای در نزدیکی شهر ساوه که بنابر برخی روایات، همزمان با شب میلاد پیامبر، آب آن فروکش کرده است.[۱۰]برخی از پژوهشگران معاصر، در صحت خشک شدن دریاچه ساوه در شب میلاد پیامبر اکرم(ص) تردید کرده‌اند. از نظر آنان گزارش‌هایی که در این باره وجود دارد ضعیف و مشکوک است؛ همچنین گفته‌اند پیامبر اکرم، مظهر رحمت است نه عذاب تا با تولد او دریاچه‌ای خشک شود.[۱۱]
جعفر سبحانی از مراجع تقلید و تاریخ پژوه براین باور است که تمام حوادث نقل شده همزمان با میلاد پیامبر از جمله خشک شدن دریاچه ساوه در منابع اصیل تواریخ و جوامع حدیث موجود است. وی هم‌چنان یادآور شده که این حوادث پس از سالیان درازی از آن می‌تواند مایه عبرت و وسیله پندو اندرز شود زیرا هدف از آنها ایجاد تکان و توجه در قلب‌های مردمی بود که در بت‌پرستی و ظلم و بیدادگری غرق شده بودند.[۱۲]
بسته‌شدن درهای آسمان بر روی ابلیس
امام صادق(ع) می‌فرمایند: «ابلیس روزانه به هفت آسمان می‌رفت و اخبار آسمانی را می‌شنید؛ وقتی که حضرت عیسی(ع) متولد شد ابلیس را از سه آسمان منع کردند و چون پیامبر اکرم(ص) متولد شد، او را از همه آسمان‌ها منع کردند و شیاطین را با تیرهای شهاب از آسمان‌ها دور کردند، پس قریشی‌ها گفتند که حتماً وقت قیامت رسیده». وقتی رسول خدا متولّد شد، آنان که دسترسی به برخی از امور عالم در زمان پیامبران پیشین داشتند (چنان‌که در داستان حضرت سلیمان و آوردن تخت بلقیس فردی ادعا می‌کند که من آنرا می‌آورم قبل از آنکه تو از جای خود برخیزی)[۱۳]همگی از آسمان رانده شدند.[۱۴]
علامه مجلسی در بحار الانوار می‌فرمایند: «تمام دنیا در آن شب روشن شد و هر سنگ و کلوخی و درختی خندید و آنچه در آسمان‌ها و زمین‌ها بود تسبیح خدا گفتند و شیطان گریخت و مدام با خود می‌گفت: بهترین امّت‌ها و گرامی‌ترین بندگان، محمّد(ص) آمد».[۱۵]
خاموش شدن آتشکده فارس
آتشکده آذرفرنبغ از آتشکده‌های زرتشیان در استان فارس است. این آتشکده را یکی از سه آتشکده مشهورِ پیش از اسلام دانسته‌اند.[۱۶]
هزار سال بود که این آتشکده خاموش نشده بود تا اینکه در شب ولادت پیامبر اکرم این معجزه الهی رخ می‌دهد.[۱۷]
منابع
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق: غفاری، علی‌اکبر، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۹ش، ج ۱، ص ۴۳۹.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسةُ الوفاء، الطبعه الثانیة، ۱۴۰۳ق، ج ۱۵، ص۳۴۸.
- ↑ یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ترجمه: محمد آیتی، ابراهیم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۵۸.
- ↑ ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۹، ح۸۲؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۲۶.
- ↑ ابوالفداء الحافظ ابن کثیر، البدایة و النهایة، مکتبة المعارف، بیروت، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۶۸.
- ↑ ابن شهرآشوب سروی مازندرانی، مناقب، ج۱، ص۳۰.
- ↑ سوره اسراء، آیه ۸۱.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ج۱، ص۳۱، و علّامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۷۴.
- ↑ ابوالفداء الحافظ ابی کثیر، البدایة و النهایة، ج۲، ص۲۶۸ و ۲۶۹؛ و علامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۷ و ۲۵۸.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۴۱۱.
- ↑ رجبی‌دوانی، محمدحسین، خرافات مشهور درباره میلاد پیامبر اکرم، خبرگزاری جهان‌نیوز، درج مطلب: ۲۹ دی ۱۳۹۲، بازدید: ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.
- ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۷.
- ↑ سوره نمل، آیه ۳۹ و ۴۰.
- ↑ ابن شهرآشوب سروی مازندرانی، مناقب، مؤسسه انتشارات علامه، قم، بی‌تا، ج۱، ص۳۱؛ و علامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۷.
- ↑ علّامه محمدباقر مجلسی، حیاة القلوب، تحقیق: سید علی امامیان، چاپ چهارم، قم: انتشارات سرور، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۴۱؛ و محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۷۴.
- ↑ اشرف‌زاده، راز خلوتیان، ۱۳۷۹ش، ص۲۴۲؛ مصطفوی، اقلیم پارس، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.
- ↑ مصطفوی، اقلیم پارس، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.