آموزه‌هایی از دعای کمیل
در مورد شرح دعای کمیل توضیح دهید؟
دعای کمیل را حضرت خضر به امیر مومنان(ع) داده است و آن حضرت به کمیل بن زیاد نخعی یاد داد. شناخت الهی؛ خودشناسی؛ آسیب‌شناسی اجتماعی؛ شناخت آداب دعا؛ شناخت وسیله برای رسیدن به مقصود از جمله آموزه‌های دعای کمیل است.
معرفی دعای کمیل
کمیل روایت می‌کند که روزی با امیر مومنان(ع) بودم و درباره شب نیمه شعبان سخن به میان آمد، حضرت فرمودند: هر کس این شب را احیا کند و دعای خضر را در این شب بخواند، دعای او مستجاب می‌گردد. وقتی حضرت به منزل برگشت، به خدمت آن حضرت رفته و در خواست آموزش دعای خضر کردم. حضرت فرمود: ای کمیل این دعا را حفظ نما، در هر شب جمعه یا در هر ماه یا در هر سالی یک مرتبه آن را بخوان، تا از شر دشمنان در امان بمانی، روزیِ تو فراوان گشته و گناهانت آمرزیده شود.[۱]
معارفی از دعای کمیل
شناخت الهی
خداوند صفات برجسته‌ای دارد که با توجه به آن می‌توان خدا را شناخت. امیرمومنان(ع) این صفات را در قالب دعا ترسیم می‌کند.
فراگیری رحمت خدا بر همه عالم، حرکت جهان و قدرت موجودات توسط خدا، قدرت نداشتن موجودات آفریده شده از خود، فروتن بودن مخلوقات در مقابل قدرت الهی به خاطر خالق و تدبیر کننده بودن خدا، نزد خدا بودن همه عزت‌ها. فناپذیر بودن موجودات و باقی ماندن خدا، انسان‌های مؤمن را به دل بستن به نعمت‌های ماندگار و حرکت به سوی خدا و رسیدن به کمال و نعمت‌های اخروی وامی‌دارد.[یادداشت ۱]
نور بودن خدا و روشنایی گرفتن هستی از نور الهی، فرار کردن بشریت از تاریکی به روشنایی، آرامش داشتن انسان در روشنایی از آثار خواندن دعای کمیل و توجه به معارف آن می‌باشد.[یادداشت ۲]
خودشناسی
انسان از خودشناسی به خداشناسی می‌رسد. وقتی خود را ضعیف دید و گفت: خدایا به ضعف جسمم رحم کن، به فکر می‌افتد که او را یک قدرت قوی آفریده است. امیرمومنان(ع) به ما می‌آموزد که ضعیف هستیم و نمی‌توانیم از سلطه و حکومت الهی فرار کنیم و همیشه تحت قدرت خدائیم. گرفتاری‌های این دنیا که گاهی انسان را زمین‌گیر می‌کند خیلی کمتر و قابل تحمل‌تر از بلاهای آخرت است و انسانی که تحمل بلا و گرفتاری این دنیا را ندارد، بداند که گرفتاری آخرت همیشگی و سخت است.[یادداشت ۳]
آسیب‌شناسی اجتماعی
امیرمومنان(ع) با ترسیم رفتارهایی که باعث ایجاد مشکلات فردی و اجتماعی می‌شود، در کنار آسیب‌شناسی، راه‌کارهای درمان آن را نیز یادآور می‌شود. گناهانی که باعث پرده‌دری، ایجاد گرفتاری‌ها، دگرگونی نعمت‌ها، اجابت نشدن دعا، نزول بلایا و … می‌شود از جمله‌آسیب‌هایی است که امیرمومنان(ع) با یادآوری آن بشریت را به فکر جبران کرده است.[یادداشت ۴]
شناخت آداب دعا
انسان‌ها برای رسیدن به خواسته‌های‌شان راهکار مناسبی را اختیار می‌کنند تا با شکست مواجه نشوند و امیر مومنان(ع) در این دعا، راهکار مناسب برای رسیدن به این هدف عالی را بیان می‌دارد.
توبه و استغفار، شفیع قرار دادن خدا و به غیر خدا امید نداشتن، خود را در مقابل عظمت آفریدگار کوچک شمردن و درخواست ذلیلانه از خدا کردن همانند درخواست کسی که گرفتار شده و حاجت‌مند است، عیب دیگران را پوشاندن برای آبروداری خدا، مغرور نشدن به دنیا و عذر خواهی از خدا، امیدوار به رحمت خدا بودن و گریه کردن، پیروی از احکام الهی و مخالفت با هوای نفس، حسن ظن به خدا داشتن، صلوات و سلام فرستادن بر پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) از جمله آدابی است که امیرمومنان(ع) در دعای کمیل بیان کرده است.[یادداشت ۵]
شناخت وسیله برای رسیدن به مقصود
امیرمومنان(ع) برای رسیدن به مقصود، ابزارهای خوبی را در این دعا معرفی می‌کند مانند یاد خدا بودن، یادآوری کرم و بخشش الهی، دعا کردن و… [یادداشت ۶]
مطالعه بیشتر
- کلباسی، محمد رضا، انیس اللیل در شرح دعای کمیل.
- انصاریان، حسین، شرح دعای کمیل.
- جعفر بن محمد باقر، اسرار العارفین فی شرح کلام مولانا امیرالمؤمنین.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ابن طاوس، علی بن موسی، الاقبال الاعمال، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۰۶.
- ↑ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ وَ بِقُوَّتِکَ الَّتِی قَهَرْتَ بِهَا کُلَّ شَیْءٍ وَ خَضَعَ لَهَا کُلُّ شَیْءٍ وَ ذَلَّ لَهَا کُلُّ شَیْءٍ وَ بِجَبَرُوتِکَ الَّتِی غَلَبَتْ بِهَا کُلَّ شَیْءٍ وَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی لَا یَقُومُ لَهَا شَیْءٌ وَ بِعَظَمَتِکَ الَّتِی مَلَأَتْ أَرْکَانَ کُلِّ شَیْءٍ وَ بِسُلْطَانِکَ الَّذِی عَلَا کُلَّ شَیْءٍ وَ بِوَجْهِکَ الْبَاقِی بَعْدَ کُلِّ شَیْءٍ وَ بِأَسْمَائِکَ الَّتِی غَلَبَتْ أَرْکَانَ کُلِّ شَیْءٍ وَ بِعِلْمِکَ الَّذِی أَحاطَ بِکُلِّ شَیْءٍ…
- ↑ وَ بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذِی أَضَاءَ لَهُ کُلُّ شَیْء …
- ↑ اللَّهُمَّ عَظُمَ سُلْطَانُکَ وَ عَلَا مَکَانُکَ وَ خَفِیَ مَکْرُکَ وَ ظَهَرَ أَمْرُکَ وَ غَلَبَ جندک [قَهْرُکَ] وَ جَرَتْ قُدْرَتُکَ وَ لَا یُمْکِنُ الْفِرَارُ مِنْ حُکُومَتِک…
- ↑ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَهْتِکُ الْعِصَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ الْبَلَاءَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی کُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَ کُلَّ خَطِیئَةٍ أَخْطَأْتُهَا…
- ↑ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ سُؤَالَ خَاضِعٍ مُتَذَلِّلٍ [ذَلِیلٍ] خَاشِعٍ أَنْ تُسَامِحَنِی وَ تَرْحَمَنِی وَ تَجْعَلَنِی بِقِسْمِکَ رَاضِیاً قَانِعاً وَ فِی جَمِیعِ الْأَحْوَالِ [الأمور] مُتَوَاضِعا…
- ↑ یَا سَرِیعَ الرِّضَا اغْفِرْ لِمَنْ لَا یَمْلِکُ إِلَّا الدُّعَاءَ فَإِنَّکَ فَعَّالٌ لِمَا تَشَاء…