وحدت حوزه و دانشگاه

سؤال

وحدت حوزه و دانشگاه چیست؟

وحدت حوزه و دانشگاه روز ۲۷ آذر سالگرد شهادت محمد مفتح است.

نامگذاری روز شهادت محمد مفتح به وحدت حوزه و دانشگاه

...

مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه

وحدت حوزه و دانشگاه، يعني: وحدت در اهداف کلى، وحدت در کامل ساختن اين ملت و اين کشور و حرکت با يکديگر و عبور در دو خط موازى، بدون اصطکاک با هم؛ يعنى هر دو، کار خودشان را بکنند؛اما براى يک هدف و آن هدف، ساختن و کامل کردن ملت و کشور ايران است. اين‌طور بايد حرکت کرد. وحدت حوزه و دانشگاه، يعنى وحدت در هدف. هدف اين است که همه به سمت ايجاد يک جامعه‌ى اسلامى پيشرفته‌ى مستقل، جامعه‌ى امام، جامعه‌ى پيشاهنگ، جامعه‌ى الگو، ملت شاهد - ملتى که مردم دنيا با نگاه به او جرأت پيدا کنند، تا فکر تحول را در ذهن خودشان بگذرانند و در عملشان پياده کنند - حرکت نمايند. وحدت حوزه و دانشگاه عبارت از اين است که ما اين دو کانون علمى، اين دو مرکز تعليم و تعلم را از لحاظ اخلاق حاکم بر آنها، از لحاظ سيستم و سازماندهى حاکم بر آنها، و از لحاظ برخى از محتواها به هم نزديک کنيم. امروز هيچ کس انتظار يک دانشگاه خلق الساعه‌ى صد در صد اسلامى را ندارد، اما همه انتظار دارند که جهت حرکت، به سوى ايجاد يک دانشگاه صد در صد اسلامى باشد. اين منظور حاصل نخواهد آمد مگر با وحدت عميق و عملى حوزه و دانشگاه و روحانى و دانشجو و اين يک ضرورت و نياز انقلابى است. يکى از عزيزترين دستاوردهاى انقلاب اسلامى اين بود که دو بخش عظيم فرهنگى که سالها تلاش شده بود از هم دور باشند [ - حوزه و دانشگاه - ]... با هم متّحد شدند.

آنچه معقول است و باید تحقق پیدا کند این است که حوزه و دانشگاه هدف واحدی را در نظر بگیرند و برای تحقق آن دوشادوش هم تلاش کنند. این وحدت با وحدتی که در میان سایر اقشار ملت مطرح است فرقی ندارد. در آن مورد، هیچ کس نمی گوید که مثلا مسگرها آهنگر شوند یا آهنگرها مسگر، بلکه منظور از وحدت این است که همه اقشار ملت در یک جهت حرکت کنند و هدف واحدی را دنبال کنند.

وحدت حوزه و دانشگاه نیز به این معنا نیست که مثلا حوزه از فقه و اصول و سایر علوم خود دست بردارند و به دنبال دروس دانشگاهی برود و یا بعکس دانشگاه از دروس خود دست بردارد و دانشجویان دروس حوزوی بخوانند یا مثلا دانشگاهی لباس روحانی بپوشد و یا روحانی لباس دانشگاهی. این کارها ممکن است اما مطلوب نیست، زیرا ما به همه این علوم حوزوی و دانشگاهی نیاز داریم و طبعا گروههایی نیز باید به تحصیل در آنها بپردازند هم دانشگاهی باید باشد و کار خود را انجام دهد و هم حوزوی ولی در مسائل سیاسی باید باهم هماهنگ باشند و در برنامه ریزیهای علمی مشارکت داشته باشند.

حوزه و دانشگاه باید مثل دو خط موازی با هم حرکت کنند و در مواردی که بین دستاوردهای هر دو تلاقی حاصل می شود باید همکاریها قویتر شود، نه اینکه برخورد و تضادی بین آنها پیش آید؛ مثلا هدف رشته های علوم انسانی و تجربی یکی است و آن تأمین نیازهای علمی کشور است ولی هر کدام شیوه خاصی در تحقیق دارد شیوه تحقیق در یکی آزمایشگاهی است در در دیگری مصاحبه، پرسشنامه و ... .

ما می توانیم دو بخش آموزش داشته باشیم یکی آموزش علومی که مستقیما با دین در ارتباط است یا از دین تغدیه می شود و یا دین را تقویت می کند و در خدمت پیشرفت دین است و بخش دوم علومی که مستقیما با دین سروکار ندارد ولی به صورت غیر مستقیم در خدمت دین و متدینین قرار می گیرد. هر کدام از این دو بخش آموزش ویژگیهای خود را دارد، بخصوص با توجه به اینکه روش تحقیق در آن دو بسیار متفاوت است بطور کلی روش تحقیق در علوم اسلامی نقلی و تاریخی است، برخلاف روش تحقیق در علوم دانشگاهی که عمدتا تجربی می باشد.

به هر حال، اینگونه تفاوتها اقتضا دارد که دو نوع آموزش وجود داشته باشد و وحدت هدف موجب ادغام آنها در یکدیگر نمی شود، چون معنای وحدت هدف این است که هر دو جهتگیری واحدی داشت باشند و با یکدیگر احساس بیگانگی نکنند، به یکدیگر کمک کنند امکانات تحقیق و تدریس را با یکدیگر مبادله کنند، از تجربیات هم استفاده نمایند، از نقاط قوت یکدیگر آگاه شوند و بخشهای قابل اقتباس را از یکدیگر بگیرند و در قسمت خود پیاده کنند و بالاخره در مسائل سیاسی و اجتماعی، هماهنگ باشند.

مفتح کیست؟

محمد مفتح (۱۳۰۷–۱۳۵۸ش) روحانی شیعی و از حامیان امام خمینی در جریان انقلاب اسلامی ایران بود. مسجد الجواد و مسجد قبا از جمله مراکز فعالیت‌های سیاسی-مذهبی وی بود. نماز چندین هزار نفری عید فطر در سال ۱۳۵۷ش در تهران به امامت وی برگزار شد. بعد از انقلاب عضو شورای انقلاب بود و سرپرستی دانشکده الهیات دانشگاه تهران را برعهده داشت. وی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مدتی دبیر جامعه روحانیت مبارز تهران بود. او در سال ۱۳۵۸ش به دست گروهک فرقان به شهادت رسید. در جمهوری اسلامی ایران روز شهادت وی در ۲۷ آذر به روز وحدت حوزه و دانشگاه مشهور است. او در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.