ترجمه قرآن (کوشا)
ترجمه قرآن اثر محمدعلی کوشا چگونه ترجمه‌ای است؟
ترجمه قرآن اثر محمدعلی کوشا، از ترجمه‌های مهم و ممتاز قرآن به‌شمار رفته است. بهاءالدین خرمشاهی مترجم قرآن، این ترجمه را تاج‌التراجم نامیده است که دارای نقاط قوت فراوان و کمترین اشکال است. این ترجمه مورد توجه و ستایش آیت‌الله خامنه‌ای نیز قرار گرفته است. مصطفی ملکیان روشنفکر ایرانی این اثر را از بهترین ترجمه‌های فارسی قرآن دانسته است. نثر شیوا و روان و متعادل از ویژگی‌های این اثر دانسته شده است.
| ترجمه قرآن (کوشا) | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | ترجمه: محمدعلی کوشا |
| تاریخ نگارش | قرن چهاردهم |
| موضوع | ترجمه قرآن |
| زبان | عربی فارسی |
| ویراستار | بهاءالدین خرمشاهی، نادعلی عاشوری تلوکی |
| تعداد صفحات | ۱۲۷۱ |
| قطع | وزیری |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | نی |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۴۰۱ش |
| نوبت چاپ | اول |
نقدهایی به این ترجمه در مجله آینه پژوهش منتشر شده است.
معرفی
ترجمه قرآن کریم به کوشش محمدعلی کوشا و ویرایش بهاءالدین خرمشاهی، نادعلی عاشوری تلوکی و محمد جوکار باصری در سال ۱۴۰۱ توسط نشر نی منتشر شده است.[۱] این ترجمه مورد توجه آیت‌الله خامنه‌ای قرار گرفت و ترجمه و پانوشت آن را ستایش کرد.[۲]
گفته شده ترجمه قرآن کوشا متأثر از فن ترجمه است؛ زیرا مترجم سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده و نقدهای گوناگونی در این زمینه نگاشته است.[۳] نثر این ترجمه شیوا و شفاف،[۴] متعادل و روان قلمداد شده است.[۵]
خرمشاهی، مترجم قرآن ترجمه کوشا را تاج التراجم نامیده است و آن را واجد بیشترین محسنات و کمترین اشکالات می‌داند.[۶] مصطفی ملکیان، روشنفکر ایرانی، ترجمه قرآن محمدعلی کوشا را یکی از بهترین ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی دانسته است و آن را یکی از سه ترجمه برتر قرآن به زبان فارسی می‌داند.[۷] مصطفی ملکیان درباره این ترجمه گفته است: «اگر ناگزیر از پاسخ دادن به پرسش بهترین ترجمهٔ فارسی قرآن کدام است، باشیم می‌توان گفت که ترجمهٔ استاد محمدعلی کوشا چه بسا برترین ترجمه در میان ترجمه‌های برتر فارسی قرآن کریم باشد.»[۸]
مترجم
محمدعلی کوشا (متولد ۱۳۳۱ش، کردستان)، منتقد ترجمه‌های قرآن، مترجم قرآن و نویسنده است. کوشا از شاگردان برجسته صالحی نجف‌آبادی شناخته می‌شود. وی در موضوعات قرآن و تفسیر، کلام و تاریخ آثار و تألیفات فراوانی دارد. از جمله: «پژوهشی در ترجمه‌های برتر قرآن کریم»، «از دولت قرآن» (مجموعه مقالات قرآن‌پژوهی و کتاب‌شناسی)، نگارش ۳۵۰ مقاله در دانشنامهٔ قرآنی، مجموعه مقالات قرآنی - ادبی در نشریات معتبر مانند: «مجلهٔ بینات»، «مجلهٔ آیینهٔ پژوهش»، «مجلهٔ ترجمان وحی»، ویراستاری ترجمه‌های قرآن مانند: «ترجمهٔ قرآن ابوالقاسم امامی»، «ترجمهٔ قرآن مصطفی خرم‌دل»، «ترجمهٔ قرآن صالحی نجف‌آبادی»، «تصحیح و بازترجمان ترجمهٔ شیخ الهند» و…، نقد و بررسی بیش از ۱۸۰ ترجمه از قرن چهارم تاکنون، و بیش از ده ویرایش و تصحیح آثار گوناگون.[۹]
ویژگی‌های این ترجمه
محمدعلی کوشا برای ترجمه خود از قرآن، پنج ویژگی برشمرده است:
الف: تمام این ترجمه از سوره حمد تا ناس به صورت مباحثه در کلاس آن هم با تجزیه و ترکیب و بیان نکات بلاغی شکل پیدا کرده است که در واقع نوعی کار گروهی محسوب می‌شود.
ب: وجود پانوشت‌های مرتبط با ترجمه در قالب بیان ریشه‌های لغات قرآنی و معانی گوناگون آنها و احیاناً اشاره به موارد اختلافی در ترجمه و تفسیرها و بیان برخی نکات تفسیری و ادبی.
ج: در سرتاسر این ترجمه توجه خاصی به رعایت قاعده تضمین و قاعده احتباک و تبلور آن در ترجمه شده است.
د: با توجه به ملاحظات دو ویراستارِ قرآن‌پژوه و پنج نمونه‌خوانِ دقیق و ناظری نکته سنج، گمان می‌رود میزان کاستی‌های این اثر به حداقل رسیده باشد.
ه: با توجه به تجارب، مطالعات و نقدها و بررسی‌های گوناگونی که مترجم بر ده‌ها ترجمهٔ فارسی از قرن چهارم تاکنون داشته، بنایش بر این بوده که دست‌کم لغزش‌هایی را که در آن ترجمه‌ها دیده، در این ترجمه راه نیابد.[۱۰]
نقدهایی به ترجمه کوشا از قرآن شده است؛ برخی از این نقدها عبارتند از: مشخص نبودن روش ترجمه، یکسان ترجمه نشدن عباراتِ همانندْ در بافت‌های مشابه، مشخص نکردن منبع مورد استناد در ترجیح دادن معانی یا وجوه اعرابیِ کلمات و عبارات، نداشتن مبنا در برخی اسلوب‌های نحوی و اشکالات گوناگون در پاورقی‌ها.[۱۱]
منابع
- ↑ «ترجمه می‌تواند شاهکار باشد»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد محمدعلی کوشا، انتشار: ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ش، بازدید: ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه قرآنی که مورد توجه رهبری نظام قرار گرفت»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، انتشار: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ش، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه قرآن کوشا متأثر از فن ترجمه کاوی است»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه قرآن استاد کوشا را تاج التراجم نامیده‌ام»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ش، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه قرآن استاد کوشا جزء برترین ترجمه‌های 1100 اخیر است»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه قرآن استاد کوشا را تاج التراجم نامیده‌ام»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ش، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه محمدعلی کوشا از بهترین ترجمه‌های قرآن به فارسی است»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ترجمه قرآن استاد کوشا را تاج التراجم نامیده‌ام»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ش، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «زندگی‌نامه»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ «معرفی اجمالی ترجمۀ قرآن استاد کوشا»، وبگاه اطلاع‌رسانی استاد کوشا، بازدید: ۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
- ↑ زاهدپور، علی، «بررسی و نقد ترجمه قرآن کریم اثر حجت الاسلام و المسلمین محمدعلی کوشا»، آینه پژوهش، شماره ۱ (پیاپی ۱۹۹)، سال ۳۴، فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲ش، ص۳۴۳.