اصحاب عقبه
اصحاب عقبه، گروهی از صحابه پیامبر بودند که در راه بازگشت از غزوه تبوک، قصد ترور پیامبر(ص) را داشتند. اما خداوند پیامبر(ص) را از توطئه آنها آگاه کرد. پیامبر آنها را لعن نمود، ولی نام آنها را برای مردم فاش نکرد و از مجازات آنها منصرف شد. برخی محققان، جریان اصحاب عقبه و توطئه ترور پیامبر(ص) را مربوط به وقایع حجه الوداع دانسته‌اند.
اصحاب عقبه در غزوه تبوک
در سال نهم هجرت، هنگام برگشت از غزوه تبوک به مدینه، شماری از منافقان که در میان سپاه اسلام حضور داشتند، نقشه ترور پیامبر(ص) را کشیده بودند.[۱] آنها برای عملی کردن این طرح، در گردنه کوه کمین کردند تا در وقت مناسب شتر پیامبر(ص) را رم داده و او را از بالای کوه به پایین پرت کنند.[۲]
نقل شده پیامبر(ص) توسط جبرئیل از نقشه منافقان آگاه شد و دستور داد عمار یاسر از طرف جلو، اسفار شتر را گرفته و حذیفه بن یمان نیز از پشت سر، شتر او را براند. حضرت محمد(ص) اجازه نداد کسی پیش از او از عقبه (گردنه) عبور کند. وقتی که به گردنه رسیدند متوجه شدند که افرادی پشت سر آنها در حرکت هستند و قصد دارند هجوم برده و از پیامبر جلو بزنند؛ ولی حذیفه مانع از این کار منافقان شده، آنها را فراری داد.
آن افراد صورت خود را با پارچه‌ای پوشانده بوده و قابل شناسایی نبودند. پیامبر(ص) پس از عبور از گردنه، همه آنها را به نام خود و پدرانشان نام برد و حذیفه را از نقشه آنان آگاه کرد. حذیفه از رسول خدا(ص) اجازه خواست تا آنها مجازات شوند؛ ولی پیامبر(ص) اجازه نداد. بنابر برخی گزارش‌ها، پیامبر حتی اجازه نداد حذیفه نام آنها را فاش کند؛ از این رو، حذیفه را آگاه به اسراری می‌دانستند که دیگران از آن با خبر نبودند.[۳] پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، هنگامی که حذیفه در نماز جماعتی شرکت نمی‌کرد، گفته می‌شد امام جماعت آن نماز، جزء منافقان است.[۴]
اصحاب عقبه در حجه الوداع
در برخی نقل‌ها، جریان اصحاب عقبه، هنگام بازگشت پیامبر(ص) از حجة الوداع ذکر شده است. بر اساس این اخبار، منافقان در کنار کعبه با هم، هم‌قسم شدند تا نگذارند خلافت و جانشینی پیامبر(ص) به اهل بیت او برسد. به همین منظور با هم، پیمانی بستند که در هنگام بازگشت به مدینه، پیامبر(ص) را در عقبه (گردنه) ترور کنند.[۵]
هویت اصحاب عقبه
درباره تعداد و نام افرادی که در جریان عقبه شرکت داشتند، اقوال مختلفی ذکر شده است. تعداد آنها را از ۱۲ نفر[۲] تا ۴۰ نفر ذکر کرده‌اند.
پس از برملا شدن توطئه اصحاب عقبه، پیامبر(ص) آنها را نفرین کرد؛ ولی از مجازات آنها گذشته و نامشان را فاش نکرد؛ البته آمرزش خواستن برای آنان، در منابع ذکر نشده است.
مطالعه بیشتر
- تاریخ پیامبراسلام، عبدالحمید آیتی.
- خاتم پیامبران ج۲، محمد ابوزهره، ترجمه حسین صابری.
- فروغ ابدیت، ج۲، جعفر سبحانی.
منابع
- ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی تا، ج۲، ص۶۸.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ خصیبی، حسین بن حمدان، هدایه الکبری، بیروت، مؤسسه بلاغ، چاپ چهارم، ۱۴۱۱ق، ص۷۸ و ۸۴.
- ↑ ابوزهره، محمد، خاتم پیامبران، ترجمه حسین صابری، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۳، ج۲، ص۴۳۶–۴۳۲؛ قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، انتشارات هجرت، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۸۰.
- ↑ ابوزهره، محمد، خاتم پیامبران، ترجمه حسین صابری، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۳، ج۲، ص۴۳۶ ؛ قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، انتشارات هجرت، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۸۰.
- ↑ حسینی، شرف الدین، تأویل الآیات، قم چاپ امیر ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۰۸.