کشف الحیل (کتاب)
 | این مقاله هماکنون به دست Shamloo در حال ویرایش است. |
نویسنده کتاب کشف الحیل کیست؟ موضوع این کتاب چیست؟
کشف الحیل نوشته عبدالحسین آیتی کتابی است در رد آیین بهائیت و روشنگری درباره روش‌های تبلیغی آنان که توسط نویسنده‌ای که خود قبلاً بهائی بوده نوشته شده است. کتاب کشف الحیل اولین بار در سال ۱۳۰۴ش در تهران به‌صورت سنگی به چاپ رسید.
| کشف الحیل | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | عبدالحسین آیتی بافقی یزدی |
| تاریخ نگارش | ۱۳۰۴ش |
| موضوع | نقد بهائیت |
| سبک | ردیه‌نویسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۳ |
آیتی کتاب کشف الحیل را به روش سؤال و جواب و با بیان ساده نوشته تا مخاطب عام بتواند مفاهیم آن را به راحتی دریافت کند. به گفته محققان، به نقدهای این کتاب از سوی سران بهائیان جوابی داده نشده است. بعد از تألیف این کتاب، بعضی دیگر از بهائیانی که به دین اسلام بازگشته بودند آثاری در تأیید مطالب کشف الحیل نوشتند.
نویسنده کتاب کشف الحیل، عبدالحسین آیتی بافقی یزدی، از کسانی بود که در جوانی به آیین بهائیت درآمده بود و با سران این آئین ارتباط داشت. او پس از آگاه‌شدن از باطل‌بودن این آیین و ادعاهای سران آن دوباره به اسلام بازگشت و کتاب کشف الحیل را علیه بهائیت به‌نگارش درآورد.
کتاب کشف الحیل در سه جلد تألیف شده است: در جلد اول، نویسنده به سؤالاتی که از خود درباره بهائیت پرسیده پاسخ داده است؛ در جلد دوم، به اشتراکات میان بهائیان و ایزیدیان پرداخته است. سپس به معرفی برخی کتاب‌های منتشرشده توسط بهائیان پرداخته و آنها را نقد کرده است. آیتی در جلد سوم برگزیده‌ای از نامه‌هایی که بهائیان به او نوشته‌اند، و سعی کرده‌اند که او را به دین بهائیت بازگردانند، ارائه داده است.
جایگاه و ویژگی‌ها
کشف الحیل نوشته عبدالحسین آیتی کتابی است در رد آیین بهائیت و روشنگری درباره روش‌های تبلیغی آنان که توسط نویسنده‌ای که خود قبلاً بهائی بوده و با این روش‌ها آشنا بوده نوشته شده است.[۱] گفته شده که آیتی این کتاب را به روش سؤال و جواب و با بیان ساده نوشته تا مخاطب عام بتواند مفاهیم آن را به‌راحتی دریافت کند.[۲] در سؤالات مطرح‌شده در جلد اول این کتاب موضوعاتی درباره تاریخ و عقاید بهائیت مطرح شده و مورد نقد قرار گرفته است.[۳]
مدرس تبریزی، مؤلف کتاب ریحانة الادب، معتقد است که آیتی انتظار داشت که از سوی سران بهائیت به نقدهای کتاب کشف الحیل پاسخ داده شود. به گزارش او تا زمان تألیف ریحانة الادب (۱۳۶۹ق- ۱۳۲۸ش) هیچ پاسخی به نقدهای این کتاب داده نشده بود. مدرس تبریزی احتمال می‌دهد که ترس سران بهائی از پاسخ‌های بعدی و افشاگری‌های دیگر آیتی موجب این سکوت بوده است.[۴] گفته شده که بعد از تألیف کتاب کشف الحیل، بعضی دیگر از بهائیانی که به دین اسلام بازگشته بودند آثاری در تأیید مطالب کشف الحیل نوشتند.[۵]
به نقل از منابع، کتاب کشف الحیل اولین بار در سال ۱۳۰۴ش در تهران به‌صورت سنگی به چاپ رسید.[۶] آیتی در نظر داشته که این کتاب را در دو جلد به‌چاپ برساند ولی در چاپ‌های بعدی آن را در سه جلد عرضه کرده است.[۷]
نویسنده
عبدالحسین آیتی بافقی یزدی (۱۲۸۸–۱۳۷۲ق)، ادیب ایرانی، در شهر تفت یزد به دنیا آمد. پدر او حاج شیخ محمد، مشهور به «حاج آخوند»، از واعظان یزد بود.[۸] او در نوجوانی به لباس روحانیت درآمد و به آموزش ادبیات و علوم اسلامی پرداخت. در ۱۳۰۳ق به یزد رفت و در مدرسه خان بزرگ تحصیل مقدمات علوم دینی را پی گرفت. در سال ۱۳۰۵ برای ادامه تحصیل در فقه و اصول به عتبات رفت. با درگذشت پدرش در سال ۱۳۰۶ق، به زادگاه خویش بازگشت و در سال ۱۳۱۱ق به جانشینی پدرش به امامت جماعت و وعظ پرداخت. آیتی دارای ذوق ادبی بود و از سال‌های نوجوانی، با تخلص ضیایی، شعر می‌سرود.[۹]
آیتی ۱۳۲۰ق بر اثر تطمیع و اغوای بهاییان به آنان پیوست. او در اثر تغییر مذهب از جامعهٔ مسلمانان رانده شد. حدود ۱۸ سال به سفر برای تبلیغ بهائیت پرداخت. در ابتدای همین دوران، کتاب کواکب الدریة فی مآثر البهائیة را دربارهٔ تاریخ پیدایش این مذهب نوشت. آیتی به دستور عبدالبهاء، رهبر بهاییان، تخلص خود را از ضیایی به آواره تغییر داد. آیتی در سال‌های آخر زندگی عبدالبهاء به‌مدت سه ماه در شهر حیفا مهمان او بود. آیتی در این مدت به باطل‌بودن ادعای بهاییان پی برد ولی به دلایلی از ترک این مذهب خودداری کرد.[۱۰]
پس از مرگ عبدالبهاء در سال ۱۳۴۰ق، آیتی به اروپا سفر کرد و در آنجا به باطل‌بودن ادعای سران بهائی مبنی بر اینکه بسیاری از مردم اروپا به این مذهب گرویده‌اند، پی برد. پس از این آگاهی، آیتی این مذهب را ترک کرد. پس بازگشت دوباره به اسلام، تألیف کشف الحیل را دربارهٔ فریبکاری‌های سران بهائی آغاز کرد. او در ۱۳۴۸ق در تهران مقیم شد و به تدریس در دورهٔ متوسطه پرداخت. در این دوران به تحقیقات ادبی روی آورد و در ۱۳۰۸ش نشریه‌ای ادبی ـ انتقادی به نام نمکدان تأسیس کرد.[۱۱] او در سفری به تهران در سال ۱۳۳۲ش درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.[۱۲]
محتوا
در جلد نخست کتاب کشف الحیل، آیتی سؤالاتی که از خود درباره بهائیت پرسیده و آنگاه به آن سؤالات پاسخ داده است. از جمله سؤالات می‌توان به مورادی اشاره کرد: آیا پدر حسینعلی بهاء وزیر بوده است؛ خصائص بهائیت چیست؛ حکم حجاب در میان بهائیان؛ فلسفه کتاب اقدس و شریعت بهاء؛ در احکام باب و بهاء.[۱۳]
در جلد دوم کتاب کشف الحیل، آیتی، ضمن بیان عقاید دین ایزدی، به اشتراک میان بهاییان و ایزیدیان پرداخته است. سپس به معرفی برخی کتاب‌های منتشرشده توسط بهائیان پرداخته و به اجمال هر یک از آنها را نقد کرده است.[۱۴]
آیتی در جلد سوم کتاب خود برگزیده‌ای از نامه‌هایی که بهائیان به او نوشته‌اند، و سعی کرده‌اند که او را به دین بهائیت بازگردانند، ارائه داده است.[۱۵]
منابع
- ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن بن علی، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۳۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذّریعة، ج۱۸، ص۳۳.
- ↑ آیتی، عبدالحسین، کشف الحیل، تهران، چاپخانه خاور، ۱۳۰۷ش، ص۹–۱۰.
- ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، انتشارات خیام، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۲۲.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۵، ص۲۳.
- ↑ آیتی، عبدالحسین، کشف الحیل، تهران، انتشارات راه نیکان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذّریعة، ج۱۸، ص۳۳.
- ↑ مرسلوند، حسن، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، تهران، نشر الهام، بی‌تا، ج۱، ص۶۲.
- ↑ موسوی بجنوردی، کاظم، «آیتی، عبدالحسین بافقی یزدی»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ذیل واژه.
- ↑ موسوی بجنوردی، «آیتی، عبدالحسین بافقی یزدی»، ج۲، ذیل واژه.
- ↑ موسوی بجنوردی، «آیتی، عبدالحسین بافقی یزدی»، ج۲، ذیل واژه.
- ↑ مرسلوند، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، ج۱، ص۶۴.
- ↑ آیتی، کشف الحیل، ص۷-۸.
- ↑ آیتی، کشف الحیل، ص۸-۹.
- ↑ آیتی، کشف الحیل، ص۱۰-۱۲.