مقدمه‌ای بر فقه شیعه (کتاب)

سؤال

کتاب مقدمه‌ای بر فقه شیعه از کیست و چه محتوایی دارد؟

مقدمه‌ای بر فقه شیعه، کتابی از حسین مدرسی طباطبایی،

مقدمه‌ای بر فقه شیعه
مقدمه‌ای بر فقه شیعه (کتاب)
اطلاعات کتاب
نویسندهمدرس طباطبایی
ترجمه فارسی
مترجممحمد آصف فکرت
درگاه‌ها
حوزه-و-روحانیت.png


معرفی

مدرسی طباطبایی درباره انگیزه اصلی نوشتن این کتاب را پر کردن خلاء چشمگیری بیان کرده است که در فرهنگ حقوقی غرب نسبت به نظام حقوقی شیعی وجود داشت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی إیران که به طرز بی‌سابقه ای أفکار جهانیان به سوی مکتب تشیع و زیر بنای فکری و محتوای فرهنگی آن جلب شد، به خاطر فقدان منابع لازم در زبانهای اروپایی در این زمینه، احساس نیاز مبرم به آثاری از این دست فزونی گرفت. خلأ معلومات در این مورد آن قدر زیاد بود که فی المثل در " کتاب‌شناسی فقه اسلام " که توسط یکی از متخصصان حقوق اسلامی در غرب تدوین شده و مشتمل بر نام و نشان ۳۰۵ منبع از منابع فقهی اسلامی به زبان عربی است، در لیست منابع فقه شیعه اثنا عشری تنها دو کتاب (شرایع الاسلام و مختصر نافع) نام برده شده است. بگذریم که مذهب خوارج اباضی را نیز شاخه ای از تشیع دانسته و آن را ذیل مکاتب فقه شیعه قرار داده‌اند.

این کمبود وخلا نویسنده را که از شیفتگان نظام فقاهت و مکتب حقوقی شیعی است بر آن داشت که به عنوان نخستین گام برای معرفی این نظام پیشرفته و قویم و مستحکم علمی، که از دست‌آوردهای عظیم فکر و اندیشه حقوقی بشری است اثری فشرده در اختیار خوانندگان و علاقمندان مباحث حقوقی قرار دهد، که در آن خطوط اصلی این مکتب نشان داده شده و فهرستی از منابعی که یک پژوهنده آشنا به زبانهای شرقی می‌تواند از آنها برای یک کار تحقیقی پیرامون این مکتب استفاده کند در دسترس بگذارد. کتاب حاضر محصول آن فکر بود. امید است که بر گردان فارسی آن نیز برای علاقمندان فارسی‌زبان این رشته از تحقیقات سودمند باشد.[۱]

نویسنده

سیدحسین مدرسی طباطبایی (متولد 1320 ش در قم) استاد و پژوهشگر علوم اسلامی، پس از تحصیلات جدید به حوزۀ علمیه پیوست. سطوح عالی فقه و اصول را نزد حضرات آیات فاضل لنکرانی، حسین نوری، یوسف صانعی و آیت‌اللّه ‌سلطانی و متون فلسفی را خدمت آقایان گیلانی، جوادی آملی، محمد شاه‌آبادی و مرحوم مرتضی مطهری فراگرفت. خارج فقه و اصول را عمدتاً در محضر مرحوم آیت‌اللّه سیدمحمد محقق داماد (یک سال‌) و آیت‌اللّه‌ مرتضی حائری (ده سال‌) شاگردی کرد. همزمان به تدریس متون درسی رایج در حوزه نیز می‌پرداخت که تا سطوح عالی ادامه داد. از سال ‌۱۳۵۵ش به صورت پراکنده از سال ۱۳۵۸ مداوم برای ادامۀ تحصیلات جدید در انگلستان به سر برد. در سال ۱۳۶۱ش دورۀ دکتری خود را در دانشگاه آکسفورد انگلستان به پایان برد و برای تدریس به دانشگاه پرینستون آمریکا دعوت شد که از آن‌ زمان تاکنون در همان جا مقیم و عهده‌دار کرسی Bayard Dodge آن دانشگاه‌ است. او همزمان در دانشکدۀ مطالعات بین‌المللی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک و در کالج سینت انتونی دانشگاه آکسفورد نیز عهده‌دار کرسی دانشگاه است. همچنین به تناوب در دانشکدۀ ‌حقوق دانشگاه ییل و هاروارد نیز تدریس کرده و مدّت نه سال عضو شورای‌عالی نظارت بر دانشگاه هاروارد بوده‌ است.زمین در فقه اسلامی؛ (دو جلد)، قم در قرن نهم هجری، مکتب در فرآیند تکامل،‌ مقدمه‌ای بر فقه اسلامی، میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، از آثار اوست.[۲]

محتوا

قسمت أول: ساختمان کلی فقه شیعه ۹ فصل أول: مکتب فقهی شیعه و مبانی آن ۱۱ فصل دوم: کلیاتی در باب أصول فقه ۱۴ فصل سوم: رؤوس مطالب فقه ۲۰ فصل چهارم: ادوار فقه شیعه ۲۹ قسمت دوم: بخشی از أهم منابع فقه: ۶۳ أهم آثار در فقه استدلالی ۶۷ چند نمونه از رسائل عملیه ۳۷۷ مآخذ کتاب و مشخصات کتابخانه‌ها و فهارس.[۳]

منابع

  1. مدرسی، سید حسین، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ش، ص۷ و ۸.
  2. رهبریان، محمدرضا، «آثار و مقاله‌شناسی دکتر حسین مدرسی طباطبایی»، آیینه پژوهش، شماره ۱۳۹، ۱۳۹۲ش، ص۷۹.
  3. مدرسی، سید حسین، مقدمه‌ای بر فقه شیعه، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸ش، ص۵.