فقه و مصلحت (کتاب)
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
کتاب فقه و مصلحت از کیست و چه محتوایی دارد؟
فقه و مصلحت (کتاب) ابوالقاسم علیدوست. کتاب سال جمهوری اسلامی
| فقه و مصلحت | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | ابوالقاسم علیدوست |
| موضوع | فقه |
| زبان | فارسی |
نویسنده
«ابوالقاسم علیدوست» در سال ۱۳۴۰ در شهرستان ابرکوه (از توابع استان یزد) متولد شد. در سن هفت سالگی به مدرسه رفت. دوران دبستان را در پنج سال به پایان رساند. پس از اتمام دوره دبستان، در تابستان همان سال در ابرکوه حوزه علمیه‌ای افتتاح شد وی از همان زمان تحصیلات حوزوی‌اش را آغاز نمود. در سال ۱۳۵۴ وارد حوزه علمیه شیراز شد. در آن جا با آیت‌الله شهید دستغیب (ره) آشنا شد و در مدرسه ایمانیه شیراز با مدیریت شهید دستغیب دروس حوزوی را ادامه داد و در درس برادر ایشان استاد آیت‌الله سید مهدی دستغیب شرکت می‌کرد. در همان زمان نیز نزد حاج آقا سید هاشم (فرزند شهید دستغیب) در مدرسه حکیم تحصیل می‌نمود. در سال ۱۳۵۵ به شهر قم مهاجرت کرد. اغلب دروس رسائل، مکاسب و کفایه را نزد آیت‌الله ستوده فرا گرفت و برخی از آن را هم از آیات آقایان کریمی جهرمی، و صلواتی استفاده کرد. از سال ۶١ در دروس خارج شرکت کرد و ۲ سال درس اصول را به صورت خصوصی از آیت‌الله خاتم یزدی آموخت.
از اساتید ایشان حضرات آیات آقایان فاضل لنکرانی، میرزا جواد تبریزی، ناصر مکارم شیرازی و عمدتاً حضرت آیت الله وحید خراسانی بوده‌اند. فلسفه را با شرح منظومه ملا هادی سبزواری خدمت آیات آقایان گرامی و انصاری شیرازی و اسفار اربعه را نزد عالمانی چون آیات آقایان جوادی آملی، حسن زاده آملی، محمدی گیلانی، انصاری شیرازی و مصباح یزدی فرا گرفت. از سال ۶۲ رسماً در مدرسه المهدی قم که تحت نظر حضرت آیت‌الله گلپایگانی اداره می‌شد تدریس کتاب سیوطی را شروع کرد. بعد از آن در مدارس رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، رضویه، عترت، معصومیه و ... درس‌های کتاب سیوطی، مغنی و عموم کتب سطح را تدریس نمود. در سال ۷۱ - ۷۲ تدریس رسائل و مکاسب را در مدرسه حضرت آیت‌الله گلپایگانی آغاز کرد. ایشان سپس کفایة الاصول را در مدرسه فقهی امام محمد باقر علیه السلام تدریس نمود. تفسیر قرآن را به صورت تدریس تخصصی از سال 13۷۷ در مرکز تخصصی تفسیر و تدریس فلسفه تفسیر را در سال ۱۳۹۰ در مدرسه عالی خاتم‌الاوصیا (عجل الله تعالی فرجه) شروع کرد. تدریس خارج اصول را از سال ۱۳۷۵ و خارج فقه را از سال ۱۳۸۲، تدریس فلسفه فقه را در سال ۱۳۸۹ در مدرسه عالی خاتم‌الاوصیا (عج) آغاز نمود. رشته تخصصی نام‌برده ادبیات عرب، اصول فقه، فقه، تفسیر و فلسفه فقه است.[۱]
معرفی
کتاب فقه و مصلحت در صدد است با نگاه تطبیقی، جایگاه و کارکردهای مصلحت و شیوه تشخیص آن را بر اساس مبانی و منابع فقه اهل بیت (ع) در نظام فقهی- حقوقی اسلام و با توجه به موضوعات و نیازهای نوپدید جست و جو کند.[۲]
محتوا
این کتاب در سه بخش با ساختار زیر تدوین شده است:
بخش نخست به تفسیر واژه های محوری تحقیق و بیان کلیات و مبانی بحث می پردازد. تبعیت احکام شرع از مصالح و مفاسد موجود در متعلق یا تبعیت جعل احکام از مصلحت در اصل تشریع، امکان یا عدم امکان فهم مصالح و مفاسد مورد نظر شارع، بیان گستره شریعت، اجتهاد و فقه از مباحثی است که در این بخش مطرح شده است.
مباحث بخش دوم در دو فصل سامان یافته است. در فصل اول از جایگاه مصلحت در کشف حکم بحث می شود. موقعیت سندی مصلحت در مذاهب شریعت با استنباط حکم بخشی از مباحث این فصل است.
فصل دوم، از جایگاه مصلحت در تطبیق و اجرای احکام شرعی و فقهی مکشوف، شیوه و نهاد کشف، بحث و گفت و گو می کند.
بیان معیارها و مبانی فهم و کشف مصالح و سنجه های ترتیب، بررسی شئون شارع و مبینان معصوم شریعت، گفت و گو از افراد یا نهادهای متولّی تشخیص مصالح، بخشی از مباحث این فصل است.
بخش سوم، عهده دار بحث از پرسش ها و شبهه ها در یک فصل و آسیب های مطرح در اطراف فقه المصالح در فصل دیگر است. کشاکش مصلحت و قانون؛ چیستی، بنیان و گستره حکم حکومی؛ اصل تشریع و جایگاه نهادهای تشخیص مصلحت از موضوع هایی است که در فصل یکم از این بخش مورد گفت و گو قرار می گیرد.
جمود و اسباب آن؛ مصلحت گرایی افراطی و علل آن؛ نداشتن منطقی بسامان در کاربرد مصلحت؛ غفلت از مصالح بنیادین و بی توجهی نسبت به لوازم و مقارنات یک یا چند استصلاح از موضوع های مطرح در فصل دوم این بخش است.
منابع
- ↑ «زندگینامه آیت الله علیدوست»، سایت آیت الله علیدوست، تاریخ درج مطلب: ۰۶ شهریور ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ش.
- ↑ «فقه و مصلحت اثر ابوالقاسم علیدوست»، سایت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سازمان انتشارات، تاریخ درج مطلب: ۲۹ شهریور ۱۴۰۲ش.