سؤال

ابقع که نامش در روایات مربوط به نشانه‌های ظهور ذکر شده کیست؟

درگاه‌ها
درگاه مهدویت.png
واژه-ها.png


ابقع در لغت به معنای هر شیء سیاه و سفید و به‌ویژه به کلاغ سیاهی که با سفیدی آمیخته باشد گفته شده است. همچنین به هر شخص پلید، ابرص، شوره‌زار و کسی که لباس وصله‌دار و رنگارنگ می‌پوشد، تعبیر شده است.[۱]

ابقع بر اساس روایات، یکی از رقیبان سفیانی و مدعیان کسب قدرت پیش از ظهور امام مهدی(ع) است، که سفیانی او و پیروانش را در شام خواهد کشت.

بر اساس روایتی که جابر بن یزید جعفی از امام باقر(ع) نقل کرده، یکی از نشانه‌های ظهور امام مهدی(ع) برافراشته شدن سه پرچم است: پرچم اصهب، پرچم ابقع و پرچم سفیانی. طبق این روایت، اختلاف میان صاحبان این سه پرچم، باعث ویرانی شام خواهد شد.[۲] در روایتی دیگر گفته شده سفیانی با ابقع خواهد جنگید و ابقع و پیروانش را خواهد کشت.[۳]

چنانكه به نظر مى‌‏رسد، مروانى، كه در منابع درجه اوّل، همچون كتاب غيبت نعمانى از او ياد شده است همان أبقع است و زمامدارى به عنوان رقيب سفيانى محسوب نمى ‏گردد. امّا گرايش سياسى أبقع و أصهب، از رواياتى كه آن دو را نكوهش نموده است برمى‌‏آيد كه آن‌ها مخالف و دشمن اسلام و طرفدار هواداران دشمنان اسلام و كفّار مى‌‏باشند و از روايت بعدى استفاده مى‏‌شود كه أصهب هوادار روس (تركان) است.[۴] چنانچه اين روايت صحيح باشد به واسطه ضعف أبقع كه طرفدار غرب است، در اندك مدتى روس‌‏ها با نفوذ خود بر آنان چيره خواهند شد، آنگاه غربى‌‏ها و يهوديان براى اعاده سلطه خويش بر ساير سرزمين‌ها براى جنبش سفيانى هم‏پيمان خود، برنامه‌‏ريزى مى‏‌كنند. بنابراين، معناى اختلاف و درگيرى دو گروه نظامى در سرزمين شام كه در روايات آمده است اختلاف دو زمامدار و نماينده روميان و ترك‌ها يعنى غربي‌ها و روس‌‏هاست كه بين آنها درگيرى و رقابت شديدى بر سر زمامدارى منطقه به‌ وجود مى‏آيد به‌گونه‏‌اى كه نيروهاى خود را بدآنجا گسيل داشته و منجر به جنگ مى‌‏شود.[۵]

البته در روایتی از امام باقر(ع)، ابقع و اصهب یک نفر معرفی شده‌اند. در حدیثی امام باقر (ع) به برید از علامات قریب به ظهور امام زمان فرمود یا برید از جمع اصهب دوری کن. گفتم اصهب چیست؟ فرمود: ابقع. گفتم ابقع چیست؟ فرمود ابرص.[۶] اما در اکثر روایات اصهب غیر از ابقع تلقی شده است.


جستارهای وابسته


منابع

  1. طوسی، محمد بن حسن، ترجمه كتاب الغيبة للطوسى‏، مترجم: عزيزى، مجتبى،‏ قم، مسجد مقدس جمکران، چ2، 1387ش، ص 754.
  2. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد للمفید، ترجمه رسولی محلاتی، ۲جلد، اسلامیه، تهران، چاپ: دوم، بی تا.
  3. ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبه (للنعمانی)، ترجمه فهری، دار الکتب الإسلامیه، تهران، ۱۳۶۲ ش.
  4. كورانى، على، عصر ظهور، تهران ، موسسه انتشارات امير كبير، چ6، 1382 ش، ص110.
  5. كورانى، على، عصر ظهور، تهران ، موسسه انتشارات امير كبير، چ6، 1382 ش، ص111.
  6. ابن عطيه، جميل حمود، أبهى المداد في شرح مؤتمر علماء بغداد، بيروت، مؤسسة الأعلمي‏، چ 1، 1423ق، ج2، ص687.