کتاب سلیم بن قیس هلالی
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
نظر علما در خصوص کتاب سلیم بن قیس هلالی چه می‌باشد؟
کتاب سُلَیم بن قیس هِلالی،
| سلیم بن قیس هلالی | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | سلیم بن قیس هلالی |
| تاریخ نگارش | قرن اول |
| موضوع | . |
| زبان | عربی |
مؤلف
بن قيس عامرى كوفى هلالى، مكنّى به ابو صادق، از اجلّاى محدّثين شيعه و اكابر اصحاب حضرت امير المؤمنين و حسنين ع و حضرت سجّاد و حضرت باقر عليهم السلام ميباشد كه نزد آن بزرگواران بسيار محبوب، بمنزله اركان اربعه و اخبار بسيارى در مدح او وارد و از اولياى خانواده عصمت بود. كتاب او معروف و يكى از اصول اربع مأه مشهوره و نخستين كتابى است كه از شيعه ظهور يافته است. در آن كتاب از حضرت امير المؤمنين ع و سلمان و ابو ذر و مقداد و عمّار روايت ميكند و صدوق و كلينى و ديگر اكابر محدّثين اعتماد تمام بر آن دارند. هلالى گفتن او بجهت آن بوده كه هميشه هلال را ميديده است.[۱]
سلیم دوسال قبل از هجرت, در اطراف کوفه چشم به جهان گشود. او خردسالى خود را در کوفه سپرى کرد. و از سواد خواندن و نوشتن برخوردار شد. او 12 ساله بود که حضرت محمد(ص) رحلت کرد. سلیم از اصحاب امام على, امام حسن, امام حسین و امام سجاد(علیهم السلام) بود.[۲]
معرفی و جایگاه
كتاب معروفى است كه در آن تاريخ و وقايع صدر اسلام و دوران خلافت خلفا و حوادث و رويدادهاى وارده بر على عليه السلام و خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله با جزئيات بيشترى نسبت به مصادر ديگر در آن درج شده است . عده اى از محققان از جمله ابن غضائرى در صحت اين كتاب ترديد دارند.[۳]
کتاب سلیم بن قیس هلالی، از کتاب های معروف بین شیعه است که در مورد آن مباحث زیادی مطرح است. گفته شده که اگر اعتبار کتاب تمام شود، یک سند شیعی است که در قرن اول تدوین شده است و در مسائل متعددی می توان به آن رجوع کرد. ولی برخی متفکران شیعه ضمن پذیرش وثاقت سلیم و این که او دارای کتاب مورد قبولی بوده است، درباره کتاب موجود رای به بی اعتباری آن داده اند. از طرفی برخی افرادی که به نشر کتاب پرداخته اند به صحت آن معتقدند.[۴]
ابن ندیم، شیخ طوسی، محمدتقی مجلسی و علامه مجلسی از موافقان این کتاب هستند و در مقابل، شیخ مفید، علامه حلی، از مخالفان این کتاب هستند.[۵]
این کتاب با خبر واحد و از طریق یک راوی نقل شده است و تنها راوی آن ابان بن ابی عیاش است. بر پایه اطلاعات موجود در آغاز کتاب سلیم، عمر بن اذینه اعلام داشته که ابان بن ابی عیاش یک ماه پیش از مرگش (۱۳۸ق) او را فراخوانده و نسخه کتاب سلیم بن قیس هلالی را به او سپرده و او از برای حفظ نسخه و مراقبت از آن تعهد گرفته است.[۶]
بر پایه آگاهی های موجود که بر آرا و نظرات عالمان فن حدیث و رجال استوار است، ابان بن ابی عیاش شخص موثقی نبوده و استحکام شخصیتی لازم را برای ورود به این عرصه نداشته است.[۷]
صاحب نظران حدیث شیعه، اعتقاد دارند ابان بن ابی عیاش این کتاب را جعل کرده یا دست کم کتاب را تغییر و تحریف کرده است.
ابن الغضائری در قرن پنجم جزو نخستین صاحب نظرانی بوده که با استناد به منابع و محافل شیعه، ابان بن ابی عیاش را به عنوان جاعل کتاب سلیم شناسانده است.
برخی صاحب نظران در این باره معتقدند تمام محققان شیعه بر مجعول بودن کتاب سلیم رای داده اند و برخی البته، مجعول بودن کتاب را مورد تردید قرار داده اند.[۸]
محتوا
...
اعتبار کتاب
ابن غضائری آغازگر تشکیک در محتوای کتاب سلیم است که به دنبال آن حکم به جعلی و ساختگی بودن کتاب کرده [۹]
منابع
- ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۳۶۹.
- ↑ احمدی، مهدی، سلیم بن قیس هلالى، فرهنگ کوثر، ۱۳۷۹، شماره ۴۸.
- ↑ صدرايی خويی، علی، فهرستگان نسخه هاي خطي (حديث و علوم حديث شيعه)، ج۵، ص۳۲۳.
- ↑ جوادی، قاسم، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، علوم حدیث، بهار و تابستان ۱۳۸۴، شماره ۳۵ و ۳۶. ص۱۶۴.
- ↑ جوادی، قاسم، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، علوم حدیث، بهار و تابستان ۱۳۸۴، شماره ۳۵ و ۳۶. ص۱۶۴.
- ↑ جلالی، عبدالمهدی، راوی کتاب سلیم بن قیس بر ترازو، علوم حدیث، زمستان ۱۳۸۳ش، شماره ۳۴. ص۱۲۹ و ۱۳۰.
- ↑ جلالی، عبدالمهدی، راوی کتاب سلیم بن قیس بر ترازو، علوم حدیث، زمستان ۱۳۸۳ش، شماره ۳۴. ص۱۳۶.
- ↑ جلالی، عبدالمهدی، راوی کتاب سلیم بن قیس بر ترازو، علوم حدیث، زمستان ۱۳۸۳ش، شماره ۳۴. ص۱۵۱.
- ↑ علامه جعفر مرتضی، مأساه الزهراء (رنج‌های حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ) ترجمه محمد سپهری، انتشارات تهذیب، قم، چاپ۳، ص۱۱۴.