امام علی(ع) و فتح ایران
آیا امام علی(ع) با فتح ایران موافق بود؟
سخنی از امام علی(ع) وجود ندارد که دلالت کند که او با فتح ایران موافق یا مخالف بوده است. سیره امام علی(ع) نسبت به فتح ایران، عدم شرکت در آن، و گاه مشورت دادن به خلیفه وقت بوده است.
سیاست امام علی(ع) در دوران خلفا راجع به فتوحات، سیاست عدم دخالت علنی و قبول نکردن مسئولیت در میدان جنگ و سیاست بود؛ ولی از آنجا که در دوران خلیفه دوم «عمر» فتوحات گسترده بوده و عمر تمایل شدیدی داشت که با امام علی(ع) مشورت کند، سزاوار نبود که جامعه اسلامی از ارشادات امام بهره‌مند نشود. فلذا امام به خاطر مصالح اسلام و مسلمین او را راهنمایی می‌کرد.[۱]
امام علی(ع) شخصاً در فتوحات شرکت نکرد، چون خلیفه و خلافت او را نامشروع می‌دانست. ولی اینکه خلفا از ارشادات امام بهره می‌جستند امر غیرقابل انکاری است و امام در جنگ جسر علی‌رغم اینکه خلیفه مایل بود، امام شرکت کند، همکاری نکرد.[۲]
ايران در زمان خلافت عمر فتح شد و بخش‌هاى عمده آن در اختيار مسلمانان قرار گرفت. خراج بر سرزمين‌هاى فتح شده وضع گرديد و ديوان پرداخت حقوق از بيت المال ايجاد شد. آن چه مسلم است، پيشنهاد وضع خراج از سوى على بن ابى طالب ارائه و مورد تأييد خليفه قرار گرفت. اما اين پيشنهاد فوائد فراوانى در پى داشت، كه يكى از آنها جلوگيرى از يك فاجعه انسانى گسترده به نام برده‌دارى در دنياى اسلام بود، كه كمتر مورد توجه مورخان و محققان قرار گرفته است.[۳]
مطالعه بیشتر
- روابط امام علی و خلفا به روایت نهج البلاغه، حسین رجبی.
منابع
- ↑ کامل ابن اثیر، ج۲، ص۱۸۱؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۹۴۵؛ سیره پیشوایان، ص۷۴؛ تاریخ خلفا، رسول جعفریان، ص۲۰۸.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ترجمه پاینده، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۱۳۷۷.
- ↑ ذاکرى، على اکبر، «امام على و ايرانيان: دولت كريمه و رفتار كريمه»، دوهفته‌نامه پگاه حوزه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.