انواع تلقین
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
انواع تلقین چیست؟
تلقین سه قسم است که هر یک در جای مخصوص به خود خوانده می‌شود؛ تلقین اول هنگام جان دادن، تلقین دوم هنگامی که صورت جنازه را در قبر به خاک گذاشتند و سوم هنگامی که قبر را پوشانیدند.[۱]
تلقین در زمان جان دادن
در حالی است که هنوز شخص، با دنیا، اندکی ارتباط دارد و شاید واپسین نفس‌ها و آخرین فرصت باشد. از این رو لحظه ای بسیار گرانبها و بسیار سرنوشت ساز است. روایات، تلقین در این لحظه را بسیار سفارش کرده‌اند:
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در آخرین خطبه ی خود فرمود: «هر گاه کسی یک سال پیش از مرگ توبه کند، توبه اش پذیرفته می‌شود». سپس فرمود: «یک سال زیاد است، یک ماه پیش از مرگ». سپس فرمود: «یک ماه زیاد است یک هفته». سپس فرمود: «یک هفته زیاد است، یک روز». بعد فرمود: «یک روز زیاد است یک ساعت». سپس فرمود: «یک ساعت زیاد است، هرگاه نفس به این‌جا (اشاره به گلوی مبارک) رسید و توبه کرد، توبه ی او پذیرفته می‌شود.[۲]
بر همین اساس، سفارش شده است به محتضر، توبه، استغفار،[۳] شهادتین،[۴] کلمات فرج[۵] و دعاهایی مانند: «اللّهم اغفرلی الکثیر من معاصیک و اقبل منّی الیسر من طاعتک» پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) به شخص محتضر سفارش کرده است.[۶] را تلقین کنید.
تلقین اصلِ ولایت و اسامی ائمه(ع) یکی از محورهای عمده، در هر سه مرحله ی تلقین است.[۷] امام باقر(علیه السلام)فرمود:
به مردگان خود، هنگام مرگ، شهادتین و ولایت را تلقین کنید.[۸]
سازندگی اسامی اهل بیت(ع)چنان مؤثر است که مایه ی نجات حضرت آدم(علیه السلام) شد. تلقی اسامی مبارک پیامبر و ائمه(ع) از جانب خداوند هدیه ای بود که حضرت آدم(علیه السلام) را در نبرد با ابلیس پیروز ساخت و همچنان فرزندان او را تا لب گور و سرای آخرت نجات می‌دهد.
تلقین هنگامی که صورت جنازه برخاک است
وقتی صورت میت در خاک قبر گذاشته و قبر آماده ی پوشاندن شد. امام صادق(علیه السلام) فرمود:
وقتی میت را در لحد گذاشتی، دست بر گوش او بگذار و بگو: «الله پروردگار تو، اسلام دین تو، محمد پیامبر تو، قرآن کتاب تو و علیّ امام تو است».[۹]
در حدیث دیگر فرمود:
دهان را به گوش میت در قبر نزدیک کند و سه بار بگوید: «بشنو و بفهم، خدا پروردگار تو... .[۱۰]
در حدیث دیگر آمده است:
آن گاه که میت را در لحد گذاشتی، دست بر شانه ی راست او بزن و بگو: «رضیت بالاسلام دیناً و بمحمّد(صلی الله علیه وآله) نبیّا و بعلیّ(علیه السلام)اماماً و سمّ امام زمانه (اسم امام عصر میت را بگو).[۱۱]
تلقین پس از پوشاندن دفن وقتی تشییع کننده‌ها به سوی خانه برگشتند، یکی از نزدیکان با صدای بلند، کنار قبر بگوید: «ای فلانی، فرزند فلانی ـ نام او و نام پدرش را بگوید ـ آیا هنگام جدایی از ما برعهد و پیمان خود بودی که همان شهادت به یگانگی خدا و بندگی و رسالت محمد(صلی الله علیه وآله) و وصایت علی بود و ]شهادت به اینکه[ آنچه پیامبر(صلی الله علیه وآله) آورده است همه بر حق بود و... .[۱۲]
طبرانی از محدثان اهل سنت از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نقل می‌کند:
هر گاه یکی از برادران شما درگذشت و خاک بر او پهن کردید، یکی از شما بالای قبر او بایستد، پس بگوید: «ای فلانی فرزند فلانی (نام او نام پدرش)... به یادآور آنچه را که بر اساس آن از دنیا بیرون رفتی! شهادتِ لا اله الّا اللّه و محمداً عبده و رسوله، الله پروردگارت، اسلام دینت، محمد نبیّت و قرآن امامت; نکیر و منکر دست همدیگر را می‌گیرند و می‌گویند برویم که حجّتش را به او تلقین کردند».[۱۳]
منابع
- ↑ ر.ک.: میر احمد نی ریزی، گفتگو پیرامون قبر، ص۱۳۷.
- ↑ ر.ک.: وسائل الشیعه، ج۲، ص۶۶۲ ـ ۶۶۸، باب استحباب التلقین، الشهادتین و الاستغفار و التوبه.
- ↑ ر.ک.: .
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۲۳، ح ۶: «لا اله الّا اللّه و انّ محمداً رسول اللّه را تلقین کنید تا بمیرند».
- ↑ کلمات فرج: «لا اله الّا اللّه العلیّ العظیم، لا اله الّا الحلیم الکریم، سبحان اللّه ربّ السموات السبع و ربّ الارضین السبع و ما بینهما و ربّ العرش العظیم و الحمد للّه ربّ العالمین»; الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۲۴، ح ۷ و ۹.
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۲۵، ح ۱۰.
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۲۲، ح ۴.
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۲۳، حدیث ۵.
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۹۵.
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۹۵، ح۵.
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۹۶، ح۷.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۲، ص۸۶۳، ابواب دفن، باب ۳۵، ح ۱; و شیخ عباس قمی، منازل الآخره، ص۳۰ و ۳۱.
- ↑ سیوطی، شرح الصدور، ص۱۵۴.