سرور جوانان اهل بهشت
در روایتی از رسول خدا (صلی اللّه علیه وآله) درباره امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) آمده است: «الحسن والحسین سیّدا شباب أهل الجنّه».
حسن و حسین آقا و سرور جوانان اهل بهشت هستند.
سرور جوانان اهل بهشت بر اساس روایتی از پیامبر(ص)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند. این روایت در کتاب‌های حدیثی شیعه[۱] و اهل سنت[۲] ذکر شده است.
در روایتی از امام صادق(ع)، به زیارت امام حسین(ع) سفارش شده؛ با این استدلال که وی سرور همه بهشتیان و سرور شهیدان جوان است.[۳] در روایتی دیگر، امام علی(ع) از پیامبر(ص) نقل کرده، که حسنین به زودی سرور جوانان و پیران بهشت خواهند شد.[۴] از این روایات استفاده شده که مراد از سرور جوانان اهل بهشت در روایت پیامبر(ص) این نیست که حسنین سرور غیر جوانان اهل بهشت نیستند؛ بلکه سرور همه بهشتیان هستند.
گفته شده دلیل این که در این روایت، حسنین سرور جوانان اهل بهشت و نه همه بهشتیان شمرده شده‌اند این است که...
در این روایت، هم اشاره به جوانان بهشتی شده و هم به پیران آن، اما با توجه به اصل پذیرفته شده‌ای که در بهشت، پیر و کهنسالی وجود ندارد، در یک جمع‌بندی باید گفت که این دو نواده پیامبر (صلی الله علیه و آله) بر تمام بهشتیان سروری دارند، اما این سیادت و برتری در مورد آن دسته از بهشتیانی که هنگام جوانی به شهادت رسیده یا وفات کرده‌اند، نمود و جلوه بیشتری خواهد داشت. چنین بیانی، منافات با جوان بودن تمام بهشتیان ندارد و منظور از پیران اهل جنت پیرانی هستند که در دنیا در سن پیری وفات یافته یا به شهادت رسیده‌اند.
پرسشی که در این زمینه شاید به ذهن برسد آن است که با توجه به این حدیث، آیا حسنین (علیهما السلام) بر پیامبران و امامان دیگر نیز سروری و سیادت دارند؟ در پاسخ این سؤال می‌توان گفت، هر سخنی استثناهایی دارد که گاه این استثناها در داخل همان سخن بیان می‌شوند و گاه به دلیل وضوح و روشنی، نیازی به بیان آن نبوده و مخاطبان باید با توجه به قرائن و شواهد، متوجه آن شوند.
بر این اساس، آنچه مطمئناً از این روایت برداشت می‌شود، سروری این دو امام بر عموم بهشتیان است، نه افرادی چون پیامبر (صلی الله علیه و آله)، امیر المؤمنین «ع»، فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و …
در این راستا، به روایت ذیل که در موردی مشابه بیان شده توجه فرمایید:
«مردی خدمت امام صادق «ع» عرضه داشت که آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله) در مورد ابوذر بیان نفرمود که او راست‌گوترین مردم است.
امام فرمود: بلی! آن مرد گفت: پس پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و امیر المؤمنین «ع» کجا هستند؟ امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) کجا هستند؟! (آیا ابوذر راست‌گوتر از آنهاست؟) امام بعد از بیان سخنانی فرمودند که ما اهل بیت در این مقایسه جایی نداریم».[۵]
یعنی با توجه به قرائن و شواهد به خوبی می‌توان دریافت که راست‌گویی ابوذر با عموم مردم مقایسه شده، نه با اهل بیت «ع»، گرچه در متن روایت، چنین تفکیکی وجود ندارد.
منابع
- ↑ اعلام الوری، ص۲۹۸؛ طبری امامی، روایت شماره ۷؛ تفسیر البرهان، ج۱ ص۵۶۰؛ امای صدوق، ص۳۵؛ بحار الانوار، ج۴۳ ص۲۹۱.
- ↑ سنن تِرمذی، ج۵، ص۶۱۴ حدیث ۳۷۶۸؛ الخصائص، نَسایی، ص۹۹ حدیث ۱۲؛ مسند احمد، ج۳، ص۳؛ مسند ابو یعلی، ج۲، ص۳۵۹ حدیث ۱۱۶؛ سنن ابن ماجه، ج۱، ص۴۴، حدیث ۱۱۸.
- ↑ شیخ صدوق، ثواب الأعمال، ص۹۷، انتشارات شریف رضی، قم، ۱۳۶۴ هـ ش.
- ↑ صحیفه الرضا ((ع))، ص۹۴، ح ۳۰، کنگره جهانی امام رضا ((ع))، ۱۴۰۶ هـ ق، ص۹۴، ح ۳۰.
- ↑ شیخ صدوق، معانی الأخبار، ج۱، ص۱۷۹، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۳۶۱ هـ ش.