کیفرها و پاداش‌ها در برزخ
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
ماهیت کیفرها و پاداش‌ها در برزخ چگونه است؟
وجود بهشت، جهنم برزخی و برخی اوصاف آنها، در متن آیات و روایات ذکر شده است. اکنون به پاره ای از آنها اشاره می‌شود:
قرآن مجید به مؤمن آل یاسین (حبیب نجّار) که به دست قومش شهید شد، در حالی که هنوز، قومش در حیات دنیایی به سر می‌بردند، می‌فرماید: «داخل بهشت شو.»]مؤمن آل یاسین[ گفت: «ای کاش! قوم من می‌دانستند که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی داشتگان قرار داده است».[۱] مرحوم طبرسی می‌فرماید که این آیه دلالت بر نعمت‌های قبر و برزخ دارد.[۲]
قرآن کریم در وصف مقرّبان و تکذیب کنندگان، می‌فرماید:
پس اگر او از مقرّبان باشد، در «روح» و «ریحان» و بهشت پرنعمت است... .
اما اگر از تکذیب کنندگانِ گمراه باشد، با آب جوشان دوزخ، از او پذیرایی می‌شود و سرنوشت او ورود در آتش جهنم است.[۳]
امام صادق(علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمود:
«روح» و «ریحان» (رحمت، وسعت، راحتی و رزق) به نعمت برزخ مربوط است و «بهشت پرنعمت» به قیامت مربوط است و «آب جوشان» به عذاب برزخ و «آتش جهنم» به قیامت مربوط است.[۴]
قرآن کریم، برای اهل جنّت در برزخ، بهترین استراحت و خواب آرام میان روز (قیلوله) را وعده می‌دهد:
(أَصْحابُ الْجَنَّه یَوْمَئِذ خَیْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِیلاً).[۵]
مَقیل به معنی خواب قیلوله (میان روز) یا جای خواب قیلوله است و آیاتی که در آن، زمانی مانند صبح، عصر و... به کار رفته باشد، در باره ی عالم برزخ است. اگرچه در برزخ، خواب دنیایی نیست، اما استراحت به تناسب برزخ است.[۶]
قرآن کریم از کتک زدن ملائکه بر صورت و پشت کفار، هنگام جان دادن، (شروع برزخ) خبر می‌دهد.[۷] برای اشقیا (تیره‌روزها) در برزخ از زفیر و شهیق یعنی نفس زدن‌های طولانی خبر داده است.[۸] و برای آل فرعون خبر داده است که هر صبحگاهان و شامگاهان آتش عرضه می‌شود.[۹] برای کسانی که توبه کرده و عمل صالح انجام داده‌اند و ایمان دارند، از رزق و روزی برزخی در هر صبح و عشاء داده خبر است.[۱۰]
روایات نیز از گونه‌های عذاب و نعمت‌های برزخی سخن گفته‌اند. امام صادق(علیه السلام) فرمود:
ارواح مؤمنان، در حجره‌های بهشتی مستقرند، از غذاهای بهشتی می‌خورند، از مایع بهشتی می‌نوشند و از خدا می‌خواهند هر چه زودتر قیامت بر پا شود.[۱۱]
برای درک بهتر ماهیت عذاب و ثواب‌های برزخ، توجه به نکات زیر کارگشاست.
۱. جهان برزخ با دنیا سنخیت‌هایی دارد. از جمله: از آثار (بو، رنگ، مزه و...)، اشکال و مقادیر مادی برخوردار است. آنجا روز، شب و زمان مطرح است. بهشت و دوزخش نیز جاوید نیست.
۲. بدن لطیفی که در هنگام خواب لذت یا عذاب را متوجه می‌شود، با امور عالم برزخ نزدیکی زیادی دارد. این مشابهت تا آن جاست که روایت می‌گوید:
در آغاز آفرینش انسان‌ها خواب نمی‌دیدند، بلکه بعدها حادث شد. علت آفرینش خواب دیدن، این بود که امتِ پیامبری با دیدن پوسیده و خاک شدنِ بدن‌های مردگان، زندگی مجدد، بقای ارواح و سرای دیگر را منکر بودند. خواب دیدن آفریده شد تا مطلب، کاملاً مفهوم شود.[۱۲]
۳. یکی از مناسبت‌های این که عالم برزخ را عالم مثال می‌گویند این است که مانند آینه است. آینه از خود رنگ، تصویر، زشتی و زیبایی ندارد; بلکه هر چه در صاحب تصویر است را منعکس می‌کند. نعمت‌ها، عذاب‌ها، زشتی‌ها و زیبایی‌های برزخ، تابع اعمال دنیایی انسان هاست.[۱۳]
منابع
- ↑ یس: ۲۶ و ۲۷.
- ↑ مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۹.
- ↑ واقعه: ۸۹.
- ↑ بحار الانوار، ج۶، ص۲۱۷، ح ۱۱; و المیزان، ج۱۹، ص۱۵۸.
- ↑ فرقان: ۲۴.
- ↑ حسینی تهرانی، معادشناسی، ج۳، ص۲۵ و ۲۶.
- ↑ انفال: ۵۰; (وَ لَوْ تَری إِذْ یَتَوَفَّی الَّذِینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَه یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ).
- ↑ هود: ۱۰۶; (فَأَمَّا الَّذِینَ شَقُوا فَفِی النّارِ لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ شَهِیقٌ).
- ↑ غافر: ۴۶; (النّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السّاعَه أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ).
- ↑ مریم: ۶۲; (وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَه وَ عَشِیًّا).
- ↑ الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۴، ح ۲; و محمد باقر مجلسی،حق الیقین، ص۴۷۷; و بحار الانوار، ج۶، ص۲۳۴، ح ۴۹.
- ↑ عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۷۳; بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۳، ح ۶۸; و فیض کاشانی، علم الیقین، ج۲، ص۱۰۶۱.
- ↑ معادشناسی، ج۳، ص۲۹.