کاسب حبیب خدا است
کاسب حبیب خدا است ضرب‌المثلی در زبان فارسی، که به خاطر شباهت آن به برخی روایات، به اشتباه، حدیث دانسته شده است. بر اساس روایات، خدا افرادی که برای کسب روزی حلال تلاش می‌کنند، دوست دارد و در این بین، فرقی بین شغل‌های مختلف نیست.
در احادیث، ویژگی‌هایی را برای کسب روزی حلال مانند راستگویی، رعایت انصاف، امانتداری و پرهیز از قسم خوردن بیان شده است.
احادیث مشابه
احادیثی در منابع روایی آمده که از نظر محتوایی با ضرب‌المثل کاسب حبیب خدا است، شبهات دارد. در روایتی، پیامبر(ص) گفته است هر کسی به دست خود کسب مال کند، دوست خدا است.[۱] در روایتی دیگر، هر صاحب حرفه‌ای که امانتدار باشد، دوست خدا معرفی شده است.[۲] بر اساس روایتی، حضرت داوود(ع) گفته است خدا کسی را که کار می‌کند و از مزد کارش روزی می‌خورد دوست دارد.[۳]
در دسته‌ای از روایات نیز، که کلمه کاسب آمده (اَلْکاسِبُ بِیَدِهِ حَبیب‌ُ الله)، مراد از آن تاجر نیست؛ بلکه شامل هر کسی که دنبال کسب مال است می‌شود؛ چه از راه تجارت باشد و چه از راهی غیر آن.[۴]
ویژگی‌های کسب محبوب خدا
کسب مال هنگامی مورد رضایت و محبت خدا قرار می‌گیرد که از راه حلال باشد؛ بنابراین کسانی که از راه شغل‌های حرام مانند شراب‌سازی، ساخت ابزار قمار و رباخواری کسب مال می‌کنند محبوب خدا نیستند. همچنین برای اینکه کسب کننده مال، محبوب خدا باشد ویژگی‌های دیگری نیز در روایات لازم دانسته شده است. برخی از آنها چنین‌اند:
- راستگویی در شغل‌هایی مانند تجارت[۵]
- مبالغه نکردن در ستایش از جنس خود هنگام فروش[۶]
- بد نگفتن از جنس دیگران هنگام خرید[۶]
- صمیمی بودن با خریداران[۷]
- پرهیز از قسم خوردن[۷]
- انصاف با مظلومان[۷]
- پرهیز از ظلم کردن[۷]
- رعایت انصاف[۷]
- پرهیز از احتکار[۸]
- امانتداری[۹]
- عمل کردن به وعده[۶]
- سخت‌گیری نکردن در مطالبه قرض[۶]
منابع
- ↑ پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه، دنیای دانش، تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۶۱۸.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق،؛ ج۳، ص۱۵۸.
- ↑ ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، مجموعه ورّام، قم، مکتبه فقیه، قم، چاپ: اول، ۱۴۱۰ ق، ج۱؛ ص۴۲.
- ↑ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه کسب، ج۴، ص۲۱.
- ↑ بروجردی، آقا حسین، جامع أحادیث الشیعه، تهران، فرهنگ سبز، تهران، چاپ: اول، ۱۳۸۶ ش، ج۲۳، ص۲۲۸.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه، پیشین، دنیای دانش، تهران، چاپ: چهارم، ۱۳۸۲ش. ص ۲۷۳.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۱۵۱.
- ↑ مستغفری، جعفر بن محمد، طبّ النبیّ (صلّی الله علیه و آله و سلّم)، نجف، مکتبه الحیدریه، نجف، چاپ: اول، ۱۳۸۵ ق، ص ۲۲.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، پیشین، انتشارات اسلامی، قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق. ج۳؛ ص۱۵۸.