سؤال

رومان کیست و چه مسئولیتی دارد؟

رومان نام فرشته‌ای است که در قبر پیش از نکیر و منکر از اعمال سؤال می‌کند.[۱] امام سجاد(ع) در دعایی که در صحیفه سجادیه نقل شده، نام رومان را در کنار نام نکیر و منکر آورده و بر آن‌ها درود می‌فرستد.[۲] برخی شارحان صحیفه سجادیه در شرح این دعا، رومان را به مانند نکیر و منکر از فرشته‌ها شمرده‌اند و تصدیق وجود او را مانند فرشته‌های دیگر واجب دانسته‌اند.[۳]

طریحی عالم و مفسر شیعی در کتاب مجمع البحرین، رومان را نام فرشته‌ای دانسته که در قبر با آدمیان ملاقات می‌کند.[۴] علامه مجلسی روایتی را از عبدالله بن سلام از پیامبر اسلام نقل می‌کند که رومان، نخستین فرشته‌ای است که در قبر پیش از نکیر و منکر بر جنازه وارد می‌شود و پرونده اعمال افراد را آماده می‌کند.[۵] همه وظایفی که در حدیث عبدالله بن سلام برای رومان ذکر شده، در حدیث سلمان فارسی برای اولین فرشته‌ای که در قبر سراغ میت می‌آید، آمده که البته نامی از رومان نیامده است.[۶]

علامه مجلسی با اینکه روایت عبدالله بن سلام را ذکر کرده، اما معتقد است، نام این فرشته جز در صحیفه سجادیه در منابع معتبر شیعه نیامده و نام این فرشته در کتاب‌های اهل‌سنت ذکر شده است.‏[۷]

البته در برخی روایات از فرشته دیگری با نام رومان یاد شده است.[۸]

منابع

  1. امام سجاد(ع)، الصحیفة السجادیة، ترجمه و شرح فیض الإسلام، ۱۳۷۶ش، ص۵۶.
  2. امام سجاد(ع)، صحیفه سجادیه، دعای سوم، ص۳۵۱.
  3. سید علی خان کبیر، ریاض السالکین، ص۹۴، میانجی، ص۳۵۲.
  4. فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، ج۲، ص۲۵۴.
  5. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۶، ص۲۳۴.
  6. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۳۷۴.
  7. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۶، ص۲۳۴.
  8. شیخ صدوق، علل الشرائع‏، ج۲، ص۵۵۴، قم، کتاب فروشی داوری‏، ۱۳۸۵ش.