خلود در جهنم
معناي خلود در آتش چيست؟ آيا درباره كافرين و منافقين اين حقيقت دارد؟
تعریف
خلود در لغت به معناي بقاي طولاني و به معناي ابديت است. خلود در جهنم[۱] عبارت از هميشگي و جاودان بودن در عذاب است.
خروج از جهنم پس از عذاب
بهشت و جهنم هر دو دوام و بقاي ابدي دارند. مطابق آن چه از آيات و روايات استفاده مي‌شود، انسان‌هايي كه داخل بهشت مي‌گردند، از آن منزلگاه ديگر خارج نمي‌شوند و در آن جا منزلگاه ابدي آنها خواهد بود.
امّا جهنم و عذاب آن با اين كه دايمي و ابدي است، ولي انسان‌هايي كه در دنيا مؤمن به خدا بودند ولي گناهانی انجام داده‌اند، بر اساس آیات و روایات ماندن آنها در جهنم دائمي نمي‌باشد. بلكه پس از اين كه گناهان آنها به واسطه عقوبت و عذاب الهي در جهنم از بين رفت از آنجا خارج مي‌گردند. چنانچه امام رضا(ع) مي‌فرمايد: گنهكاران از اهل توحيد و خداپرستي، داخل در آتش جهنم مي‌شوند، پس از عذاب و عقوبت از آن خارج مي‌شوند.[۲]
در قرآن
قرآن در ۴۰ آیه در مورد خلود در جهنم سخن گفته است. در زیر به برخی از این آیات اشاره می‌گردد:
- ﴿بَلَىٰ مَنْ كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ؛ آری، هر کس اعمالی زشت اندوخت و کردار بدش به او احاطه نمود چنین کسانی اهل دوزخ‌اند و در آن آتش پیوسته معذّب خواهند بود.﴾(بقره:۸۱)
- ﴿وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ هِيَ حَسْبُهُمْ ۚ وَلَعَنَهُمُ اللَّهُ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُقِيمٌ؛ خدا آتش دوزخ را به مردان و زنان منافق و کافران وعده داده، در آن جاودانه اند، همان برای آنان بس است و خدا لعنتشان کرده و برای آنان عذابی پایدار است.﴾(توبه:۶۸)
- ﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ؛ و آنان که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند آنها اهل آتش دوزخ و در آن جاودان مخلّدند و آنجا بسیار بد منزلگاهی است.﴾(تغابن:۱۰)
- ﴿وَعَدَ اللَّهُ الْمُنافِقينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْكُفَّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها هِيَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقيم؛ خدا آتش دوزخ را به مردان و زنان منافق و کافران وعده داده، در آن جاودانه اند، همان برای آنان بس است و خدا لعنتشان کرده و برای آنان عذابی پایدار است.﴾(فاطر:۳۶)
در آیات دیگر، خلود ابدی در جهنم با عبارت «عبدا» وعده داده شده است. در ذیل به بعضی از این آیات اشاره می‌شود:
- ﴿إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا؛ مگر به راه دوزخ که در آن جاودانه اند؛ و این کار بر خدا آسان است.﴾(نساء:۱۶۹)
- ﴿خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا؛ همیشه در آن جاودانه اند، و سرپرست و یاوری نیابند.﴾(احزاب:۶۵)
- ﴿إِلَّا بَلَاغًا مِنَ اللَّهِ وَرِسَالَاتِهِ ۚ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا؛ آنچه مى‌توانم جز رساندن پيام او و انجام دادن رسالتهاى او نيست. و هر كه خدا و پيامبرش را نافرمانى كند، نصيب او آتش جهنم است كه همواره در آن خواهند بود﴾(جن:۲۳)
خالدین در جهنم
با توجه به آیات قرآن و روایات، چند گروه در جهنم پیوسته حضور خواهند داشت.
- كفار و مشرکین
- منافقين
- معصیت کاران: آن‌هایی که از روی عناد و دشمنی و با علم و آگاهی معصیت خدا را می‌کنند.
امام رضا(ع) مي‌فرمايد: خداوند كافران را از آتش خارج نمي‌كند و آنها را وعده به آتش جهنم و باقي ماندن در آن داده است.[۳]
مطالعه بيشتر
- تفسير الميزان، ترجمه انتشارات جامعه مدرسين، ج، ص۶۲۲ تا ۶۲۶.
- تفسير نمونه، ج۹، ص۲۴۱ تا ۲۴۵ و ج۹، ص۲۳۹ تا ۲۴۶.
- كتاب اسرار الصلوه، حضرت امام(ره)، چاپ مركز نشر آثار حضرت امام(ره)، چ ششم، ص۲۳۲ و ۳۹۰.
- كتاب نقطه‌هاي آغاز در اخلاق عملي، آيت الله مهدوي كني، نشر دفتر فرهنگ و نشر اسلامي، ج۱، ص۳۸۳، چ هفتم.
- كتاب بحار الانوار، تأليف علامه مجلسي (ره)، ج۸، ص۳۴۱ تا ۳۶۴.
- تصويري از بهشت و جهنم، تأليف احمد حبيبيان، نشر سازمان تبليغات، ص۲۹۳ تا ۳۲۴.
- بحار الانوار، تأليف علامه مجلسي، ج۸، ص۲۸۵.