«دنیا خانه‌ای است پوشیده از بلاها»
 | این مقاله هماکنون به دست Rahmani در حال ویرایش است. |
سند خطبه ۲۲۶ نهج البلاغه چگونه است؟
امیرالمؤمنین(ع) در حقیقت و شناخت دنیا می‌فرماید: «دنیا خانه‌ای است پوشیده از بلاها، به حیله و نیرنگ شناخته شده، نه حالات آن پایدار است و نه مردم آن از سلامت برخوردارند. حالاتش گوناگون و هر روز نوبت به یکی می‌رسد و …»
سپس مردم را به عبرت گرفتن از دنیا فراخوانده و می‌فرماید: «ای بندگان خدا: بدانید شما و آنان که در این دنیا زندگی می‌کنید بر همان راهی می‌روید که گذشتگان پیموده‌اند. کسانی که عمرشان بیش از عمرهای شما و خانه‌هایشان آبادتر از خانه‌های شما و آثارشان ماندگارتر از آثار شما بود، آوازهایشان خاموش شد، و…[۱]»
این خطبه در برخی از نهج البلاغه‌های امروزی به شماره ۲۱۷ می‌باشد ولی در ترجمه مرحوم دشتی و… خطبه ۲۲۶ نهج البلاغه است. هر چند کتاب شریف نهج البلاغه بدون سند و بدون آوردن نام‌های راویان می‌باشد ولی همین خطبه‌ها و … در کتاب‌های حدیثی دیگر با اسامی راویان آمده است و دانشمندان اسلامی هر کدام به فراخور توان خویش این اسناد را در کتاب‌های جداگانه تحت عنوان مصادر و مدارک نهج البلاغه گردآوری کرده‌اند که خود مرحوم دشتی کتابی در این خصوص نوشته و در ذیل هر خطبه، نامه و حکم. منابع دیگری را که این کلمات مولای متقیان را آورده‌اند ذکر کرده است و در ذیل این خطبه می‌نویسند، و علاوه بر نهج البلاغه در این کتاب‌ها نیز خطبه ۲۲۶ آمده است:
۱. کتاب کنزالعمال نوشته المتقی هندی، بیروت، مؤسسه الرساله، ج۱۶، ص۲۰۱.
۲. تذکره الخواص نوشته ابن راوندی متوفای ۵۷۳ هـ ق، ص۱۲۲ و منهاج البراعه، ج۲، ص۳۹۲ از همان مولف.
- حلیه الاولیا نوشته ابونعیم.
- اخبار الطوال دینوری.
۵. عیون الحکم و المواعظ نوشته علی‌لیثی واسطی بی‌جا، دارالحدیث، اول، ۱۳۷۶هـ ش، ص۹۱ و ۲۵۱ با اضافات و تفاوت‌های جزئی.
۶. بحارالانوار نوشته مجلسی، بیروت، مؤسسه الوفاء دوم، ۱۴۰۳ هـ ق، ج۷۰، ص۱۱۷ و…
- المناقب نوشته خوارزمی.
- تاریخ مدینه دمشق نوشته ابن عساکر.
۹. ارشاد القلوب نوشته حسن بن ابی الحسن دیلمی، بی‌جا، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۲هـ ق، ج۱، ص۳۰، ب ۴،[۲] این خطبه به‌طور مفصل‌تر از نهج البلاغه در کتاب المناقب چنین آمده است:
موفق بن احمد خوارزمی، صاحب المناقب، از ابوالحسن علی بن احمد العاصمی، از اسماعیل بن احمد الواعظ، از پدرش از ابوالحسین ابن بشران، الورک بغداد از حسین بن صفوان، از عبدالله بن محمد بن ابی الدنیا، از علی بن حسین بن عبدالله، از عبدالله بن صالح بن مسلم العجلی از پدرش از مردی از بنی‌شیبان از مولا امیرالمؤمنین(ع)...[۳]
البته در سند دیگر به جای مردی از بنی‌شیبان آمده عبدالله بن صالح، از پدرش از امیرالمؤمنین،(ع) که ابن عساکر چنین نوشته: ابوالقاسم علی بن ابراهیم، از رشأ بن نظیف از حسن بن اسماعیل، از احمد بن مروان، از ابوقبیصه از سعید از عبدالله بن صالح العجلی، از پدرش از مولا امیرالمؤمنین(ع) : ...[۴]
همه اینها می‌رساندکه می‌توانیم این خطبه رسا و پرمحتوا را به امیرالمؤمنین(ع) نسبت داده و به پیام‌های آن جامه عمل بپوشانیم، البته اسناد این خطبه و دیگر خطبه‌های نهج البلاغه فقط همین چند سند نیست و ما به خاطر طولانی نشدن ذکر نکردیم.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
۱. مصادر نهج البلاغه؛ عبدالله نعمه، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۹۲ هـ ق، ص۲۱۹.
۲. نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۳۹۷ هـ ق، ج۳، ص۱۸۰.
منابع
- ↑ نهج البلاغه، ترجمه: دشتی، محمد، قم، مؤسسه انتشارات ائمه(ع)، اول، ۱۳۷۹هـ ش، خطبه۲۲۶، ص۴۶۲.
- ↑ دشتی، محمد، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج البلاغه، قم. امام علی(ع)، اول، ۱۳۶۸هـ ش، ص۱۹۰.
- ↑ خوارزمی، موفق؛ المناقب، قم، مؤسسه نشر اسلامی، دوم، ۱۴۱۱ هـ ق، ص۳۷۰.
- ↑ ابن عساکر، معروف؛ تاریخ مدینه دمشق، بی‌جا، دارالفکر، ۱۴۱۵ هـ ق، ج۴۲، ص۵۰۰،