روایت شدت حرمت شراب
 | این مقاله هماکنون به دست Rahmani در حال ویرایش است. |
روایتی منسوب به امام علی(ع) است که: «اگر قطره‌ای از شراب در چاهی بیفتد و از آن چاه آب بردارند و مزرعه را آبیاری کنند و از آن مزرعه حیوانی علف بخورد و بعد آن حیوان را ذبح نمایند، من اکراه دارم آن را بخورم.» آیا سند این حدیث معتبر است؟ در صورت صحیح‌السند بودن روایت، آیا منافاتی با استحاله ندارد؟
حرمت شرب خمر در کلام امام علی(ع) به گونه‌ای بیان شده که در سوال مذکور است، متن روایت در کتاب‌های روایی وجود ندارد اما بحث نزدیک به آن از کلام امام علی(ع) بیان شده است. این مسئله با مسئله استحاله منافاتی ندارد و امام در مقام بیان شدت خباثت شراب هستند.
بررسی متن روایت
با توجه به عدم ذکر متن عربی روایت دسترسی به عین حدیث کار ساده‌ای نبوده و روایتی با مضمون نزدیک به آن را می‌توان یافت. روایت دیگری نقل شده است که دلالت روایت مورد نظر در سؤال را مورد تأیید قرار می‌دهد. روایت معتبری به همین مضمون از امام علی(ع) نقل شده است که حضرت فرموده است: «لَوْ وَقَعَتْ قَطْره (من الخمر) فِی بِئرٍ فَبُنِیَتْ مکانَها مَناره لَمْ اُؤَذِّنْ عَلَیْها؛[۱] اگر قطره‌ای از شراب در چاهی فرو بیفتد و بر آن مکان مناره‌ای بلند بنا شود بر آن مناره اذان نمی‌گویم.» این حدیث را امام علی(ع) در تفسیر آیه ۹۰ سوره مائده بیان نموده است و حرمت شراب را مورد مبالغه قرار داده است و شدت خباثت آن را یادآور شده است.
بررسی مسئله استحاله
استحاله از نظر فقهی عبارت است از این که: «اگر جنس چیز نجس به طوری عوض شود که به صورت چیز پاکی درآید پاک می‌شود و می‌گویند استحاله شده است. مثل آن که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد.»[۲] از این جهت، با توجه به حدیث «مناره و اذان» که به آن اشاره شد، موضوع بحث روایت مورد نظر در متن سؤال با فرض وجود و صحت آن، در مورد استحاله نیست. چون امام در صدد بیان مبالغه در حرمت و خباثت خمر است و اجتناب از آن را مورد تأکید و مورد مبالغه قرار داده است.
این روایت منافاتی با استحاله ندارد و تکلیفی برای مکلفین نیز معین نمی‌کند و نمایان‌گر شان امام علی در برخورد با مسئله‌ای مانند شراب است و در مقام بیان خباثت شراب بوده است.