محرمیت مادرزن در قرآن

سؤال

چرا در سوره نور مادرزن جزء محارم عنوان نشده است؟

قرآن مبیّن کلیات

قرآن کریم کتاب هدایت و راهنمای سعادت انسان‌ها و تأمین کننده نیازهای روحی و روانی، مادی و معنوی بشریت است و به تمام قوانین مورد نیاز بشر اشاره نموده است که برخی از قانون‌ها را آورده و بیان برخی را به رسول گرامی اسلام(ص) واگذار نموده است که فرمود: «ما این قرآن را بر تو نازل کردیم تا آنچه که برای مردم نازل شده است را برای شان روشن سازی باشد که اندیشه کنند».

به عبارتی دیگر خداوند متعال در قرآن کریم بیشتر به روشن نمودن اصول دین و اصول اعتقادی پرداخته و در فروع دین کلیات را بیان نموده و تفصیل را به رسولش واگذار نموده که همین تفسیر و تفصیل نیز با عنایت خداوند و توسط جبرئیل امین روشن می‌شدند نه اینکه رسول خدا(ص) از خود مطالبی بگوید، چرا که قرآن کریم به صراحت فرموده است: «هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید. آنچه می‌گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده، نیست. آن کسی که قدرت عظیمی دارد او را تعلیم داده است».

محرمیت مادر زن

اما درباره مادرزن و جزء محارم بودن آن بر داماد می‌توان گفت که خداوند متعال در سوره نساء مادرزن را یکی از افرادی معرفی نموده است که ازدواج با او حرام است، در این سوره آمده:

حرام شده بر شما: مادران تان؛ دختران تان، خواهران؛ عمه ها؛ خاله‌ها، دختران برادر، دختران خواهرتان؛ مادرانی که شما را شیر داده‌اند؛ خواهران رضاعی شما؛ مادران همسران تان «امهات نسائکم»؛ دختران همسران تان؛ عروس تان و نیز حرام است که با خواهرزن ازدواج کنید.

در این آیه مادرزن جزء کسانی است که نمی‌شود با آنها ازدواج نمود؛ و محرم بودن را نمی‌توان از این آیه استفاده کرد چرا که ازدواج با خواهر زن نیز حرام شده ولی محرم نیست.

اما در سوره نور افرادی را می‌شمارد که بر زنان واجب نیست نزد آنها حجاب داشته باشند و اینها عبارتند از:

شوهر؛ پدر، پدر شوهر، پسر، پسرشوهر که از زن دیگر باشد، برادر، پسر برادر، پسر خواهر، زنان مسلمان (بخاطر برخی مسائل خداوند متعال بر زنان مسلمان اجازه نمی‌دهد در کنار زنان غیر مسلمان بدون حجاب باشند) بردگان خود، افراد سفیه که تمایلی به ازدواج ندارند و کودکان ناآشنا به مسائل جنسی.

اینکه چرا در این آیه به داماد اشاره نشده است تا مادر زن جزء محارم داماد قرار گیرد، بایستی گفت که این آیه در مقام بیان همه محارم زن نمی‌باشد وگرنه در این آیه عمو و دایی را نیز نگفته است، در حالی که عمو و دایی نیز جزء محارم هستند و بر زن لازم نیست در نزد آنها با حجاب کامل باشد؛ و لذا مادر زن، عمو، دایی و ناپدری در روایات آمده است محرم می‌باشند.

بنابراین خداوند متعال برخی احکام را در قرآن کریم آورده است و برخی دیگر را در روایات که به همه دستور داده است که به این روایات عمل نمایند و لذا می‌فرمایند: «آنچه را رسول خدا(ص) برای شما آورده، بگیرید و از آنچه نهی کرده، خودداری نمائید و از مخالفت خدا بپرهیزید که خداوند کیفرش شدید است».

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

۱ـ المیزان، محمد حسین طباطبائی، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، ج۴، ص۴۱۶.