فلسفه نذری دادن برای اهل‌بیت(ع)

سؤال

فلسفه نذری دادن برای اهل بیت (ع) چیست؟

انجام نذر یعنی انسان ملتزم شود کار خوبی را برای خدا انجام دهد یا کاری را که نکردن آن بهتر است، به خاطر خدا ترک کند. اما فلسفه نذری دادن برای اهل بیت ممکن برای بزرگداشت و تعظیم ائمه(ع)، تبلور و تقویت جهان بینی و نظام اعتقادی شیعه یا برای رسیدن به حوائج باشد که در این صورت ائمه(ع) را به خاطر احترامی که نزد خدای متعال دارند، واسطه قرار می‌دهیم تا خداوند به خاطر آنها حاجت‌ها را برآورده نماید.

تعریف نذر

نذر در لغت به معنای خوف و ترس است، چنانچه إنذار به معنای إخافه و ترساندن است. و در شرع عبارت است از این که انسان ملتزم شود کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است، برای خدا ترک کند.

انواع نذر

نذری دادن به دو گونه انجام می‌شود:

۱. یک‌وقت نذری دادن همراه با خواندن صیغه نذر می‌باشد که در این صورت واجب است که به نذر خویش عمل کند و در صورتی که نذر خود را بشکند، باید کفّاره بپردازد.

صیغه نذر «لِلّهِ علیّ کذا» است و به فارسی و سایر لغات هم منعقد می‌شود و حتماً باید صیغه نذر به لفظ آورده شود تا نذر واجب شود و شرط اصلی در نذر این است که نام خدا در صیغه برده شود.

۲. گاهی نذری دادن همراه با صیغه نذر نمی‌باشد و شخص در دل خود نیت می‌کند که عملی را انجام دهد و بعدها به نیت خود عمل می‌کند و عمل کردن به این گونه نذرها واجب نمی‌باشد، چون صیغه نذر خوانده نشده است.

لازم است ذکر شود که بیشتر مردم بر طبق قسم دوم عمل می‌کنند.

البته متعلّق نذر یا باید اطاعت و عبادت خدای متعال باشد مانند نماز و روزه و حج و مانند اینها از چیزهایی که در صحت آن قربت معتبر است یا امری باشد که شرع آن را مستحب کرده باشد و تقرب به آن صحیح باشد، مانند زیارت مؤمنین و تشیع جنازه و عیادت بیماران و غیر اینها.

پس متعلّق نذر همان طوری که می‌تواند طعام دادن برای بزرگداشت ائمه(ع) باشد، می‌تواند قرائت قرآن، صدقه دادن و زیارت کردن خانه خدا و ائمه(ع) و هدیه کردن ثواب این اعمال به آنها باشد.

فلسفه نذر

نذر ممکن است فلسفه‌های گوناگونی داشته باشد که برخی از آن عبارتند از:

1. تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوی.
2. نجات از مصائب و رویدادهای سخت.
3. رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت.
4. تقرب الهی.

امّا فلسفه نذری دادن برای ائمه(ع) عبارتند از:

1. نذری دادن برای ائمه(ع)، همچون برگزاری آیین‌های مذهبی، حاکی از بزرگداشت و تعظیم ائمه(ع) می‌باشد. در ایام محرم شهرهای مختلف ایران شاهد نذورات مختلف می‌باشد که پیوند آنها با ائمه اطهار (ع) و ارزش مقام والای ایشان را نشان می‌دهد.
2. نذری دادن برای ائمه(ع) را می‌توان یکی از صور نهادینه برای تبلور جهان بینی و نظام اعتقادی شیعه دانست. این موضوع در جامعه ما به معنای شیوه‌های نهادینه برای ابراز و تقویت ولایت است.
3. فلسفه دیگری که برای چنین نذوراتی می‌توان ذکر کرد این است که ما برای رسیدن به حوائج خودمان (مثلا شفا یافتن مریضمان) ائمه(ع) را به خاطر احترامی که نزد خدای متعال دارند، واسطه قرار می‌دهیم تا خداوند به خاطر آنها مریضمان را شفا دهد.

نتیجه بحث این که چون نذر از عبادات می‌باشد و قصد قربت در آنها شرط می‌باشد، باید به قصد تقرب الهی انجام شود و اگر شخصی برای ائمه(ع) نذر کند، به منظور این که برای خدا نباشد، چنین نذری نه تنها باطل است، بلکه اصلاً منعقد نمی‌شود و این که در جامعه ما نذری دادن غالباً به منظور بزرگداشت یاد ائمه (ع) می‌باشد.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

۱ـ توضیح المسائل مراجع، انتشارات دفتر انتشارات اسلامی.

۲ـ احکام عمومی، محمد وحیدی، ج۳، انتشارات هاجر.

جستار‌های وابسته

• توسل