کتابشناسی دجال
سؤال
لطفاً بفرمایید احادیث راجع دجال را چگونه می‌شود پیدا کرد؟
گزارش های روایی در مورد دجال در کتب اهل سنت حجم عظیمی را تشکیل می‌دهد اما در منابع شیعی روایات معدودی در این خصوص رو برو هستیم و در مقایسه باید گفت روایات باب دجّال در منابع عامه ده‌ها برابر همان احادیث در جوامع روایی خاصه است. بر اساس حجم قابل توجه روایات اهل سنت می‌بینیم که کتاب‌های مستقل فراوانی از سوی ایشان در خصوص دجّال نگاشته شده است مانند
- نبأ الدجال تألیف شمس الدین محمد ذهبی
- المسیح الدجّال تألیف: سعید ایّوب
- المسیح الدجال حقیقه لا خیال تألیف شیخ عبداللطیف عاشور
- المسیح الدجّال بیننا تألیف شیخ الرشید ابراهیم ناصر.
- صحیح مسلم تألیف ابو الحسین مسلم بن حجاج قشیری. حدود ۲۸ طریق روایات مربوط به دجال و چهره و اوصافش، نحوه قیام، منش و رفتار، عقاید و جنایات و مفاسد و پیروان و اتباع و چگونگی کشته شدن و محل به درک واصل شدنش را ذکر می‌کند.[۱]
- صحیح بخاری.[۲]
- سنن ابن ماجه، ج۲، ص۱۲۶۲، ۱۳۴۱، ۱۳۵۳، تا ۱۳۷۰ و صفحه ۱۴۰۶.[۳]
- سنن ابی داود. ج۲، ص۲۹۹، ۳۰۰، ۳۱۲، تا ۳۲۲، ۴۱۰، ۴۲۴، ۴۲۶.[۴]
- المستدرک حاکم نیشابوری، ج۱، ص۳۳۰، دوره ۴ جلدی، دار المعرفه بیروت، سال ۱۴۰۶.
ذکر دجّال در کتب معاصرین شیعه
۱ـ آیت الله صدر الدین صدر در اثر خود المهدی، تنها به ذکر پنج روایت از دو کتاب اهل سنت یعنی عقد الدرر و الصواعق المحرقه ـ اکتفا می‌کند.
- آیت الله صافی گلپایگانی در دو قسمت از کتاب (منتخب الاثر) از دجّال یاد می‌کند.
- فی خروج الدجال که ذیل آن به نقل شش روایت از کتب اهل سنت می‌پردازند.
- باب نهم از فصل هفتم فی أنّه(ع) یقتل الدجال) که در آن یک حدیث از اکمال الدین و یک حدیث از اربعین مرحوم خاتون آبادی نقل می‌کنند.
- آیت الله ابراهیم امینی در کتاب دادگستر جهان با تردید بسیار به مسئله دجّال نگاه کرده و آن را از رسوبات تفکر مسیحی می‌داند که به کتاب‌های اهل سنت راه یافته است ایشان بسیاری از روایات دجال را ضعیف و غیرقابل اعتماد دانسته و در نهایت با بی رغبتی اصل وجود او را قابل پذیرش می‌شمارند ولی در مورد شخصیت، اوصاف و سیره اش و سایر امور مرتبط به وی را مبهم دانسته و مسکوت عنه می‌گذارند.[۵]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
۱ـ مهدی موعود، ترجمه جلد سیزدهم بحارالأنوار، علامه مجلسی، علی دوانی، دارالکتب الاسلامیه، ص۹۶۵.
۲ـ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، علیرضا رجالی تهران، نبوغ، ص۱۸۴.
منابع
- ↑ علیزاده، مهدی، نشانه‌های یار چکامه انتظار، قم، مسجد جمکران، فصل علایم حتمی و غیر حتمی.
- ↑ صحیح بخاری، محمد بن اسماعیل البخاری، بیروت، دارالفکر، دوره ۸ جلدی.
- ↑ سنن ابن ماجه، محمد بن یزید، القزوینی، بیروت، دارالفکر، دوره ۲ جلدی.
- ↑ سنن ابی داود، سلیمان بن الاشعث السجستانی، چاپ اول، ۱۴۱۰ق، دارالفکر، بیروت.
- ↑ نشانه‌های یار و چکامه انتظار، همان.