اعراف
آيا به جز بهشت و جهنم جاي ديگري هم در آخرت خواهد بود چگونه جايي است و چه كساني در آنجا خواهند بود؟
قرآن كريم و روايات ائمه معصومين(ع) اشاره به جايي دارند كه ميان بهشت و جهنم واقع شده است، نه جزء جهنم است و نه بهشت و اعراف ناميده مي‌شود، اعراف گذرگاه سخت و صعب‌العبوري است كه بر سر راه بهشت قرار دارد و دو قطب سعادت و شقاوت را از هم جدا مي‌كند و همچون زمين مرتفعي ميان آن دو، فاصله گرديده، به طوريكه مشرف بر بهشت و دوزخ است و آنها كه روي آن قرار دارند، بهشتيان و دوزخيان را مشاهده مي‌نمايند و با آنها سخن مي‌گويند.[۱]
چه كساني در آنجا خواهند بود؟
به نظر مرحوم علامه طباطبائي (ره) کساني در اعراف هستند که از جمله عباد مخلص خداوند مي باشند و نشانه‌هايي كه آيات قرآن براي اعرافيان ذكر نموده فقط بر مردان الهي صدق مي‌كند، اين ها از مقامات عاليه برخوردار هستند هر دو گروه سعادتمند و شقاوت مند را مي شناسند و اجازه سخن گفتن با اينها را دارند و توانايي شهادت و شفاعت را نيز دارا هستند. آنها مي‌توانند در اعراف به شفاعت بپردازند و با هر يك از بهشتيان و جهنميان سخني بگويند[۲] و به نظر ديگران، دو گروه ديگر هم در آنجا هستند: ۱. مسلمانان گنه‌كاري كه وارد بهشت نشده‌اند و اميد ورود آن را دارند. ۲. آنها كه طاعتها و گناهانشان برابر است[۳] اگرچه اعتقاد به وجود اعراف، متوقف بر نقل قرآن كريم و روايات معصومين(ع) است ولي با توجه به اينكه شفاعت نيز از حكمت خداوند سرچشمه مي‌گيرد و شفيعان بايد افراد والامقامي باشند كه از ضعيفان دستگيري نمايند، لذا اشاره كم‌رنگي در اعماق حكم عقل به مسئله اعراف مي‌توان يافت،[۴] گويي در قيامت هم كه حكومت مطلقه خداوند به طور كامل نمايان است، مانند اين جهان، گروهي وجود دارند كه به تنظيم امور مردم مي‌پردازند، بهشتيان را به بهشت و جهنميان را به دوزخ روانه سازند، و در راه ماندگان شايسته را (به اذن خدا) كمك مي‌كنند تا اين گذرگاه، سخت را به پيمايند و به سعادت برسند.[۵]
منابع جهت مطالعه بيشتر:
۱. مشور جاويد ج۹، بحث اعراف، از آيت الله سبحان.
۲. پيام قرآن، ج۶، بحث اعراف، از آيت الله مكارم چاپ اول، ۱۳۷۰، مدرسه امام اميرالمؤمنين ـ عليه‌السّلام ـ .
منابع
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه. چاپ بيست و يکم، ۱۳۷۸، نشر دارالكتب الاسلاميه، تهران، ج۶، ص۹ـ۱۸۷، سبحاني، جعفر، منشور جاويد، انتشارات مؤسسه سيدالشهداء، چاپ اول، ۱۳۶۹، ج۹، ص۲۵۵.
- ↑ تفسير الميزان، اسماعيليان، ج۸، ص۱۲۱ – ۱۲۵.
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، نشر دارالكتب الاسلاميه، چاپ بيست و يکم، ۱۳۷۸، ج۶، ص۱۸۸؛ و منشور جاويد، ج۱، ص۲۵۴؛ و برهان، ج۲، ص۱۸.
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر، پيام قرآن، مدرسه الامام اميرالمؤمنين(ع) ، چاپ اول، ۱۳۷۰، ج۶، ص۵۵۴.
- ↑ سبحاني، جعفر، منشور جاويد، انتشارات مؤسسه سيدالشهداء، چاپ اول، ۱۳۶۹، ج۹، ص۳۵۸.