فریب عمرو بن عبدود توسط امام علی(ع)

سؤال

برخی امام علی(ع) را به دلیل بکارگیری خدعه در برابر «عمرو بن عبدود» متهم به دروغ‌گویی کرده‌اند.

امام علی(ع)‌ در جنگ خندق، با عمرو بن عبدود که از جنگجویان مشهور بود، به نبرد برخواست. در میانه نبرد، علی(ع) به عمرو گفت: ای عمرو! تو که از شجاعان عرب هستی، چرا از دیگران برای مبارزه با من کمک گرفته‌ای؟! عمرو به پشت سرش نگاه کرد، علی(ع) پاهای او قطع کرد و سپس او را کشت.[۱]

در برخی از نقل های تاریخی آمده که علاوه بر عمرو بن عبدود، چند نفر دیگر هم به همراه عمرو، با اسبان خویش از روی خندق رد شدند. از جمله این افراد «هبیره بن‌ ابی‌وهب» و «ضرار بن‌ خطاب» بودند.[۲] در برخی از نوشته‌ها به افراد دیگری مانند عکرمهة بن‌ ابی‌جهل و مرداس‌ فهری اشاره شده است.[۳] به‌همین جهت محققان معتقدند علی(ع)، حتی برای فریب عمرو به دروغ متوسل نشده، بلکه برای فریب او سخنی راست و درست را گفته است.

علاوه بر این، نیرنگ در جنگ را امری عقلانی و شرعی دانسته‌اند که در جنگ‌ها مورد استفاده افراد مسلمان و غیر مسلمان قرار می‌گیرد.

علامه مجلسی و دیگران نقل کرد‌ه‌اند که پس از کشته شدنِ عمرو، رسول خدا(ص) به علی(ع) فرمود: ای علی، آیا با او مکر کردی؟ علی(ع): بله، ای رسول خدا، جنگ خدعه است.[۴] رسول خدا(ص) در این خصوص اعتراضی به علی(ع) نکرد و همین را نشانی از درستی عمل علی(ع) دانسته‌اند.

پیوند به بیرون

این مدخل برگرفته شده از کتاب «سیره نظامی امیرالمؤمنین» نوشته «یدالله حاجی‌زاده» قم مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش.

منابع

  1. علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج‏۲، ص ۱۸۴
  2. محمدباقرمجلسی، بحار الانوار، ج۲۰، ص۲۲۴–۲۲۵.
  3. محمدبن‌عمر واقدی، المغازی، ج۲، ص۴۷۰؛ شیخ‌مفید، الارشاد، ج۱، ص۹۷–۱۰۰.
  4. محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۲۰، ص۲۲۸.