|
|
| خط ۲۷: |
خط ۲۷: |
|
| |
|
| عالمان شیعه در این فتواها فتحعلی‌شاه را از جانب خود به‌عنوان فرمانده سپاه اسلام برای مقابله با روس‌ها منصوب کردند و به او برای اخذ مالیات از مردم برای مقابله با روس‌ها اختیار دادند. برخی معتقدند که این اقدام عالمان را نباید به‌عنوان مشروعیت‌بخشی به حکومت قاجاریه تلقی کرد، بلکه این عمل نوعی تأیید بر نقش عالمان شیعه به‌عنوان منبع مشروعیت حکومت قاجار بر اساس [[نظریه نیابت عامه فقیهان]] بود.<ref>الگار، دین و دولت در ایران، ص۴۸-۴۹.</ref> | | عالمان شیعه در این فتواها فتحعلی‌شاه را از جانب خود به‌عنوان فرمانده سپاه اسلام برای مقابله با روس‌ها منصوب کردند و به او برای اخذ مالیات از مردم برای مقابله با روس‌ها اختیار دادند. برخی معتقدند که این اقدام عالمان را نباید به‌عنوان مشروعیت‌بخشی به حکومت قاجاریه تلقی کرد، بلکه این عمل نوعی تأیید بر نقش عالمان شیعه به‌عنوان منبع مشروعیت حکومت قاجار بر اساس [[نظریه نیابت عامه فقیهان]] بود.<ref>الگار، دین و دولت در ایران، ص۴۸-۴۹.</ref> |
| == عالمان شیعه و جنگ دوم ==
| |
| [[پرونده:سید محمد مجاهد.PNG|بندانگشتی| سید محمد مجاهد فقیه برجسته شیعه که جایگاه مؤثری در جریان جنگ دوم ایران و روسیه داشت.|286x286پیکسل]]در جنگ دوم ایران و روس، عباس میرزا ولیعهد برای همراه‌کردن [[فتحعلی‌شاه]] و مردم برای جنگ با روس‌ها و باز پس گرفتن سرزمین‌های از دست رفته طی عهدنامه گلستان تصمیم گرفت تا از قدرت عالمان شیعه استفاده کند. او در کنار فعالیت‌های دیگری که برای آغاز جنگ داشت، عده‌ای را مأمور کرد تا به عتبات بروند از ظلم روس‌ها، به سید محمد مجاهد، فقیه بزرگ شیعه در آن دوره، شکایت کنند. [[سید محمد مجاهد]] پس از دریافت نامههای مردم و نامه‌نگاری با شاه، به همراه عده‌ای از علما به ایران آمد. او در ایران، با نگارش نامه‌هایی به عالمان مناطق مختلف از آنها خواست مردم را به جهاد دعوت کنند.<ref>الگار، دین و دولت در ایران، ص۱۴۷-۱۵۰.</ref>
| |
|
| |
| در ۲۶ شوال ۱۲۴۱ق، فتحعلی‌شاه برای رفتن به سلطانیه از تهران بیرون رفت. سید محمد مجاهد و برخی دیگر از عالمان طراز اول، مانند ملا محمدجعفر استرآبادی، آقا سید نصرالله استرآبادی، ملا محمدتقی برقانی، اندکی پس از ورود شاه به سلطانیه رسیدند. در سلطانیه نماینده‌ای از سوی تزار روس برای برقراری صلح حاضر شده بود و شاه نیز علاقه چندانی به جنگ نداشت، ولی نظر [[عالمان شیعه]] و مردم حاضر در آنجا بر جنگ بود.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ج۱، ص۳۵۸-۳۵۹؛ نیز: الگار، دین و دولت در ایران، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> در این شرایط فقیهان حاضر به رهبری سید محمد مجاهد فتوا دادند که هرکس از جهاد با روس‌ها کنار بکشد از اطاعت خداوند سر باز زده و از [[شیطان]] پیروی کرده است. این فتوا موجب شد تا شاه به [[جهاد]] راضی شود و نماینده روسیه را مرخص کند و فرمان جنگ دهد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ج۱، ص۳۵۹.</ref>
| |
|
| |
| پس از این واقعه، عالمان شیعه خود را برای جهاد با [[کفار]] آماده کردند و در مسیر حرکت به سوی سرحدات مردم را به جهاد تشویق می‌کردند. این تشویق‌ها موجب بروز پیروزی‌هایی در ابتدای نبرد و فتح برخی مناطق شد؛ اما ضعف مدیریت جنگ و سستی برخی فرماندهان موجب شکست سپاه ایران شد.<ref>امین، سید محسن، اعیان الشیعة، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۶ق، ج۹، ص۴۴۳.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |