حدیث «الاسلام یعلو و لایعلی علیه»: تفاوت میان نسخه‌ها

  {{عربی بزرگ |الإسلام یَعْلوا و لایُعْلی (عَلَیه) و قال تعالی و کلمة اللهِ هِیَ الْعُلْیا بَیانُه و جَعَلَها کلِمَة باقیة فی عَقِبِهِ|ترجمه=اسلام شأن و منزلتش والاتر و بالاتر است و چیزی با آن برابری نمی‌کند. همچنان که کلمه «الله» مافوق تمام اسامی است و بیان آن این است که خداوند این شأن و منزلت را کلمه توحید خود دانسته که همیشه باقی و پابرجاست.|منبع=<ref>ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۷۹.</ref>}} مضون این حدیث در [[منابع روایی]] به شکل‌های مختلفی آمده است؛ عبارت، {{متن عربی|الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه}} در تمام این روایات مشترک است و در ادامه توضیحی درباره آن بیان شده است، مانند: {{متن عربی|الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه، نَحنُ نَرِثُهُم و لایَرِثُونا|ترجمه=اسلام بالاتر از حرف‌هایی است که دیگران می‌زنند ما از آنها ارث می‌بریم (باقی خواهیم بود)؛ ولی آنها از ما ارث نمی‌برند (از بین خواهند رفت).}}<ref>نوری طبرسی، حسن، مستدرک الوسائل، قم، انتشارات آل البیت(ع) احیاء التراث، ۱۴۰۷ق، ج۱۷، ص۱۴۲.</ref>

پیامبر(ص) در این حدیث، اسلام را به‌ {{قرآن|کَلِمة اللهِ هِیَ العُلْیا|سوره=توبه|آیه=۴۱}} تفسیر نموده‌ است که در مقابل آن {{قرآن|کَلِمَة الّذینَ کَفَروا السُّفْلی|سوره=توبه|آیه=۴۱}} قرار دارد؛ یعنی اسلام کلمه در کنار بالاتر بودن همیشه پایدار است.{{مدرک}} در حدیث دوم آن را کلمه باقیه در فرزندان و اعقاب خود قرار داده است. یعنی اسلام میراث ماندگار از زمان [[حضرت ابراهیم(ع)]] تا زمان پیامبر(ص) است. زیرا ایشان از ذریه و اعقاب حضرت ابراهیم(ع)  است همانگونه که در [[قرآن]] آمده است {{قرآن|فی عَقِبِه|سوره=زخرف|آیه=۲۹}} و سپس این میراث در [[امامان(ع)]] باقی و ادامه یافته است. هر دو مضمون روایت، بیانگر منزلت اسلام است.

به گفته مرتضی مطهری این حدیث از جوامع الکلم و سخنان متشابه پیامبر(ص) است که هر گروهی از علما از منظری خاص به آن نگریسته و از آن استنباط کرده‌اند. فقها از این حدیث استنباط کرده‌اند که در مقررات اجتماعی اسلام، هیچ قانونی که نتیجه آن برتری غبرمسلمان بر مسلمان باشد وجود نداد. همچنین متکلمان با استفاده از آن می‌گویند که منطق اسلام بر هر منطقی برتری دارد و کسانی که از بعد اجتماعی به این حدیث می‌نگرند گفته‌اند که قانون اسلام از هر قانون دیگری با نیازهای بشر منطبق‌تر است.<ref> مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، ص۱۹۸-۱۹۹.</ref>