نماز ظهر عاشورای امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ابرابزار
(صفحه‌ای تازه حاوی « سؤال: روز عاشورا حداقل يك نفر در جلو امام حسين(ع) ايستاده و شهيد شد آيا زماني...» ایجاد کرد)
 
جز (ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
سؤال: روز عاشورا حداقل یک نفر در جلو امام حسین(ع) ایستاده و شهید شد آیا زمانی که خطر از بین رفتن جان در میان باشد نماز واجب است؟ و آیادر داخل خیمه‌ها و… جای امنی برای نماز خواندن نبود؟


سؤال: روز عاشورا حداقل يك نفر در جلو امام حسين(ع) ايستاده و شهيد شد آيا زماني که خطر از بين رفتن جان در ميان باشد نماز واجب است؟ و آيادر داخل خيمه ها و... جاي امني براي نماز خواندن نبود؟
در پاسخ توجه به نکاتی لازم است:


در پاسخ توجه به نکاتی لازم است :
۱. در ابتداء لازم است به اختصار به ماجرای نماز ظهر عاشورای سالار شهیدان اشاره شود: روز عاشورا بعد از آن که جنگ آغاز شد و برخی یاران امام از جمله «مسلم بن عو سجه» شهید شدند. شخصی به نام «ابو ثمامه صائدی» به امام عرض کرد، جانم به فدای شما باد، می‌بینم دشمن به شما نزدیکتر شده و هم اینک وقت نماز فرا رسیده است به خدا سوگند تا من زنده هستم نخواهم گذاشت آسیبی به تو برسد ولی دوست دارم که پروردگار خود را در حالی دیدار کنم که این نماز را که وقتش رسیده با تو بخوانم. بعد حضرت به زهیر بن قین و سعید بن عبد الله فرمود جلو بایستید و حضرت خود اذان داد و نماز را اقامه فرمود، وقتی تیری از جانب دشمن می‌آمد آن دو خود را سپر امام می‌کردند تا تیر به امام اصابت نکند، و سعید بن عبد الله در همین ماجرا به شهادت رسید.<ref>شیخ عباس قمی، منتهی الآمال ج۱ ص۷۴۸ نشر مؤمین ۱۳۷۹ ش.</ref>
#
#  درباره این فراز سؤال که «زمانی که خطر از بین رفتن جان…» باید گفت: نماز در هیچ حال و در هیچ شرایطی از انسان ساقط نمی‌شود، اما این که حضرت امام حسین(ع) بر اساس آنچه بازگو شد نماز را در مقابل تیر دشمن اقامه کرد و نه در داخل خیمه و جایی که از تیررس دشمن مصون باشد، بایدگفت اولاً امام حسین(ع) خود حجت خدا و امام معصوم و مفسّر دین و عالم به احکام شرع و به یک لحاظ خود شارع احکام الهی است، و خود می‌دانستند که نماز در آن شرایط باید چگونه و به چه نحو خوانده شود و این که نماز ظهر عاشورا را به همان صورت یاد شده اقامه کرده است این خود دلیل صحت کار حضرت در آن شرایط است. چون اگر نماز در آن شرایط واجب یا صحیح نمی‌بود، حضرت آن را اقامه نمی‌کرد.
#
ثانیاً: گر چه امام(ع) می‌توانست نمازش را به صورت انفرادی و در میان خیمه گاه بخواند، ولی آن را در صحنه جهاد و مبارزه و با جماعت اقامه کرد تا به دشمن بفهماند که به هنگام نماز و اداء فریضه الهی باید ترک مخاصمه شود، ولی دشمن حتی در هنگام نماز نیز به دشمنی و خصومت خویش ادامه دادند و حضرت را زیر باران تیر قرار دادند،<ref>عبدالله، جوادی آملی، حماسه عرفان، ص۲۴۵ نشر مرکز اسلامی، قم ۱۳۷۸ ش.</ref>


1. در ابتداء لازم است به اختصار به ماجراي نماز ظهر عاشوراي سالار شهيدان اشاره شود: روز عاشورا بعد از آن كه جنگ آغاز شد و برخي ياران امام از جمله«مسلم بن عو سجه» شهيد شدند. شخصي به نام «ابو ثمامه صائدي» به امام عرض كرد، جانم به فداي شما باد، مي بينم دشمن به شما نزديكتر شده و هم اينك وقت نماز فرا رسيده است به خدا سوگند تا من زنده هستم نخواهم گذاشت آسيبي به تو برسد ولي دوست دارم كه پروردگار خود را در حالي ديدار كنم كه اين نماز را كه وقتش رسيده با تو بخوانم. بعد حضرت به زهير بن قين و سعيد بن عبد الله فرمود جلو بايستيد و حضرت خود اذان داد و نماز را اقامه فرمود، وقتي تيري از جانب دشمن مي آمد آن دو خود را سپر امام مي كردند تا تير به امام اصابت نكند، و سعيد بن عبد الله در همين ماجرا به شهادت رسيد.<ref>شيخ عباس قمي، منتهي الآمال ج۱ ص۷۴۸ نشر مؤمين ۱۳۷۹ ش.</ref>
و در روایتی نقل شده که امام حسین(ع) خطاب به عمر سعد فرمود: «ویلک یا عمر بن سعد، أنسیت شرایع الاسلام، الاتقف عن الحرب حتی نصلّی و تصلّون و نعود الحرب»<ref>فرهنگ جامع سخنان امام حسین، ص۵۰۱، نشر معروف، قم ۱۳۸۳ ش.</ref>
2.
3. درباره اين فراز سوال كه «زماني که خطر از بين رفتن جان....» بايد گفت: نماز در هيچ حال و در هيچ شرايطي از انسان ساقط نمي شود، اما اين كه حضرت امام حسين(ع) بر اساس آنچه بازگو شد نماز را در مقابل تير دشمن اقامه كرد و نه در داخل خيمه و جايي كه از تيررس دشمن مصون باشد، بايدگفت اولاً امام حسين(ع) خود حجت خدا و امام معصوم و مفسّر دين و عالم به احكام شرع و به يك لحاظ خود شارع احكام الهي است، و خود مي دانستند كه نماز در آن شرايط بايد چگونه و به چه نحو خوانده شود و اين كه نماز ظهر عاشورا را به همان صورت ياد شده اقامه كرده است اين خود دليل صحت كار حضرت در آن شرايط است. چون اگر نماز در آن شرايط واجب و يا صحيح نمي بود، حضرت آن را اقامه نمي كرد.
4.
ثانياً: گر چه امام(ع) مي توانست نمازش را به صورت انفرادي و در ميان خيمه گاه بخواند، ولي آن را در صحنه جهاد و مبارزه و با جماعت اقامه كرد تا به دشمن بفهماند كه به هنگام نماز و اداء فریضه الهي بايد ترك مخاصمه شود، ولي دشمن حتي در هنگام نماز نيز به دشمني و خصومت خويش ادامه دادند و حضرت را زير باران تير قرار دادند،<ref>عبدالله، جوادي آملي، حماسه عرفان، ص۲۴۵ نشر مركز اسلامي، قم ۱۳۷۸ ش.</ref>  


و در روايتي نقل شده كه امام حسين(ع) خطاب به عمر سعد فرمود: «ويلك يا عمر بن سعد، أنسيت شرايع الاسلام، الاتقف عن الحرب حتي نصلّي و تصلّون و نعود الحرب» <ref>فرهنگ جامع سخنان امام حسين، ص۵۰۱، نشر معروف، قم ۱۳۸۳ ش.</ref>  
یعنی وای بر تو ای عمر سعد آیا آیین‌های اسلام را از یاد برده‌ای، چرا دست از جنگ نمی‌کشی، تا نماز گزاریم بعد دوباره به جنگ بر گردیم. اما طبق آنچه نقل شده عمر سعد جواب امام را نداد، بعد حضرت فرمود: «استحوذ علیه الشیطان»<ref>همان.</ref> یعنی شیطان بر او چیره شده است.


يعني واي بر تو اي عمر سعد آيا آيين هاي اسلام را از ياد برده اي، چرا دست از جنگ نمي كشي، تا نماز گزاريم بعد دوباره به جنگ بر گرديم. اما طبق آنچه نقل شده عمر سعد جواب امام را نداد، بعد حضرت فرمود: «استحوذ عليه الشيطان »<ref>همان.</ref> يعني شيطان بر او چيره شده است.  
طبق این بیان، حضرت نماز واجب را برای این در میدان جنگ اقامه کرد که دشمن به او مهلت نداد و جنگ را متوقف ننمود تا نماز در شرایط غیر جنگی و بدون شهید شدن یاران امام اقامه شود. پس اگر حضرت در هر جا برای اداء نماز توقف می‌کرد وضعیت جنگی بود و دشمن او را زیر باران تیر قرار می‌داد.


طبق اين بيان، حضرت نماز واجب را براي اين در ميدان جنگ اقامه كرد كه دشمن به او مهلت نداد و جنگ را متوقف ننمود تا نماز در شرايط غير جنگي و بدون شهيد شدن ياران امام اقامه شود. پس اگر حضرت در هر جا براي اداء نماز توقف مي كرد وضعيت جنگي بود و دشمن او را زير باران تير قرار مي داد.
ثالثاً: امام با آن گونه اقامه نماز به جهان اسلام و آیندگان فهماند که او کشته راه دین است و برای باقی ماندن نماز به شهادت رسیده است.


ثالثاً: امام با آن گونه اقامه نماز به جهان اسلام و آيندگان فهماند كه او كشته راه دين است و براي باقي ماندن نماز به شهادت رسيده است.
یعنی نماز برای امام حسین به اندازه ای اهمیت و ارزش داشته است که حتی در زیر باران تیر دشمن هم نماز و وقت نماز را از یاد نبرد، پس کسانی که حسینی هستند و در مسیر حسین(ع) حرکت می‌کنند باید در هیچ شرایط نماز را فراموش نکنند و به هر اندازه که می‌توانند نماز را طبق آنچه تکلیف اوست بجا آورد.<ref>جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، ص۴۸۵، نشر معروف، ۱۳۷۴ ش.</ref>


يعني نماز براي امام حسين به اندازه اي اهميت و ارزش داشته است كه حتي در زير باران تير دشمن هم نماز و وقت نماز را از ياد نبرد، پس كساني كه حسيني هستند و در مسير حسين(ع) حركت مي كنند بايد در هيچ شرايط نماز را فراموش نكنند و به هر اندازه كه مي توانند نماز را طبق آنچه تكليف اوست بجا آورد.<ref>جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، ص۴۸۵، نشر معروف، ۱۳۷۴ ش.</ref>  
رابعاً: بهترین راه برای درک عمق آن نماز و کسی که خود را سپر قرار داد تا حضرت آن نماز را اقامه کند کلمات خود شهید است که هنگام جان دادن گفته است، نقل شده که سعید بن عبدالله وقتی بر اثر اصابت چندین تیر بر زمین افتاد گفت: خدایا لعن نما این مردمی را به همان لعنتی که عاد و ثمود را لعن نمودی. پروردگار من سلام مرا به پیامبر خود برسان و ابلاغ نما او را آنچه به من رسید از جراحت و زخم، من در این کار قصد کردم که ذریه پیامبر تو را یاری دهم.<ref>منتهی الامال، ج۱ ص۷۴۸، نشر پیشین.</ref>


رابعاً: بهترين راه براي درك عمق آن نماز و كسي كه خود را سپر قرار داد تا حضرت آن نماز را اقامه كند كلمات خود شهيد است كه هنگام جان دادن گفته است، نقل شده كه سعيد بن عبدالله وقتي بر اثر اصابت چندين تير بر زمين افتاد گفت: خدايا لعن نما اين مردمي را به همان لعنتي كه عاد و ثمود را لعن نمودي. پروردگار من سلام مرا به پيامبر خود برسان و ابلاغ نما او را آنچه به من رسيد از جراحت و زخم، من در اين كار قصد كردم كه ذريه پيامبر تو را ياري دهم.<ref>منتهي الامال، ج۱ ص۷۴۸، نشر پيشين.</ref>  
از این کلمات و امثال آنها که در کربلا از سوی یاران امام حسین(ع) اظهار شده بخوبی بدست می‌آید که نه تنها نماز ظهر امام حسین و یارانش و فدا کردن سعید خود را به آن صورت بلکه حوادث کربلا چیزی نبوده و نیست که با مقیاس‌های معمولی و محاسبات ظاهر بینی نظیر خطر جان و مانند آن قابل محاسبه باشد بلکه نماز ظهر عاشورا را مثل سایر کارها که از امام و یارانش سر زد با میزان خاص حسینی و عشق الهی سالار شهیدان و یارانش باید محاسبه کرد و نه امور نظیر آنچه در پرسش آمده است.<ref>مطهری مرتضی، مجموعه آثار، ۱۷ ص۴۵۸، نشر صدرا، ۱۳۷۸ ش.</ref>


از اين كلمات و امثال آنها كه در كربلا از سوي ياران امام حسين(ع) اظهار شده بخوبي بدست مي آيد كه نه تنها نماز ظهر امام حسين و يارانش و فدا كردن سعيد خود را به آن صورت بلكه حوادث كربلا چيزي نبوده و نيست كه با مقياس هاي معمولي و محاسبات ظاهر بيني نظير خطر جان و مانند آن قابل محاسبه باشد بلكه نماز ظهر عاشورا را مثل ساير كارها كه از امام و يارانش سر زد با ميزان خاص حسيني و عشق الهي سالار شهيدان و يارانش بايد محاسبه كرد و نه امور نظير آنچه در پرسش آمده است.<ref>مطهري مرتضي، مجموعه آثار، ۱۷ ص۴۵۸، نشر صدرا، ۱۳۷۸ ش.</ref>  
۵. نکته دیگر این که نماز ظهر عاشورای امام حسین(ع) گر چه یک نماز واقعاً استثنائی است، ولی اگر در قالب امور فقهی و ظواهر شرعی تبیین شود باید گفت که اسلام نمازی به نام «نماز خوف» وجود دارد که در شرایط جنگی در میدان رزم اقامه می‌شود، و نمازی که امام حسین(ع) در ظهر عاشورا خوانده است از باب همان نماز خوف است که به جماعت و در میدان رزم خوانده شده است.<ref>سید محسن آمینی اعیان شیعه، ج۱ ص۵۹۳ نشر دار التعارف للمطلوب، بیروت ۱۴۰۳ ق.</ref>
۶.
شهادت سعید از برخی جهات شاید زیباتر و عاشقانه تر از سایر شهدا بوده است، زیرا گفته شده که او بگونه ای عمل می‌کرد که از هر سوی که تیر می‌آمد او خود را در همان طرف سپر امام قرار می‌داد تا تیر به جای امام بر بدن او اصابت کند این گونه ایثار جزء زیباترین ایثارهایی است که تاریخ کمتر به خود دیده است.


5. نكته ديگر اين كه نماز ظهر عاشوراي امام حسين(ع) گر چه يك نماز واقعاً استثنائي است، ولي اگر در قالب امور فقهي و ظواهر شرعي تبيين شود بايد گفت كه اسلام نمازي به نام«نماز خوف» وجود دارد كه در شرايط جنگي در ميدان رزم اقامه مي شود، و نمازي كه امام حسين(ع) در ظهر عاشورا خوانده است از باب همان نماز خوف است كه به جماعت و در ميدان رزم خوانده شده است.<ref>سيد محسن آميني اعيان شيعه، ج۱ ص۵۹۳ نشر دار التعارف للمطلوب، بيروت ۱۴۰۳ ق.</ref>
بنابر این تعبیر «خطر جان» و مانند آن در این صحنه بسیار کوچک است. و اصلاً جای ندارد چون در کربلا مسایل بگونه ای واقع شده که با این تعبیرات نمی‌توان آنها را تحلیل کرد: بخصوص آن که امام در واقع در ظهر عاشورا نه تنها نماز خواند بلکه نماز را اقامه کرد.<ref>ر. ک. جوادی آملی، حماسه عرفان، ص۲۴۵، نشر مرکز اسراء، قم ۱۳۷۸ ش.</ref>
6.
شهادت سعيد از برخي جهات شايد زيباتر و عاشقانه تر از سایر شهدا بوده است، زيرا گفته شده كه او بگونه اي عمل مي كرد كه از هر سوي كه تير مي آمد او خود را در همان طرف سپر امام قرار مي داد تا تير به جاي امام بر بدن او اصابت كند اين گونه ايثار جزء زيباترين ايثارهايي است كه تاريخ کمتر به خود ديده است.


بنابر اين تعبير«خطر جان» و مانند آن در اين صحنه بسيار كوچك است. و اصلاً جاي ندارد چون در كربلا مسايل بگونه اي واقع شده كه با اين تعبيرات نمي توان آنها را تحليل كرد: بخصوص آن كه امام در واقع در ظهر عاشورا نه تنها نماز خواند بلكه نماز را اقامه كرد.<ref>ر. ك: جوادي آملي، حماسه عرفان، ص۲۴۵، نشر مركز اسراء، قم ۱۳۷۸ ش.</ref>
معرفی منابع برای مطالعه بیشتر:


معرفی منابع براي مطالعه بيشتر:
#  شیخ آیت الله تستری، خصایص الحسینی، نشر مؤسسه دار الکتاب، قم بی تا.
#
۳. جواد محدثی، پیام‌های عاشورا، نشر فراز اندیشه، قم ۱۳۸۳ ش.
#
#  آیت الله کمره ای، رموز الشهاده، ترجمه نفس المهموم، انتشارات کتابچی، تهران بی تا.
#
۷. حسن رحیم پور، حسین عقل سرخ، نشر سروش، تهران ۱۳۸۰ ش.
۸.


1. شيخ آيت الله تستري، خصايص الحسيني، نشر مؤسسه دار الكتاب، قم بي تا.
== منابع ==
2.
{{پانویس|۲}}
3. جواد محدثي، پيام هاي عاشورا، نشر فراز انديشه، قم ۱۳۸۳ ش.
4.
5. آيت الله كمره اي، رموز الشهاده، ترجمه نفس المهموم، انتشارات كتابچي، تهران بي تا.
6.
7. حسن رحيم پور، حسين عقل سرخ، نشر سروش، تهران ۱۳۸۰ ش.
8.
               
 
           
 
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۷٬۲۳۰

ویرایش