منظور از دستور به بخشیدن یهودیان در سوره مائده: تفاوت میان نسخه‌ها

(بارگزاری اولیه)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
به نظر مي‌رسد در آيه‌ي ۱۳ سوره‌ي مائده تناقض وجود دارد. قوم يهود كلام خدا را تحريف مي‌كنند و خدا به پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ مي‌فرمايد: از آن‌ها درگذر و آن‌ها را عفو كن. چرا؟  
در آیه ۱۳ سوره مائده قوم یهود تحریف کننده کلام خدا معرفی شده‌اند در حالیکه خدا به پیامبر(ص) می‌فرماید: از آن‌ها درگذر و آن‌ها را عفو کن. چرا؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
براي روشن شدن جواب شبهه ، ابتدا اصل آيه بيان مي‌گردد و سپس به تفسير و ديگر محورهاي شبهه پرداخته مي‌شود. خداوند در اين آيه فرموده است: {{قرآن|فبما نقضهم ميثاقهم لعناهم و جعلنا قلوبهم قاسيه يحرفون الكلم عن مواضعه و نسوا حظا مما ذكروا به ولا تزال تطّلع علي خائنه منهم الاّ قليلا منهم فاعف عنهم و اصفح انّ الله يحبّ المحسنين}}. يعني «پس به [سزاي] پيمان شكستنشان لعنتشان كرديم و دلهايشان [يهوديان] را سخت گردانيديم. [به طوري كه] كلمات را از مواضع خود تحريف مي‌كنند، و بخشي از آن چه را بدان اندرز داده شده بودند به فراموشي سپردند. و تو همواره بر خيانتي از آنان آگاه مي‌شوي، مگر [شماري] اندك از ايشان [كه خيانت كار نيستند.] پس، از آنان درگذر و چشم پوشي كن كه خدا نيكوكاران را دوست مي‌دارد.»
آیه ۱۳ سوره مائده، کیفر عهد شکنی یهودیان را بیان می‌کند. در انتهای آیه خداوند، [[حضرت محمد(ص)]] را مکلف به بخشش یهودیان می‌کند. در تفسیر این دستور آمده است که منظور، بخشش گروه قلیلی از یهودیان است که عهدشکنی نکرده‌اند و به آموزه‌های خدا پایبند بوده‌اند. اما عده دیگری از مفسران دستور بخشش، را شامل جمیع یهودیان می‌دانند زیرا کسی که کار خطایی انجام نداده است، دلیلی ندارد مشمول عفو شود، بنابر این به دلیل شخصیت پیامبر(ص) و سیاست عفو و بخشش در [[اسلام]]، این دستور به رسول گرامی(ص) داده شده است.


بيان نكات تفسيري آيه: در آيه‌ي قبل و اين آيه به طور مفصل كيفر كفر و سزاي قدرناشناسي يهوديان نسبت به ميثاق بيان شده،. گمراه شدن از راه ميانه و مستقيم، انواع نقمت‌ها و عذاب‌ها كه خداي تبارك و تعالي بعضي از آن‌ها را كه همان لعنت و تقسيه‌ي قلوب باشد به خودش نسبت داده است. چون اين دو نقمت و كيفر در واقع كار خود خداوند است. ولي بعضي ديگر از نقمت‌ها و كيفرها را به خود بني‌اسرائيل نسبت داده است و آن نقمتي است كه جمله‌ي «ولا تزال..» آن را در نظر دارد. همه‌ي اين‌ها كيفر كفران‌هاي آنان است، كه در رأس آن‌ها كيفر ميثاق است، و كيفر در واقع كيفر كفر به ميثاق است، براي آن كه ساير كفرها در درون اين كفر خوابيده است. آن چه قابل دقت است اين است كه: استثناي قليلي از بني‌اسرائيل، با اين معنا منافات ندارد كه لعنت و عذاب متوجه اين امت و قوم نژاد پرست بشود.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان، قم: دفتر انتشارات اسلامي، بي‌تا، صص ج۵،۳۹۱_۳۹۲.</ref>
== متن آیه ==
{{قرآن بزرگ|فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِیثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِیَةً ۖ یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَیٰ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُمْ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ|ترجمه=پس به [سزای] پیمان شکستنشان لعنتشان کردیم و دلهایشان [یهودیان] را سخت گردانیدیم. [به طوری که] کلمات را از مواضع خود تحریف می‌کنند، و بخشی از آن چه را بدان اندرز داده شده بودند به فراموشی سپردند؛ و تو همواره بر خیانتی از آنان آگاه می‌شوی، مگر [شماری] اندک از ایشان [که خیانت کار نیستند.] پس، از آنان درگذر و چشم پوشی کن که خدا نیکوکاران را دوست می‌دارد.|سوره=مائده|آیه=۱۳}}


آن‌ چه از ذيل اين آيه به دست مي‌آيد اين است كه گروهي اندكي از بني اسرائيل، وفادار به پيمان‌هاي الهي، وارسته از تحريف‌گري و خيانت و پايبند به دستورات خداي تبارك و تعالي بودند. وجود اقليتي سالم و غير خيانت پيشه، در ميان بني‌اسرائيل مي‌تواند دليل بر امر الهي باشد به اين كه عفو و مداراي پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ شامل حال آن گروه سالم شود. چون در ارزيابي‌ها، رعايت عدالت ضروري است.<ref>هاشمي رفسنجاني، علي اكبر و ديگران، راهنما، قم: دفتر انتشارات اسلامي، اوّل، ۱۳۷۴، ج۴، ص۲۸۵.</ref>
== کیفر پیمان‌شکنی یهودیان ==
در این آیه کیفر و سزای قدرناشناسی یهودیان نسبت به عهد و پیمان‌شان بیان شده است. گمراه شدن از راه میانه و مستقیم، انواع نقمت‌ها و [[عذاب|عذاب‌]]ها که [[خدا]] بعضی از آن‌ها را که همان لعنت و قساوت قلوب باشد به خود نسبت داده است. بعضی دیگر از کیفرها به خود [[بنی‌اسرائیل]] نسبت داده شده است و آن نقمتی است که جمله «ولا تزال..» آن را در نظر دارد. استثنای قلیلی از بنی‌اسرائیل در انتهای آیه، با این معنا منافات ندارد که لعنت و عذاب متوجه این امت و قوم نژادپرست بشود.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا، صص ج۵،۳۹۱_۳۹۲.</ref>


و يك گروه سالم ولو اندك نبايد در آتش ديگران بسوزند. بنابراين تفسير ضمير «عنهم» فقط به گروه سالم برمي‌گردد. با اين بيان، هيچ گونه شبهه و يا تناقضي در صدر و ذيل آن يافت نمي‌شود و دلالت آيه روشن است.
== دستور به عفو گروه اندکی از بنی اسرائیل ==
در ذیل آیه، گروه اندکی از بنی اسرائیل که وفادار به پیمان‌های الهی، وارسته از تحریف‌گری و خیانت و پایبند به دستورات خدا بوده‌اند استثناء شده است. یک گروه سالم ولو اندک نباید در آتش دیگران بسوزند؛ بنابراین دستور به عفو و بخشش یهودیان که با ضمیر «عنهم» آمده است، فقط به گروه سالم برمی‌گردد. با این بیان، هیچ گونه شبهه یا تناقضی در صدر و ذیل آن یافت نمی‌شود و دلالت آیه روشن است.<ref>هاشمی رفسنجانی، علی اکبر و دیگران، راهنما، قم: دفتر انتشارات اسلامی، اوّل، ۱۳۷۴، ج۴، ص۲۸۵.</ref>


در تفسيري ديگر، برخي از مفسران احتمال داده‌اند، ضمير «عنهم» در آيه به همه‌ي بني‌اسرائيل برگردد. در اين صورت آيا منظور آن است كه از گناهان پيشين اقليت صالح و سالم صرف نظر كند؟ و يا از اكثريت ناصالح؟ در اين بخش برخي از مفسرين گفته‌اند: ظاهر آيه، قسمت دوّم را تقويت مي‌كند. چون اقليت صالح خيانتي مرتكب نشده‌اند تا مشمول عفو قرار گيرند.<ref>مكارم شيرازي، ناصر و ديگران، نمونه، تهران: دارالكتب الاسلاميه، يازدهم، ۱۳۶۸، ج۴،ص ۳۱۳.</ref> اگر آيه چنين تفسير شود، به طور مسلّم اين گذشت و عفو به شخصيت حقيقي پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ برمي‌گردد نه به شخصيت حقوقي و رسالتي و حكومتي. به اين معنا كه آزارها و اذيت‌هايي كه از ناحيه‌ي بني‌اسرائيل بر شخص پيامبر _ صلّي الله عليه و آله _ روا داشته شد؛ از آن‌ها چشم پوشي كند و آن‌ها را مورد عفو قرار دهد. و اين هيچ محذور و تعارضي را به همراه ندارد. چون به فرموده‌ي قرآن شريف، پيامبر اعظم _ صلّي الله عليه و آله _ رحمه للعالمين<ref>سوره‌ي انبياء: ۲۱/۱۰۷.</ref> است و از خلق عظيم<ref>سوره‌ي قلم: ۶۸/۴.</ref> برخوردار است و مي‌خواهد از حقّ شخصي خود بگذرد و ازحقّ شخصي خود هزينه كند. چنين كاري نشانه‌ي بزرگي و صاحب كرامت بودن است. افراد كوچك و كم ظرفيت هستند كه اهل گذشت نيستند و در عرصه‌ي زندگي شهروندي سخت‌گيري مي‌كنند. اگر انسان صاحب ظرفيت باشد و از حق شخصي خودبگذرد و گذشت دهد، از شمشير به دست گرفتن بهتر مي‌تواند دشمن را بايكوت نمايد. اين گونه رفتار در سيره‌ي عملي معصومين فراوان ديده مي‌شود و هيچ وقت دشمني دشمن را به رخ نكشيده‌اند. اين خود عين سياست است. حضرت امام خميني (ره) در كتاب اسلام ناب مي‌فرمايد: اسلام احكام اخلاقيش هم سياسي است.<ref>موسوي خميني، روح الله، اسلام ناب در كلام و پيام امام خميني، تهران: آثار نشر امام خميني، دوم، ۱۳۷۴، ص۶۱.</ref> تواضع سياست است. عفو و گذشت سياست، شكيبايي سياست است و از شمشير آهن برنده‌تر است. عده‌اي خيال مي‌كنند سياست تنها در شمشير و شلاّق خلاصه شده است و اين برداشت ناصواب است... . با اين بيان، هيچ تناقضي در آيه‌ي مورد بحث وجود ندارد و با هر يك از تفسير دوگانه سازگار است.
== دستور به عفو همه بنی اسرائیل ==
{{پایان پاسخ}}
در تفسیری دیگر، برخی از مفسران احتمال داده‌اند، ضمیر «عنهم» در آیه به همه بنی‌اسرائیل برگردد. چون اقلیت صالح خیانتی مرتکب نشده‌اند تا مشمول عفو قرار گیرند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، یازدهم، ۱۳۶۸، ج۴، ص۳۱۳.</ref> اگر آیه چنین تفسیر شود، این معنا می‌شود، که آزارها و اذیت‌هایی که از ناحیه بنی‌اسرائیل بر شخص [[پیامبر(ص)]] وارد شد؛ از آن‌ها چشم پوشی کند و آن‌ها را مورد عفو قرار دهد؛ این معنا هیچ محذور و تعارضی را به همراه ندارد. این گونه رفتار در سیره عملی [[معصومان]] فراوان دیده می‌شود و هیچ وقت دشمنی دشمن را به رخ نکشیده‌اند و این خود عین سیاست است. با این بیان، هیچ تناقضی در آیه مورد بحث وجود ندارد و با هر یک از دو تفسیر سازگار است.
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==


۱. تفسير نمونه، مكارم شيرازي، ج۴، ص۳۱۳.


۲. تفسير راهنما، هاشمي رفسنجاني، ج۴، ص۲۸۵.
{{مطالعه بیشتر}}
 
۳. الميزان، ج۵، ص۳۹۱.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = اسامی و اوصاف قرآن
| شاخه فرعی۱ = اسامی و اوصاف قرآن
|شاخه فرعی۲ = عدم اختلاف و تناقض در قرآن
| شاخه فرعی۲ = عدم اختلاف و تناقض در قرآن
|شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
| بازبینی نویسنده =  
  | تکمیل =  
  | بازبینی =
  | اولویت =  
  | تکمیل =
  | کیفیت =  
  | اولویت = ج
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:آیات قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۳

سؤال

در آیه ۱۳ سوره مائده قوم یهود تحریف کننده کلام خدا معرفی شده‌اند در حالیکه خدا به پیامبر(ص) می‌فرماید: از آن‌ها درگذر و آن‌ها را عفو کن. چرا؟

آیه ۱۳ سوره مائده، کیفر عهد شکنی یهودیان را بیان می‌کند. در انتهای آیه خداوند، حضرت محمد(ص) را مکلف به بخشش یهودیان می‌کند. در تفسیر این دستور آمده است که منظور، بخشش گروه قلیلی از یهودیان است که عهدشکنی نکرده‌اند و به آموزه‌های خدا پایبند بوده‌اند. اما عده دیگری از مفسران دستور بخشش، را شامل جمیع یهودیان می‌دانند زیرا کسی که کار خطایی انجام نداده است، دلیلی ندارد مشمول عفو شود، بنابر این به دلیل شخصیت پیامبر(ص) و سیاست عفو و بخشش در اسلام، این دستور به رسول گرامی(ص) داده شده است.

متن آیه

کیفر پیمان‌شکنی یهودیان

در این آیه کیفر و سزای قدرناشناسی یهودیان نسبت به عهد و پیمان‌شان بیان شده است. گمراه شدن از راه میانه و مستقیم، انواع نقمت‌ها و عذاب‌ها که خدا بعضی از آن‌ها را که همان لعنت و قساوت قلوب باشد به خود نسبت داده است. بعضی دیگر از کیفرها به خود بنی‌اسرائیل نسبت داده شده است و آن نقمتی است که جمله «ولا تزال..» آن را در نظر دارد. استثنای قلیلی از بنی‌اسرائیل در انتهای آیه، با این معنا منافات ندارد که لعنت و عذاب متوجه این امت و قوم نژادپرست بشود.[۱]

دستور به عفو گروه اندکی از بنی اسرائیل

در ذیل آیه، گروه اندکی از بنی اسرائیل که وفادار به پیمان‌های الهی، وارسته از تحریف‌گری و خیانت و پایبند به دستورات خدا بوده‌اند استثناء شده است. یک گروه سالم ولو اندک نباید در آتش دیگران بسوزند؛ بنابراین دستور به عفو و بخشش یهودیان که با ضمیر «عنهم» آمده است، فقط به گروه سالم برمی‌گردد. با این بیان، هیچ گونه شبهه یا تناقضی در صدر و ذیل آن یافت نمی‌شود و دلالت آیه روشن است.[۲]

دستور به عفو همه بنی اسرائیل

در تفسیری دیگر، برخی از مفسران احتمال داده‌اند، ضمیر «عنهم» در آیه به همه بنی‌اسرائیل برگردد. چون اقلیت صالح خیانتی مرتکب نشده‌اند تا مشمول عفو قرار گیرند.[۳] اگر آیه چنین تفسیر شود، این معنا می‌شود، که آزارها و اذیت‌هایی که از ناحیه بنی‌اسرائیل بر شخص پیامبر(ص) وارد شد؛ از آن‌ها چشم پوشی کند و آن‌ها را مورد عفو قرار دهد؛ این معنا هیچ محذور و تعارضی را به همراه ندارد. این گونه رفتار در سیره عملی معصومان فراوان دیده می‌شود و هیچ وقت دشمنی دشمن را به رخ نکشیده‌اند و این خود عین سیاست است. با این بیان، هیچ تناقضی در آیه مورد بحث وجود ندارد و با هر یک از دو تفسیر سازگار است.



منابع

  1. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا، صص ج۵،۳۹۱_۳۹۲.
  2. هاشمی رفسنجانی، علی اکبر و دیگران، راهنما، قم: دفتر انتشارات اسلامی، اوّل، ۱۳۷۴، ج۴، ص۲۸۵.
  3. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، یازدهم، ۱۳۶۸، ج۴، ص۳۱۳.