حبل‌الله در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حَبْل‌الله''' به معنای ریسمان الهی است. در [[قرآن]] گفته شده است به حبل الله چنگ بزنید و آن را بگیرید. مفسران، قرآن و [[دین]] را مصداق اصلی حبل‌الله دانسته‌‌اند. مصادیق دیگری هم برای حبل الله ذکر شده است از جمله: [[اهل بیت(ع)]]، طاعات و خیرات، [[عهد الهی]]، [[توبه]]، [[سنت]] و جماعت.

== معنای حبل الله ==

حبل، سبب و وسيله‌ای است كه با آن می‌توان به خواسته و هدف رسيد، يا هر چيز ممتد و طولانی است كه وسيله رسيدن به هدف يا محكم كردن چيزی قرار می‌گيرد. حبل‌اللّه، چيزی است كه موجب اتّصال [[انسان]] به [[خداوند]] می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ قرآن|سال=1379|نام=اکبر|نام خانوادگی=هاشمی رفسنجانی|ناشر=قم، دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم|جلد=10|صفحه=346}}</ref> اما معنای لغوی حبل به معنای ریسمان است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=قاموس قرآن|سال=1371|نام=سید علی اکبر|نام خانوادگی=قرشی|ناشر=تهران، دار الكتب الإسلاميه|جلد=2|صفحه=99}}</ref> در قرآن آمده است: {{قرآن|فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ|ترجمه=بر گردنش طنابى از ليف خرماست.|سوره=مسد|آیه=۵}} [[فخر رازی]] از مفسرین [[اهل سنت]] ذیل آیه ۱۰۳ [[سوره آل عمران]] درباره حبل اینگونه می‌گوید: «کسی که از راه باریکی عبور می‌کند و می‌ترسد از اینکه پای او بلغزد، اگر از رشته و ریسمانی که دو طرف آن به جای محکم بسته شده است، بگیرد از سقوط و خوف لغزیدن نجات می‌یابد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر کبیر|سال=1415|نام=محمد|نام خانوادگی=فخر رازی|ناشر=بیروت، دارالفکر|جلد=4|صفحه=178}}</ref>

== مصادیق حبل الله ==

بیشتر مفسران، قرآن را مصداق بارز حبل الله دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=كشف الاسرار و عدة الابرار|سال=1371|نام=احمد بن محمد|نام خانوادگی=میبدی|ناشر=تهران، امیر کبیر|جلد=2|صفحه=231}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير جوامع الجامع|سال=1377|نام=فضل بن حسن|نام خانوادگی=طبرسی|ناشر=تهران، انتشارات دانشگاه تهران|جلد=1|صفحه=194}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل|سال=1407|نام=محمود|نام خانوادگی=زمخشری|ناشر=بیروت، دار الكتاب العربی|جلد=1|صفحه=394}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر المنار|سال=1414|نام=محمد|نام خانوادگی=رشید رضا|ناشر=بیروت، دار المعرفة|جلد=4|صفحه=17}}</ref> در کتاب معانی‌ الاخبار از [[امام سجاد(ع)]] نقل شده است که فرمودند: {{عربی|وَ حَبْلُ‏ اللَّهِ‏ هُوَ الْقُرْآن‏|ترجمه=حبل الله قرآن است}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=معانی الاخبار|سال=1403|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=قم، دفتر انتشارات اسلامى‏|صفحه=132}}</ref>

ابن کثیر دمشقی از علمای اهل سنت این روایت را از [[پیامبر اکرم(ص)]] نقل نموده که حضرت فرموده است: {{متن عربی|إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ‏ هُوَ النُّورُ الْمُبِینُ، وَ الْحَبْلُ‏ الْمَتِینُ‏، وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى، وَ الدَّرَجَةُ الْعُلْیَا، وَ الشِّفَاءُ الْأَشْفَى|ترجمه=قرآن نور آشکار، ریسمان محکم، دستگیره مطمئن، پایگاه بلند، و بهترین شفا دهنده است}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر القرآن|سال=1419|نام=اسماعیل|نام خانوادگی=ابن کثیر دمشقی|ناشر=بیروت، دارالکتب العلمیه|جلد=2|صفحه=76}}</ref>

=== اهل‌بیت(ع) ===

در روایات رسیده از طریق [[شیعه]]، «حبل الله» هم به قرآن کریم و هم به اهل بیت(ع) تطبیق شده است؛ از جمله در روایتی از [[پیامبر اکرم(ص)]] می‌خوانیم که حضرت آیه ۱۰۳ سورۀ آل عمران را به آیۀ ۱۱۲ همین سوره که می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=از خواری و ذلت نجات پیدا نمی‌کنند، مگر با تمسک به ریسمان الهی و ریسمانی از مردم}}، تفسیر کرده است و فرموده است: حبل الله کتاب خدا و حبل الناس وصی من است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=البرهان فی تفسیر القرآن|سال=1416|نام=سید هاشم|نام خانوادگی=بحرانی|ناشر=تهران، بنیاد بعثت|جلد=1|صفحه=669}}</ref> [[امام باقر(ع)]] فرموده است: {{عربی|آلُ مُحَمَّدٍ هُمْ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِينُ الَّذِي أُمِرَ بِالاعْتِصَامِ بِهِ.|ترجمه=حبل الله که خداوند مردم را به تمسک به آن امر کرده است، آل محمد(ع) است}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کتاب التفسیر|نام=محمد بن مسعود|نام خانوادگی=عیاشی1380|ناشر=تهران، چاپخانه علميه|جلد=1|صفحه=194}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=1403|نام=محمد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=بیروت، دار إحياء التراث العربی|جلد=65|صفحه=233}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه المیزان|سال=1374|نام=سید محمد حسین|نام خانوادگی=طباطبایی|ناشر=قم، دفتر انتشارات اسلامى|جلد=3|صفحه=586}}</ref>

[[فخر رازی]] از علمای برجسته اهل سنت، ذیل تفسیر آیۀ ۱۰۳ سورۀ آل عمران، با بیان چند قول و روایات، روایتی را از طریق ابو سعید خدری از پیامبر اکرم(ص) نقل نموده است که فرموده است: {{متن عربی|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي|ترجمه=دو چیز گرانبها میان شما می‌گذارم کتاب الله که ریسمانی از آسمان تا زمین کشیده شده است و خویشاوندانم که همان اهل بیت من هستند}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر کبیر (مفاتیح الغیب)|سال=1420|نام=محمد بن عمر|نام خانوادگی=فخر رازی|ناشر=بیروت، دار احياء التراث العربى|جلد=4|صفحه=179}}</ref>

در آیه ۱۱۲ همین سوره هم حبل الله و حبل الناس آمده است که مترجمان و مفسران آن را عهد و امان معنا کرده‌اند: {{قرآن|ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ|ترجمه=هر جا كه باشند مهر خوارى بر آنها زده شده است، مگر آنكه در امان خدا و در امان مردم باشند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۱۲}}

=== مصادیق دیگر حبل الله ===

در روایات نیز برای «حبل الله» مصادیق مختلفی ذکر شده است، برخی مفسران، جمیع طاعات و خیرات را مصداق حبل الله دانسته‌اند.<ref>التفسير الكبير، فخررازی، ج‏8، ص 311</ref> يكی از مصاديق حبل‌الله، قرآن است و ديگری [[اسلام]] و يكی هم اهل‌بيت(ع) می‌باشد.<ref>پند جاويد، مصباح یزدی، محمد تقی، ج۱، ص۴۸</ref> برخی عهد الله<ref>تفسير ابن كثير،  ابن كثير، ج۱، ص۳۹۷</ref> و برخی اسلام<ref>صحيفه امام، خمینی، روح الله، ج۹، ص ۱۸۷</ref> را مصداق حبل الله دانسته‌اند.<ref>تفسیر تبیان، شیخ طوسی، ج۲، ص۵۴۵</ref> هر یک از اموری که به عنوان مصداق «حبل الله» در روایات و تفاسیر ذکر شده در کنار همدیگر عامل [[هدایت]] و نجات انسان می‌باشد و هر کدام واسطه‌ای است که عبد را به رب وصل می‌نماید و همه این‌ها مصداق این آیه است: {{قرآن|وَکیْفَ تَکفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَی عَلَیْکمْ آیَاتُ اللّهِ وَفِیکمْ رَسُولُهُ وَمَن یَعْتَصِم بِاللّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ|ترجمه=و هر كس به خدا تمسك جويد، قطعاً به راه راست هدايت شده است.|سوره=آل عمران|آیه=۱۰۱}}

{{تکمیل مقاله

  | شناسه =شد

  | تیترها =شد

  | ویرایش =شد

  | لینک‌دهی =شد

  | ناوبری =

  | نمایه =

  | تغییر مسیر =

  | ارجاعات =

  | بازبینی =

  | تکمیل =

  | اولویت =ج

  | کیفیت =ب