چیستی معجزه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Hosseiney4030 }}
{{در دست ویرایش|کاربر=Hosseiney4030 }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}معجزه چیست؟{{پایان سوال}}
{{سوال}}
{{پاسخ}}معجزه، کاری بزرگ و دور از دسترس مردم است که معمولا توسط یک شخص عادی صورت نمیگیرد و انجام دادنش عادی نمی باشد. معجزه بودن قرآن، دلیل اصلی بر الهی بودن آن است که وجوه بیانی و محتوایی آن نشانگر این اعجاز است. همچون فصاحت و بلاغت بی نظیر آن، خبر دادن از غیب، بیان اسرار آفرینش و سرگذشت پیامبران و قوم آنها. قرآن برای اثبات اعجاز خود، به [[تحدی قرآن|تحدی]] روی آورده است.
معجزه چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
واژه «معجزه» از مصدر «اعجاز» گرفته شده و از ریشه «عجز» است که به معنای درماندگی، ناتوانی و نیز پایانه و انتهای هر چیز است.<ref>ابن فارس، مقاییس اللّغه، ج۴، ص۲۳۲، ذیل واژه عجز</ref> در اصطلاح علم کلام و تفسیر «اعجاز» کار شگفت و امر خارق‌العاده‌ای است که پیامبران الهی بر خلاف قوانین عادی و جاری طبیعت، به منظور اثبات ادعای رسالت خدایی خویش انجام می‌دهند و بشر از انجام آن کار عاجز و ناتوانند.<ref>سعیدی روشن، محمد باقر، معجزه‌شناسی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ سوم، ۱۴۰۲ش، ص۱۸،</ref>


== تعریف معجزه ==
== تعریف معجزه ==
معجزه، کاری بزرگ و دور از دسترس مردم است که معمولا توسط یک شخص عادی صورت نمیگیرد و انجام آن عادی نمی‌باشد. معجزه دارای ویژگی هایی می باشد که آن ویژگی‌ها در تشخیص معجزه بودن یک امر، به ما کمک میکنند.
در مورد معجزه، عالم ها و دانشمندان زیادی نظر داده اند و ملاک هایی را برای جداسازی معجزه از امورات دیگر بیان کرده اند.
علمای اسلامی تعریف‌هایی برای اعجاز ارائه کرده‌اند که به چند نمونه اشاره می‌شود:
علمای اسلامی تعریف‌هایی برای اعجاز ارائه کرده‌اند که به چند نمونه اشاره می‌شود:


* [[محقق طوسی]]: وجود یافتن چیزی که مورد عادت نباشد (عادی نباشد) یا از بین بردن چیزی که وجودش مورد عادت باشد با این نشانه که مطابق با ادعای صاحب معجزه (پیامبر) باشد.<ref>حلی، کشف المراد، تحقیق حسن‌زاده، مؤسسه نشر اسلامی، ص۳۵۰.</ref>
*[[محقق طوسی]]: وجود یافتن چیزی که مورد عادت نباشد (عادی نباشد) یا از بین بردن چیزی که وجودش مورد عادت باشد با این نشانه که مطابق با ادعای صاحب معجزه (پیامبر) باشد.<ref>حلی، کشف المراد، تحقیق حسن‌زاده، مؤسسه نشر اسلامی، ص۳۵۰.</ref>
* [[شیخ مفید]]: امری که خارق العاده (عادی نباشد)، مطابق ادعا و [[تحدی|همراه با مبارز طلبیدن باشد]] و مردمان از آوردن مثل آن عاجز باشند.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، ایضاح المراد، مؤسسه امام صادق(ع)، جزوه دوم، ص۳۱ به نقل از: الکنت الاعتقادیه، ص۴۸.</ref>
*[[شیخ مفید]]: امری که خارق العاده (عادی نباشد)، مطابق ادعا و [[تحدی|همراه با مبارز طلبیدن باشد]] و مردمان از آوردن مثل آن عاجز باشند.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، ایضاح المراد، مؤسسه امام صادق(ع)، جزوه دوم، ص۳۱ به نقل از: الکنت الاعتقادیه، ص۴۸.</ref>
* آیت الله سبحانی از عالم های مذهب شیعه، کلام مشهور را در تعریف [[معجزه]] اینچنین می‌داند: کاری که خارق العاده و همراه با ادعا تحدی (مبارز طلبی) است و نمی‌شود با آن مبارزه کرد.<ref>اعجاز نور، همان، ص۱۵.</ref>  
*آیت الله سبحانی از عالم های مذهب شیعه، کلام مشهور را در تعریف [[معجزه]] اینچنین می‌داند: کاری که خارق العاده و همراه با ادعا [[تحدی]] (مبارز طلبی) است و نمی‌شود با آن مبارزه کرد.<ref>رضایی، سعید، اعجاز نور، تهران، انصار المهدی(عج)، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۱۵</ref>
* فخر رازی و تفتازانی نیز کلام همین تعریف آیت الله سبحانی را بیان کرده اند.<ref>مسعود بن عمر مشهور بن عمر مشهور به تفتازانی، شرح المقاصد، انتشارات شریف مرتضی، قم، ج۵، ص۱۱.</ref>
*فخر رازی و تفتازانی نیز کلام همین تعریف آیت الله سبحانی را بیان کرده اند.<ref>مسعود بن عمر مشهور بن عمر مشهور به تفتازانی، شرح المقاصد، انتشارات شریف مرتضی، قم، ج۵، ص۱۱.</ref>
{{نوشتار اصلی|تحدی قرآن}}
{{همچنین ببینید|تحدی قرآن}}
== '''ویژگی‌های‌معجزه''' ==
آنچه از بررسی تعاریف اعجاز از دیدگاه علما بدست می‌آید این است که موارد زیر به عنوان ارکان معجزه لازم می باشند:


# وقوع حادثه‌ای که خلاف عادت باشد یا جلوگیری از وقوع حادثه‌ای که طبق عادت است و باید واقع شود.
==معجزه در قرآن و روایات==
# به دنبال ادعای یک منصب الهی یا ادعای حقانیت دین باشد
قرآن کریم نقل می‌کند که مردم هر زمان، از پیامبران زمان خویش تقاضای «آیت» و «معجزه» می‌کردند و پیامران نیز به درخواست‌هایی که معقول و منطقی و در راستای حقیقت جویی بوده، پاسخ مثبت می‌دادند؛ ولی اگر درخواست‌ها از سوی مردمی بهانه جو بود و به جهت دشمنی و مبارزه و معارضه با پیامبران صورت می‌گرفت، چون پیامبران برای اثبات رسالت خویش به مقدار لازم معجزه آورده بودند، به خواسته‌ی آن‌ها پاسخ نمی‌دادند.
# همراه با تحدی و مبارزه‌طلبی باشد.
# مطابق ادعای صاحب معجزه باشد.


==اعجاز بیانی و محتوایی قرآن==
قرآن کریم معجزه‌های زیادی را برای پیامبران نقل کرده است: مانند: زنده کردن مرده، علاج بیماران صعب العلاج و علاج کور مادرزاد، سخن گفتن در گهواره، تبدیل عصا به اژدها، خبر دادن از نهان و آینده و...<ref>مطهری، مرتضی، وحی و نبوت، قم، انتشارات صدرا، چاپ بیست و دوم، ۱۳۹۲ش، ص۱۲</ref>
اینکه [[قرآن]] معجزه است همه قبول دارند اما در وجه اعجاز قرآن نظر علماء متعدد است که متخصصان از این جهت، معجزه های قرآن را به دو بخش تقسیم کرده اند: اعجاز بیانی، اعجاز محتوایی.<ref>اعجاز نور، همان، ص۱۱۲.</ref>
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان                  =کتاب مقدس دین اسلام
| تصویر                  =قرآن مربوط به قرن چهارم یا پنجم قمری.jpeg
| اندازه تصویر          =250px
| توضیح_تصویر        =نسخه‌ای از قرآن، متعلق به قرن چهارم یا پنجم قمری به خط کوفی (مسجد روستای نُگُل، از توابع سنندج)
| نام‌های دیگر        =فرقان، الکتاب و مُصحَف
| نویسنده              = امام علی
| موضوع                =خدا
| زبان                    =عربی
| تعداد جلد              =1
|پدید آورنده=حضرت محمد|نام=قرآن}}
== اعجاز بیانی (لفظی)==
اعجاز بیانی که به اعجاز ادبی و لفظی هم تعبیر می‌شود یعنی الفاظ و کلمات و جملات و نظم ادبی و قالب قرآن با قطع نظر از اینکه چه احکامی را و چه عالمی را حکایت می‌کند همه معجزه‌اند و دارای چندین وجه است که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:


۱ـ قرآن، معجزه است بخاطر فصاحتی که دارد.؛ فصاحت یعنی بیان شیرین و واضح و آشکار که هم کلمات قرآن فصیح است، یعنی اداء کلمات قرآنی بر زبان، ایجاد سنگینی نمی‌کند. و هم جملات و کلام قرآن فصیح است، یعنی ضعف تألیف و گره خوردگی ندارد، بلکه سلیس و روان است. معجزه بودنش بخاطر بلاغت است: یعنی علاوه بر اینکه قرآن فصیح است مطابق مقتضای حال سخن گفته، جملات قرآن دارای عمق معنایی و رعایت اوضاع و احوال مخاطبین است.
قرآن کریم از این واژه به «آیت» یعنی نشانه و علامت، و نیز به «بیّنه» تعبیر کرده است. البته قرآن آثار خلقت خداوند را نیز که دلیلی قطعی و تردیدناپذیر بر وجود خداوند می‌باشد، به "آیات" تعبیر کرده است، و اما "آیه" به معنای معجزه، مانند: {{قرآن|قُلْ إِنَّمَا الآیاتُ عِنْدَ اللّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِیرٌ مُبِینٌ}} من فقط بیم دهنده‌ای آشکارم و آیه‌ها و نشانه‌ها نزد [خدا به دست او] است.<ref>سوره عنکبوت، آیه ۵۰</ref> {{قرآن|و مان کان لِرسول أن یأتی بآیه إلاّ بإذن الله}} هیچ رسولی این حق را نداشت که آیه و معجزه‌ای را بدون اذن خدا بیاورد"<ref>سوره رعد، آیه ۳۸</ref> و نیز آیه ی ۳۷ سوره انعام و آیه ۱۵ سوره انعام و آیه ۱۲۴ و آیه ۲۰ سوره یونس و آیات دیگر و همچنین در روایات، برای مثال امام صادق(ع) در تعریف معجزه می‌فرماید:


۳ـ قرآن معجزه است چون بیانش در قالب یک قالب جدید است. نه شعر است و نه نثر (عرب آن روز فقط همین دو اسلوب را داشتند) روش بیان قرآن با روش و شیوه جامعه ادبی آن زمان کاملا فرق داشت، قالب آن ابتکاری و فوق قدرت بشر است.<ref>سبحانی، جعفر، الألهایت، چاپ قدس، چاپ سوم، ج۳، ص۳۱۸.</ref>
{{قرآن|ترجمه=و المعجزه علامه لله لا یعطیها إلا انبیاءهُ و رُسُلَهُ و حججه لیعرف به صدق الصادق من کذب الکاذب}} "معجزه" نشانه‌ای از خداوند است که آن را جز به پیامبران و فرستادگان و حجت‌های خود نمی‌دهد، تا به وسیله آن، راستگویی مدّعیان ارتباط با خدا از [[دروغ|دروغگویی]] مدّعیان دروغین شناخته شود. از آن نظر که این نشانه، ناتوانی سایر افراد را آشکار می‌سازد ـ به «معجزه» تعبیر شده است.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، دار الاسلامیه، ج۱۱، ص۷۱.</ref>


۴ـ گیرایی و مجذوب کردن جان‌ها به قرآن معجزه است چون شنیدن الفاظ و جملات آن حتی برای غیر عرب زبانها، هم جذاب است. در صدر اسلام بیشترین توجه به اعجاز قرآن از جهت بیانی بودن آن است.<ref>وجوه یاد شده هر کدام قایلنی دارند و در کتابهای تفسیری و کلامی مشروح بحث شده که در آخر چند نمونه از آنها عرض می‌شود تا شما دوست عزیز مراجعه فرمایید.</ref>
=='''ویژگی‌های‌معجزه'''==
 
آنچه از بررسی تعاریف اعجاز از دیدگاه علما بدست می‌آید این است که موارد زیر به عنوان ارکان معجزه لازم می باشند:
==اعجاز محتوایی (معنایی)==
{{جعبه نقل قول
| عنوان =
| نقل‌قول = [[عبدالحسین زرین‌کوب]]:{{-}}'''«این آیات خدایی روشن و با شکوه، شیوا و خیره کننده،‌ دلنواز و گاه بیم‌انگیز می‌نمود. نه شعر بود و نه خطبه،‌ با سخنان کاهنان و خطیبان  تفاوت داشت و با این همه موجی از شعر و رنگی از یک هنر بی‌نام در آن جلوه داشت و ازین رو در دلهایی که از ذوق سخن بی‌بهره نبود تأثیر می‌کرد و از فرط قدرت و نفوذ چیزی از مقوله اعجاز تلقی می‌شد».'''<ref>زرین‌کوب،‌ بامداد اسلام،‌ ۱۳۶۹ش، ص۱۴ (نسخه pdf).</ref>|تاریخ بایگانی
| منبع =
| تراز = چپ
| عرض = ۲۳۰px
| اندازه خط = 14px
| رنگ پس‌زمینه = #FFF9E7
| گیومه نقل‌قول =  
| تراز منبع = چپ
}}اعجاز محتوایی که از آن به اعجاز علمی، معنوی هم تعبیر شده است، یعنی قرآن بخاطر احکام متعالی، اخبار علمی و غیبی و… با قطع نظر از کلمات و الفاظش معجزه است و برای آن مصادیق و وجوهی ذکر کرده‌اند که ما به چند نمونه از آن اشاره می‌کنیم:


* این که شخص امّی (درس نخوانده) چنین مطالب عالی را با چنین حجم بدون تناقض بیاورد، معجزه است.<ref>همان الألهایت همان، ص۳۶۸ و المیزان ج۱.</ref>
*وقوع حادثه‌ای که خلاف عادت باشد یا جلوگیری از وقوع حادثه‌ای که طبق عادت است و باید واقع شود.
*به دنبال ادعای یک منصب الهی یا ادعای حقانیت دین باشد
*همراه با تحدی و مبارزه‌طلبی باشد.
*مطابق ادعای صاحب معجزه باشد.
معجزه کاری خارق العاده است که انجام آن تنها توسط [[پیامبران]] ممکن است. [[امام صادق(ع)]] در تعریف معجزه می‌فرماید: «و المعجزه علامه لله لا یعطیها إلا انبیاءهُ و رُسُلَهُ و حججه لیعرف به صدق الصادق من کذب الکاذب» "معجزه" نشانه‌ای از [[خداوند]] است که آن را جز به پیامبران و فرستادگان و حجت‌های خود نمی‌دهد، تا به وسیله آن، راستگویی مدّعیان ارتباط با خدا از [[دروغ|دروغگویی]] مدّعیان دروغین شناخته شود.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، دار الاسلامیه، ج۱۱، ص۷۱.</ref>


* قرآن با اینکه طی بیست و سه سال و در اوضاع غیرعادی نازل شده و مطالب و احکام متعدد دارد با این حال کوچکترین اختلاف و تناقضی در او نیست و این کار، شگفت و معجزه است.
در توضیح این [[حدیث]] باید دانست که معجزه (چنان‌که از لفظش پیدا است) یعنی عاجز کننده، و آن کار خارق‌العاده‌ای است که نوع بشر، حتی نوابغ در تمام زمان‌ها از آوردن آن عاجز باشند، و اساساً معجزه فراتر از نیروی بشر است و پیامبران به اراده و مشیّت خدا، برای اثبات درستی ادعای رسالت خویش، انجام می‌دهند و دعوت به «مقابله به مثل» (تحدی) نیز می‌نمایند.


* قرآن از غیب خبر داده و از حوادثی قبل از وقوع آن خبر داده که بعدا همانگونه واقع شده است.
پس معجزه کاری خارق العاده است که همراه با ادعای مبارزه (تحدی) می‌باشد و نمی‌شود با آن مبارزه کرد. در نتیجه، برای تشخیص معجزه از دیگر امور باید به سراغ تطبیق ویژگی های نام برده رفته و آن را از دیگر امور جدا کرد.


* قرآن از اسرار عالم آفرینش صدها سال قبل خبر داده که مقداری از آنها را علوم امروز بشر کشف کرده مثل حرکت زمین،<ref>طه/۵۳.</ref> بارور کردن باد، گیاهان را،<ref>حجر/۲۲.</ref> مذکر و مؤنث بودن گیاهان.<ref>رعد/۳.</ref>
با این ملاک ها دیگر تشخیص معجزه بودن عصی حضرت موسی، نوشتن قرآن به دست پیامبر اکرم، سرد شدن آتش برای حضرت ابراهیم و... کار سختی نمی‌باشد و به راحتی به اثبات اعجاز این امور پرداخته می‌شود.
{{مطالعه بیشتر}}


==منابع==
==منابع==
خط ۶۸: خط ۴۸:
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ =معجزه
| شاخه فرعی۱ = معجزه
| شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =  
}}
}}
۱۶۷

ویرایش