۱۱٬۸۸۹
ویرایش
جز (Rezapour صفحهٔ نقش عالمان شیعه در جنگهای ایران و روسیه در دوره قاجار را به نقش عالمان شیعه در جنگهای ایران و روسیه منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}'''نقش عالمان شیعه در جنگهای ایران و روسیه در دوره قاجار | {{درگاه|حوزه و روحانیت}}'''نقش عالمان شیعه در جنگهای ایران و روسیه''' در دوره قاجار شامل صدور فتوا و نگارش رسالههایی درباره [[جهاد]] و تشویق مردم به جهاد با کفار از طریق سخنرانی و همراهی با آنان در جنگ بوده است. | ||
جنگهای ایران و روسیه، شامل دو دوره جنگ میان امپراطوری روسیه و [[دولت قاجار]] بر سر تصرف منطقه قفقاز است كه به شكست ایران و انعقاد عهدنامههای گلستان و تركمانچای و جدا شدن سرزمینیهای قابل توجهی از ایران شد. این جنگها از اثرگذارترین وقایع دو قرن اخیر ایران در ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قلمداد شدهاند. | جنگهای ایران و روسیه، شامل دو دوره جنگ میان امپراطوری روسیه و [[دولت قاجار]] بر سر تصرف منطقه قفقاز است كه به شكست ایران و انعقاد عهدنامههای گلستان و تركمانچای و جدا شدن سرزمینیهای قابل توجهی از ایران شد. این جنگها از اثرگذارترین وقایع دو قرن اخیر ایران در ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی قلمداد شدهاند. | ||
دوره درگیری ایران در این جنگها مقارن با حکومت [[فتحعلیشاه قاجار]] بود که دوران نفوذ چشمگیر [[عالمان شیعه]] در دربار و حکومت به شمار میرود. در جنگ اول ایران و روسیه، عالمان برجسته شیعه، چون شاهد سقوط سرزمینهای اسلامی به دست | دوره درگیری ایران در این جنگها مقارن با حکومت [[فتحعلیشاه قاجار]] بود که دوران نفوذ چشمگیر [[عالمان شیعه]] در دربار و حکومت به شمار میرود. در جنگ اول ایران و روسیه، عالمان برجسته شیعه، چون شاهد سقوط سرزمینهای اسلامی به دست کافران بودند، به درخواست فتحعلیشاه برای صدور [[فتوا]] پاسخ مثبت دادند و رسائل و فتاوایی برای مقابله با روسها نوشتند. | ||
در جنگ دوم ایران و روس، برخی از عالمان طراز اول، به رهبری [[سید محمد مجاهد]]، برای همراهی ایرانیان از عراق به ایران آمدند. آنان برای تشویق مردم برای جهاد با متجاوزان فتوا دادند که هرکس از جهاد با روسها کنار بکشد از اطاعت خداوند سر باز زده و از [[شیطان]] پیروی کرده است. این فتوا موجب شد تا شاه به جهاد راضی شود | در جنگ دوم ایران و روس، برخی از عالمان طراز اول، به رهبری [[سید محمد مجاهد]]، برای همراهی ایرانیان از عراق به ایران آمدند. آنان برای تشویق مردم برای جهاد با متجاوزان فتوا دادند که هرکس از جهاد با روسها کنار بکشد از اطاعت خداوند سر باز زده و از [[شیطان]] پیروی کرده است. این فتوا موجب شد تا شاه به جهاد راضی شود و فرمان جنگ دهد. | ||
== جنگهای ایران روسیه == | == جنگهای ایران روسیه == | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
عالمان شیعه در این فتواها فتحعلیشاه را از جانب خود بهعنوان فرمانده سپاه اسلام برای مقابله با روسها منصوب کردند و به او برای اخذ مالیات از مردم برای مقابله با روسها اختیار دادند. برخی معتقدند که این اقدام عالمان را نباید بهعنوان مشروعیتبخشی به حکومت قاجاریه تلقی کرد، بلکه این عمل نوعی تأیید بر نقش عالمان شیعه بهعنوان منبع مشروعیت حکومت قاجار بر اساس [[نظریه نیابت عامه فقیهان]] بود.<ref>الگار، دین و دولت در ایران، ص۴۸-۴۹.</ref> | عالمان شیعه در این فتواها فتحعلیشاه را از جانب خود بهعنوان فرمانده سپاه اسلام برای مقابله با روسها منصوب کردند و به او برای اخذ مالیات از مردم برای مقابله با روسها اختیار دادند. برخی معتقدند که این اقدام عالمان را نباید بهعنوان مشروعیتبخشی به حکومت قاجاریه تلقی کرد، بلکه این عمل نوعی تأیید بر نقش عالمان شیعه بهعنوان منبع مشروعیت حکومت قاجار بر اساس [[نظریه نیابت عامه فقیهان]] بود.<ref>الگار، دین و دولت در ایران، ص۴۸-۴۹.</ref> | ||
== عالمان شیعه و جنگ دوم == | == عالمان شیعه و جنگ دوم == | ||
[[پرونده:سید محمد مجاهد.PNG|بندانگشتی| سید محمد مجاهد فقیه برجسته شیعه که جایگاه مؤثری در جریان جنگ دوم ایران و روسیه داشت.|286x286پیکسل]] | [[پرونده:سید محمد مجاهد.PNG|بندانگشتی| سید محمد مجاهد فقیه برجسته شیعه که جایگاه مؤثری در جریان جنگ دوم ایران و روسیه داشت.|286x286پیکسل]]در جنگ دوم ایران و روس، عباس میرزا ولیعهد برای همراهکردن [[فتحعلیشاه]] و مردم برای جنگ با روسها و باز پس گرفتن سرزمینهای از دست رفته طی عهدنامه گلستان تصمیم گرفت تا از قدرت عالمان شیعه استفاده کند. او در کنار فعالیتهای دیگری که برای آغاز جنگ داشت، عدهای را مأمور کرد تا به عتبات بروند از ظلم روسها، به سید محمد مجاهد، فقیه بزرگ شیعه در آن دوره، شکایت کنند. [[سید محمد مجاهد]] پس از دریافت نامههای مردم و نامهنگاری با شاه، به همراه عدهای از علما به ایران آمد. او در ایران، با نگارش نامههایی به عالمان مناطق مختلف از آنها خواست مردم را به جهاد دعوت کنند.<ref>الگار، دین و دولت در ایران، ص۱۴۷-۱۵۰.</ref> | ||
در جنگ دوم ایران و روس، عباس میرزا برای همراهکردن [[فتحعلیشاه]] و مردم برای جنگ با روسها و باز پس گرفتن سرزمینهای از دست رفته طی عهدنامه گلستان تصمیم گرفت تا از قدرت عالمان شیعه استفاده کند. او عدهای را مأمور کرد تا به عتبات بروند از ظلم روسها، | |||
در ۲۶ شوال ۱۲۴۱ق، فتحعلیشاه برای رفتن به سلطانیه از تهران بیرون رفت. سید محمد مجاهد و برخی دیگر از عالمان طراز اول، مانند ملا محمدجعفر استرآبادی، آقا سید نصرالله استرآبادی، ملا محمدتقی برقانی، اندکی پس از ورود شاه به سلطانیه رسیدند. در سلطانیه نمایندهای از سوی تزار روس برای برقراری صلح حاضر شده بود و شاه نیز علاقه چندانی به جنگ نداشت، ولی نظر [[عالمان شیعه]] و مردم حاضر در آنجا بر جنگ بود.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ج۱، ص۳۵۸-۳۵۹؛ نیز: الگار، دین و دولت در ایران، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> در این شرایط فقیهان حاضر به رهبری سید محمد مجاهد فتوا دادند که هرکس از جهاد با روسها کنار بکشد از اطاعت خداوند سر باز زده و از [[شیطان]] پیروی کرده است. این فتوا موجب شد تا شاه به [[جهاد]] راضی شود و نماینده روسیه را مرخص کند و فرمان جنگ دهد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ج۱، ص۳۵۹.</ref> | در ۲۶ شوال ۱۲۴۱ق، فتحعلیشاه برای رفتن به سلطانیه از تهران بیرون رفت. سید محمد مجاهد و برخی دیگر از عالمان طراز اول، مانند ملا محمدجعفر استرآبادی، آقا سید نصرالله استرآبادی، ملا محمدتقی برقانی، اندکی پس از ورود شاه به سلطانیه رسیدند. در سلطانیه نمایندهای از سوی تزار روس برای برقراری صلح حاضر شده بود و شاه نیز علاقه چندانی به جنگ نداشت، ولی نظر [[عالمان شیعه]] و مردم حاضر در آنجا بر جنگ بود.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ج۱، ص۳۵۸-۳۵۹؛ نیز: الگار، دین و دولت در ایران، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> در این شرایط فقیهان حاضر به رهبری سید محمد مجاهد فتوا دادند که هرکس از جهاد با روسها کنار بکشد از اطاعت خداوند سر باز زده و از [[شیطان]] پیروی کرده است. این فتوا موجب شد تا شاه به [[جهاد]] راضی شود و نماینده روسیه را مرخص کند و فرمان جنگ دهد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ج۱، ص۳۵۹.</ref> |