روحانیت و تجدد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب «روحانیت و تجدد (با تأکید بر جریان‌های فکری سیاسی حوزه علمیه قم)» اثر عبدالوهاب فراتی است که توسط [[پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]] تهیه و در ۵۱۵ صفحه منتشر شد.<ref>«[https://www.hawzahnews.com/news/1069869/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF کتاب روحانیت و تجدد به چاپ سوم رسید]»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ بهمن ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

این اثر روایتی جامع از نحوه تعامل روحانیت با غرب ارائه می‌کند؛ و جریان‌های فکری سیاسی روحانیت حوزه علمیه قم را برحسب مؤلفه مدرنیته صورتبندی می‌کند، و نیز ظرفیت‌ها و محدودیت کنونی روحانیت با جهان غرب را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/home/?news/116878/148178/67503/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A%20%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF معرفی کتاب روحانیت و تجدد]»، سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

این کتاب اولین اثری است که با تمرکز بر بحث روحانیت حوزه علمیه قم به جریانشناسی فکری و سیاسی آن پرداخته است، در سایر آثار معمولاً روحانیت در عرض سایر نیروها مورد مطالعه قرار گرفته است.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/home/?news/116878/148178/67503/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A%20%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF معرفی کتاب روحانیت و تجدد]»، سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

عبدالوهاب فراتی متولد سال ۱۳۴۷ش،<ref>«[http://kms.bou.ac.ir/professor/%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C/ عبدالوهاب فراتی]»، دانشگاه باقرالعلوم، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref> فارغ التحصیل سطح ۳ حوزه علمیه، و دکترای علوم سیاسی از [[دانشگاه باقرالعلوم]] است. «دانش سیاسی در حوزه علمیه قم»،‌ «روحانیت و سیاست، مسائل و پیامدها»، «گونه‌شناسی فکری سیاسی حوزه علمیه قم» و «روحانیت و تجدد» از آثار اوست. مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگده علوم و اندیشه سیاسی و عضو هیات علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از سوابق علمی و اجرایی اوست.<ref>«[https://iict.ac.ir/2019/05/a-forati/ عبدالوهاب فراتی]»، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،‌ تاریخ درج مطلب: ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>  

این کتاب که با تأکید بر جریان‌های فکری - سیاسی حوزه علمیه قم پیگیری می‌شود، الگوی [[امام خمینی]] در تمایز نهادن میان مدرن شدن و نفی غرب‌زدگی را نیکوترین چشم‌انداز در تعامل با تجدد و تمدن غرب و مبنای تمدن اسلامی تفسیر می‌نماید.<ref>«[https://www.hawzahnews.com/news/1069869/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF کتاب روحانیت و تجدد به چاپ سوم رسید]»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ بهمن ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

رسالت اصلی این اثر، جریان‌شناسی روحانیت کنونی بر حسب فهم آنان از مدرنیته و موضعی که در قبال تمدن برافراشته غرب اتخاذ می‌کنند، است. در این کتاب از افراد و جریان‌هایی سخن آمده که به نوعی در قبال مدرنیته و موضع سلبی یا ایجابی دارند، اعم از این که آنان وفادار به نظریه سیاسی امام خمینی و در تعامل با نظام سیاسی جمهوری اسلامی باشند یا نه.<ref>«[https://www.hawzahnews.com/news/1069869/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF کتاب روحانیت و تجدد به چاپ سوم رسید]»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۰ بهمن ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

مبحث کانونی این اثر، سه گونه فهم و واکنش‌های متفاوتی است که روحانیت [[حوزه علمیه قم]] با مدرنیته داشته است. برخی از روحانیون کلیت مدرنیته را به چالش می‌کشند و در مقابل آن مقاومت می‌ورزند؛ برخی به پذیرش بسیاری از مؤلفه‌های آن تن می‌دهند و گروه سوم ضمن مقاومت در قبال مفهومی به نام غربگرایی، بنا به الزامات عمل جنبه‌هایی از مدرنیته را می‌پذیرد. این تقسیم‌بندی به نوعی بر استدلالی قیاسی و استقرائی تکیه دارد. مهمترین پرسش این تحقیق این است که، روحانیت چه فهم و نسبتی با تجدد دارد؟ روحانیت از درون چه سنت و تاریخی به مواجهه با تجدد رسیده است؟ عوامل عمده فهم او از تجدد چیست؟ و بالاخره اینکه روایت و فهم او از تجدد چه خصائصی و ویژگی‌هایی دارد؟ و در نهایت چگونه می‌توان روحانیت را براساس مؤلفه مدرنیته، طیف‌بندی و جریانشناسی کرد؟ امروزه، روحانیت تا حدودی برخلاف سال‌های قبل از انقلاب، از الگوی واحدی درباب داوری درباره غرب پیروی نمی‌کند و به تنوع و تفاوت‌های متکثری از فهم غرب نائل شده است.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/home/?news/116878/148178/67503/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A%20%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF معرفی کتاب روحانیت و تجدد]»، سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

روش تحقیق در این اثر مبتنی بر روش تفسیری هرمنوتیک فلسفی گادامر است. بی‌تردید گفتگو درباره چیستی و ماهیت فهم، پای هرمنوتیک به مبحث این رساله را باز می‌کند و می‌تواند ما را در تفسیر فهم روحانیت از تجدد یاری رساند. به همین منظور از میان نظریه‌های موجود، نظریه هرمنوتیکی گادامر به عنوان چارچوب نظری و رویکرد تفسیری این اثر برگزیده شده است تا با بهره‌مندی از آموزه‌های آن بتوان فهم روحانیت از تجدد را تبیین کرد. شیوه ارائه مطالب نیز مبتنی بر نوعی استدلال استقرائی – قیاسی است که داده‌ها را برحسب استقراء اما مبتنی بر برهانی قیاسی به خواننده ارایه می‌کند.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/home/?news/116878/148178/67503/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%8A%20%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AA%D8%AC%D8%AF%D8%AF معرفی کتاب روحانیت و تجدد]»، سایت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۲ش.</ref>

 

* موضع منفی روحانیت در قبال تجدد، بی دلیل نبود. او از طریق نسلی از روشنفکری با تجدد هم‌افق شد که جایی برایش در دوره جدید باقی نمی گذاشت.<ref>فراتی، عبدالوهاب، روحانیت و تجدد (با تأکید بر جریان‌های فکری سیاسی حوزه علمیه قم)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ص۴۵۳.</ref>

 

* در فهم روحانیت، غرب و تجدد یکی دانسته شد و انگار متجدد شدن به معنای غربی شدن بود و غربی شدن هم پیامدی جز حذف دین و ترویج اصول غیر اخلاقی نداشت.<ref>فراتی، عبدالوهاب، روحانیت و تجدد (با تأکید بر جریان‌های فکری سیاسی حوزه علمیه قم)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ص۴۵۴.</ref>

 

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | تغییر مسیر =

  | اولویت =

  | کیفیت =