|
|
(۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=Shamloo }}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| منبع و مفهوم روایت «الدنیا سجن المؤمن» چیست؟
| | سند و مفهوم روایت «َأَنَّ الدُّنْيَا سِجْنُ الْمُؤْمِن» چیست؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| '''روایت دنیا زندان مؤمن است''' | | '''دنیا زندان مؤمن است''' روایتی از [[پیامبر اسلام]] که دلالت بر ناگواری دنیا برای مؤمن به سبب رنجهای حاصل از پذیرش [[ایمان]] میکند. این رنجها، ناشی از اموری مانند امتحانات الهی و چشمپوشی از برخی لذتهای مادی است. برخی در تفسیر این روایت معتقدند دنیای مؤمن در مقایسه با آخرت او، زندانی ناگوار است. |
|
| |
|
| == منبع روایت ==
| | این روایت در منابع روایی شیعه و اهلسنت نقل شده است و در متون اخلاقی، صوفیانه و عرفانی اسلامی نیز بهطور گسترده نقل و تفسیر واستناد شده است. |
| روایت دنیا زندان مؤمن است روایتی از رسول خدا(ص) است که در منابع مختلف اسلامی آمده و مورد استدلال و بهرهبرداری نظری و عملی قرار گرفته است. این روایت، با تفاوت در برخی الفاظ، در معتبرترین منابع روایی شیعه و اهل سنت نقل شده است. همچنین، این روایت در منابع صوفیانه و عرفانی اسلامی به طور گسترده نقل و تفسیر شده است.<ref>برای نمونه ن.ک: ابوعبد الرحمن محمد بن الحسين السلمى، طبقات الصوفیة، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص ۲۸؛ نیز: ابینعیم احمد بن عبدالله الاصبهانی، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، القاهره، دار امالقری، للطباعة و النشر، ص ۲۸. </ref> | |
|
| |
|
| قدیمیترین منبع روایی شیعی که این حدیث در آن آمده است کتاب المؤمن [[حسین بن سعید اهوازی]]، از اصحاب [[امام رضا(ع)]] و [[امام جواد(ع)]] و [[امام هادی(ع)]]، است.<ref>الحسین بن السعید الکوفی الاهوازی، المؤمن، قم، مؤسسة الامام المهدی علیه السلام، ص ۲۶.</ref> همچنین، این روایت در آثار معتبر روایی قرن چهارم قمری شیعه چون [[الکافی]]<ref>محمد بن یعقوب الکلینی، الکافی، قم، دارالحدیث، ج ۳، ص ۶۳۰.</ref> و آثار [[شیخ صدوق]] چون [[کتاب من لایحضره الفقیه]]<ref>محمد بن علی بن الحسین بابویه القمی، کتاب من لایحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ج ۴، ص ۳۶۳.</ref>، [[معانی الاخبار]]<ref>محمد بن علی بن الحسین بابویه القمی، معانی الاخبار، تحقیق علی اکبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ص ۲۸۹.</ref> و [[اعتقادات الامامیة]]<ref>محمد بن علی بن الحسین بابویه القمی، الاعتقادات، قم، مؤسسة الامام الهادی علیه السلام، ص ۱۲۵.</ref> نقل شده است. در این منابع این حدیث از [[امام کاظم(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] به نقل از پدرانشان از رسول خدا(ص) نقل شده است.
| | == سند روایت == |
| | حدیث دنیا زندان مؤمن است از پیامبر خدا(ص) در منابع روایی [[شیعه]] و [[اهل سنت|اهلسنت]] نقل شده و مورد استدلال قرار گرفته است.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، مرآة العقول فی شرح اخبار آل رسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ج ۹، ص ۳۱۵.</ref> |
|
| |
|
| این حدیث در برخی از معتبرترین منابع [[اهل سنت]] نیز نقل شده است. از جمله، در [[صحیح مسلم]]<ref>مسلم بن الحجاج النیسابوری، صحیح مسلم، بیروت، دار ابن حزم، ج ۴، ص ۱۷۷۹.</ref> از ابیهریره و در [[مسند احمد بن حنبل]] از عبدالله بن عمرو. | | در منابع روایی شیعه، این حدیث اولین بار در کتاب المؤمن [[حسین بن سعید کوفی اهوازی]]، از اصحاب [[امام رضا(ع)]] و [[امام جواد(ع)]] و [[امام هادی(ع)]] آمده است.<ref>کوفی اهوازی، حسین بن سعید، المؤمن، قم، مؤسسة الامام المهدی علیه السلام، ص ۲۶.</ref> همچنین، این روایت در بسیاری از منابع اصلی و معتبر شیعه، مانند [[الکافی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، ج۳، ص۶۳۰.</ref> و [[کتاب من لایحضره الفقیه]]،<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کتاب من لایحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۴، ص۳۶۳.</ref> آمده است. در این منابع، این روایت از طریق [[امام موسی کاظم(ع)]] و [[امام جعفر صادق(ع)]] از طریق پدرانشان به نقل از رسول خدا(ص) روایت شده است. |
| | {{جعبه نقل قول|قاضی قضاعی: مؤمن خواهد که شرایط ایمان بجا آورد ناچار رنجور بود و با مشقّت و از لذّات و شهوات نفس خود را شکسته دارد، و چون در کاری شود ترسان بود که نباید که گناهی بکند که از آن طاعت باطل شود؛ و کافر از این جمله خالی بود. و دیگر اگر چه مؤمن در دنیا در لذت و راحت و نعمت باشد و با حرمت و حشمت باشد و عیشی بهمراد، در جنب آنکه خدای تعالی وی را وعده کرده است به بهشت از حور و قصور و نعیم و ولدان مخلّدون، گوئی که وی در زندان است. و کافر اگر چه در دنیا تنگروزی و بیمار تن و با محنت باشد، در جنب آنکه حق تعالی وی را وعید کرده است به دوزخ از نکال و عذاب و سلاسل و أغلال، گوئی که وی اینجا در بهشت است.<ref>نویسندهٔ ناشناس، شرح فارسی شهاب الأخبار، تصحیح جلالالدین محدث ارموی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۵۱.</ref>}} |
| | |
| | این حدیث در برخی از معتبرترین منابع روایی اهلسنت نیز نقل شده است: |
| | * در [[صحیح مسلم]] از ابوهریره به نقل از رسول خدا(ص).<ref>نیسابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، بیروت، دار ابن حزم، ج ۴، ص ۱۷۹۷.</ref> |
| | * در [[مسند احمد بن حنبل]] از عبدالله بن عمرو به نقل از پیامبر(ص).<ref>احمد بن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، تحقیق احمد معبد عبدالکریم، جده، ج۲، ص۶۳۵.</ref> |
|
| |
|
| == معنای روایت == | | == معنای روایت == |
| روایت «دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است.»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا، ج۶۵، ص۱۵۹، نقل از ضیاء الشهاب و بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۵۹، باب ۷.</ref> از [[پیامبر(ص)]] در کتابهای مختلف روایی ذکر شده و در روایات اسلامی هم به این دو موضوع اشاره شده است. [[علامه مجلسی]] از راوندی نقل کرده است: پیامبر اکرم(ص) دنیا را به این جهت به زندانی تشبیه کرده است که [[مؤمن]] در دنیا مقید به اوامر و نواهی الهی است و دنیا برای او تنگ است. همچنین به وسیله عذاب خداوندی ترسانده شده است و با شهوات و آرزوها امتحان میشود و مشکلات به او روی میآورد، بر خلاف [[کافر]].<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا، ج۶۵، ص۱۵۹، نقل از ضیاء الشهاب.</ref> | | در شرح روایت دنیا زندان مومن است گفته شده که [[مؤمن]] در دنیا محدود به دستورات الهی است و همین موجب تنگی دنیا برای او میشود. همچنین، او به وسیله عذاب خداوند ترسانیده شده و با شهوات و آرزوها امتحان میشود و به مصائب گرفتار میآید. بر خلاف کافر که بر خود قیدی نمیبیند و در برخورداری از لذتهای حرام، خیالی راحت دارد. به هر آنچه که [[شیطان]] بر او زیبا مینماید میل پیدا میکند.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۶۵، ص ۲۲۰.</ref> |
| | |
| علامه مجلسی دو احتمال در معنای این حدیث ذکر میکنند:
| |
| * مؤمن در دنیا غالباً در رنج و خوف به سر میبرد بر خلاف کافر که غالباً در امنیت و رفاه است و این منافات با این ندارد که مؤمن گاهی در راحتی به سر برد و کافر در سختی.
| |
| | |
| * مؤمن در دنیا نسبت به [[زندگی اخروی]] که در انتظار اوست و در مقایسه با نعمتهایی که خداوند به او میدهد گویا در زندان است، اگرچه نسبت به اهل دنیا از رفاه و آسایش بیشتری بهرهمند باشد و کافر عکس این است زیرا نعمتهای او منحصر در دنیاست و در آخرت فقط عذاب شدید خداوندی در انتظار اوست اگرچه در دنیا هم با سختی زندگی کند.<ref>بحارالانوار، ج۶۵، ص۲۲۰.</ref>
| |
| | |
| == امتحان و ابتلای الهی ==
| |
| در حدیثی از [[امام جعفر صادق(ع)]] میخوانیم: «[[امتحان و بلای پیامبران]] از همه مردم بیشتر است بعد از آنان کسانی که به پیامبران از دیگران نزدیکترند و بعد کسانی که دارای مراتب بالاتری هستند.»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، چاپ دوم، ج۲، ص۲۵۲، باب شده ابتلاء المؤمن، ح۱.</ref>
| |
| | |
| در روایت دیگری آن حضرت میفرماید: خداوند در زمین بندگان خالصی دارد که هیچ هدیهای از آسمان فرود نمیآید مگر اینکه آن را از این بندگان منع میکند و هیچ بلایی فرود نمیآید مگر اینکه آن را متوجه ایشان میکند. در واقع میزان سختیهایی که مؤمن با آن روبرو میشود با میزان ایمان او متناسب است و این سختیها موجب رشد او میشود.<ref>همان، ص۲۵۲، ح۳.</ref>
| |
| | |
| == نعمتهای بهشت و ایمان مومن ==
| |
| نعمتهایی که خداوند در بهشت برای مؤمنان وعده داده است با ایمان آنان متناسب است. معنی این حدیث با توجه به آیات و احادیثی که در وصف بهشت وارد شده است، بیشتر مشخص میشود. در بحارالانوار از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است که فرمود: «خداوند میفرماید به بندگان صالحم نعمتهایی را آماده کردهام که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه از دل انسانی گذشته است.»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۹۲، باب ۲۳.</ref>
| |
| | |
| [[امام علی(ع)]] در وصف [[بهشت]] میفرماید: «در بهشت، درجاتی وجود دارد که یکی از دیگری برتر است و جایگاههایی است که گوناگون و متفاوت است، نعمتهایش پایان ندارد و ساکنان آن هرگز خارج نمیگردند و هرگز پیر و فرسوده نمیشوند و گرفتار سختیها نخواهند شد.»<ref>دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، خ۸۵.</ref>
| |
| | |
| در [[قرآن]] نعمتهای زیادی که خداوند در اختیار بهشتیان قرار میدهد ذکر شده است. یکی از این نعمتها دوستی میان [[اهل بهشت]] است. اهل بهشت هرچه بخواهند برایشان فراهم است. امنیت و عدم خستگی و ملالت نیز از نعمتهای بهشتی است. نعمتهای دیگر انواع خوردنیها و نوشیدنیهای لذیذ و نیز دیدنیهای شگفتآور که انسان از آن لذت میبرد. نهرها و درختان زیبا و لباسها و زینتهای با ارزش از نعمتهای بهشت است. جاودان بودن بهشت و بهشتیان نیز از نعمتهایی است که در آیات زیادی بیان شده است.
| |
|
| |
|
| بالاترین نعمت اهل بهشت رضوان و خشنودی خداوند از ایشان است و همچنین ارتباط با خدا و دیدار پیامبران و امامان و صدیقان و صالحان. خداوند در آیه ۷۱ [[سوره زخرف]] میفرماید: «... و در آن (بهشت) هر آنچه دلها بخواهد و چشمها از آن لذت میبرد موجود است، و شما همیشه در آن خواهید ماند.»<ref>ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.</ref>
| | [[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] در توضیح این روایت اضافه کرده که مؤمن در دنیا نسبت به زندگی اخروی که در انتظار اوست و در مقایسه با نعمتهایی که خداوند در بهشت به او میدهد گویا در زندان است، اگرچه نسبت به اهل دنیا از رفاه و آسایش بیشتری بهرهمند باشد. اما بهرهمندی [[کافر]] از نعمت، منحصر در دنیا است و در آخرت فقط عذاب الهی در انتظار اوست، اگرچه در دنیا هم در سختی زندگی کرده باشد.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۶۵، ص ۲۲۱. جمالالدین محمد خوانساری، شرح بر غررالحکم و درر الکلم آمدی، تحقیق سید جلالالدین محدث ارموی، تهران، دانشگاه تهران، ج۲، ص۶۶.</ref> |
|
| |
|
| هرچه در بهشت است مقابل آن در [[جهنم]] است، و از آنجا که اگر کسی هر چقدر [[ظالم]] و کافر باشد، در این دنیا امکان مجازات کامل برای او فراهم نیست، پس این جهان در مقابل جهنم که با تمام اوصافش در انتظار اوست، برای او بهشت است.
| | محتوای این روایت موجب شده است تا به آن در متون اخلاقی، صوفیانه و عرفانی توجه شود و بهطور گسترده مورد نقل، تفسیر و استفاده قرار گیرد.<ref>سلمی، محمد بن الحسین، طبقات الصوفیه، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص ۲۸. ابونعیم الاصبهانی، احمد بن عبدالله، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، القاهره، دار ام القری للطباعة و النشر، ج۱، ص۱۹۸. مولانا جلال الدین بلخی، دیوان شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، نشر طلایه، ص ۱۲۱۴.</ref> در این متون معنای این روایت، دچار گستردگی و عمق شده است.<ref>عین القضات الهمدانی، شرح کلمات باباطاهر العریان، تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی الدرقاوی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص۵۳.</ref> در برخی کتابها، زندان بودن دنیا نه به خاطر سختی پذیرش طاعت، بلکه به دلیل فراق از خداوند، به عنوان محبوب و معشوق حقیقی، تبیین شده است.<ref>غزالی، محمد بن محمد، احیاء علوم الدین، ترجمهٔ مؤیدالدین خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، انتشارات علمی و فرهنگی، ج ۴، ص ۲۲۴. دیلمی، علی بن محمد، کتاب عطف الالف المألوف علی اللام المعطوف، تحقیق ج.ک. فادیه، القاهره، مطبعة المعهد العلمی الفرنسی للآثار الشرقیة، ص۹۲.</ref> |
| == مطالعه بیشتر ==
| |
| *
| |
| {{پایان مطالعه بیشتر}}
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
خط ۵۸: |
خط ۴۲: |
| | تغییر مسیر =شد | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی نویسنده = | | | بازبینی نویسنده = |
| | بازبینی = | | | بازبینی =شد |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = ب | | | اولویت = ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |