نظریه کسب: تفاوت میان نسخه‌ها

نظریه کسب را اکثر متکلمان اشاعره از فرقه‌های کلامی اهل سنت مطرح کرده‌اند و معتقدند که خدای متعال پدید آورنده و خالق افعال است و انسان کسب کننده آن است. علت طرح این نظریه آن است که اینها از طرفی معتقدند که افعال انسان فقط به قدرت خداوند تحقق می‌یابد و قدرت و اختیار انسان در تحقق افعال او هیچ گونه تأثیر ندارد. از طرف دیگر لازمه چنین اعتقادی جبر است در حالی که اینها نظریه جبر محض را مردود می‌دانند و اصل اراده و اختیار در انسان را قبول دارند. در نتیجه برای رهایی از این تنگنا نظریه کسب را مطرح نموده‌اند.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، کلام تطبیقی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۳۶.</ref> نظریه کسب، نامفهوم و نامأنوس با اذهان بود، هر یک از علمای اشاعره به تفسیر نظریه کسب پرداخته‌اند.

 

۱. فخر الدین رازی از متکلمان اشعری مذهب به نارسایی نظریه کسب اعتراف کرده و درمورد آن گفته است: إنّ الکسب اسم بلا مسمی،<ref>رازی، فخرالدین، کتاب المحصل، قاهره، دارالتراث، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ص۴۷۰.</ref> یعنی نظریه کسب اسمی بدون مسمی و محتوا است.

۲. شیخ محمود شلتوت در نقد این نظریه گفته است: تفسیر کسب به این معنی نه با معنای لغوی کسب سازگار است و نه با کاربردهای قرآنی آن و…<ref>سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۵۳.</ref>

۳. احمد امین مصری می‌گوید: فهو شکل جدید فی التعبیر عن الجبر، نظریه کسب تعبیری جدید از نظریه جبر است.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، الکلام المقارن، قم، دفتر نماینده ولی فقیه در امور اهل سنت بلوچستان، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ص۲۰۷.</ref>

بنابراین نه تنها از نظر متکلمان عدلیه (شیعه و معتزله) نظریه کسب مورد قبول نیست حتی عده ای از علمای خود اشاعره و ماتریدیّه این نظریه را قبول ندارند و آن را با جبر در نتیجه یکسان می‌دانند و جبر نیز با اصل عدل الهی و تکلیف و توابع آن ناسازگار می‌باشد و قابل قبول نیست.

|شاخه فرعی۱ = عدل الهی

|شاخه فرعی۲ = جبر و اختیار

|شاخه فرعی۳ =

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | نمایه =

  | اولویت =

  | کیفیت =