زیبایی مساجد در نگاه اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییر شاخه بندی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== زیبایی ظاهری == | == زیبایی ظاهری == | ||
انسان زیبایی را در همه شئون زندگی دخالت می‌دهد و | [[حقیقت انسان|انسان]] زیبایی را در همه شئون زندگی دخالت می‌دهد و علاقه به زیبایی‌ها یکی از ابعاد معنوی انسان‌هاست.<ref>جعفری، رضا، زیبایی‌شناسی منظر در طراحی شهری. رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۴ش، ص۳۰.</ref> کارهای تزیینی در معماری‌ها با افزودن بر زیبایی ساختمان به بعد زیبادوستی انسان‌ها نیز پاسخ می‌دهد. از همین‌رو انسان از زمانی که به معماری مبادرت ورزیده است؛ به نیازهای روحی، باطنی و حس زیبایی‌شناسی نیز توجه داشته است.<ref>آیوازیان، سیمون، زیبایی‌شناسی و خاستگاه آن در نقد معماری، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۸۱ش، ص۶۵.</ref> | ||
شاید به توان گفت پرسش مومنان از اهل بیت(ع) از پسندیده بودن نوشتن قرآن و ذکرهای الهی؛<ref>عریضی، علی بن جعفر، مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۹.</ref> کچ‌کاری و رنگ‌آمیزی مساجد؛<ref>حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۲۹۰، حدیث۱۱۴۹.</ref> نشان از همین حس زیبادوستی انسان‌ها باشد. | شاید به توان گفت پرسش مومنان از اهل بیت(ع) از پسندیده بودن نوشتن قرآن و ذکرهای الهی؛<ref>عریضی، علی بن جعفر، مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۹.</ref> کچ‌کاری و رنگ‌آمیزی مساجد؛<ref>حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۲۹۰، حدیث۱۱۴۹.</ref> نشان از همین حس زیبادوستی انسان‌ها باشد. | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
برنامه مسجد باید در مسیر تربیت انسان باشد:{{قرآن||ترجمه=در آن مسجد مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد.|سوره=توبه|آیه=۱۰۸}} از همین‌رو روایات اسلامی تأکید دارد در مساجد سخنان بی‌فایده کنار گذاشته شود.<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۲۳، باب۲۷</ref> از گفت و گوهایی که بوی دنیاپرستی و دنیاخواهی می‌دهد، پرهیز شود.<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۱۳، باب۱۴</ref> مسجد جایگاه یاد خداوند و به زبان آوردن [[فهرست اسماء الهی|اسمای حسنای او]] می‌باسد.<ref>سوره حج، آیه۴۰</ref> نمازگذار باید با طهارت وارد مسجد شود و در هنگام ورود و خروج از مسجد [[دعا]] بخواند<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج۵، ص۲۴۴، باب۳۹ و باب۴۱.</ref> و بعد از داخل شدن دو رکعت [[نماز تحیت]] گذارد.<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۴۷، باب۴۲.</ref> مسجد محل زیارت خداوند است:{{نقل قول|امام صادق(ع):خداوند به بندگان خود فرمود: مساجد، خانه‌های من در روی زمین هستند ... خوشا بر آن بنده‌ای که در خانه خود وضو بسازد و مرا در خانه خودم (مسجد) زیارت کند که گرامی داشتن میهمان بر صاحب خانه لازم است... .<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال)، مترجم: محمد علی مجاهدی، قم، انتشارات سرور، چاپ اول، ۱۳۸۱ش، ص۹۲.</ref>}} | برنامه مسجد باید در مسیر تربیت انسان باشد:{{قرآن||ترجمه=در آن مسجد مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد.|سوره=توبه|آیه=۱۰۸}} از همین‌رو روایات اسلامی تأکید دارد در مساجد سخنان بی‌فایده کنار گذاشته شود.<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۲۳، باب۲۷</ref> از گفت و گوهایی که بوی دنیاپرستی و دنیاخواهی می‌دهد، پرهیز شود.<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۱۳، باب۱۴</ref> مسجد جایگاه یاد خداوند و به زبان آوردن [[فهرست اسماء الهی|اسمای حسنای او]] می‌باسد.<ref>سوره حج، آیه۴۰</ref> نمازگذار باید با طهارت وارد مسجد شود و در هنگام ورود و خروج از مسجد [[دعا]] بخواند<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج۵، ص۲۴۴، باب۳۹ و باب۴۱.</ref> و بعد از داخل شدن دو رکعت [[نماز تحیت]] گذارد.<ref>شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۴۷، باب۴۲.</ref> مسجد محل زیارت خداوند است:{{نقل قول|امام صادق(ع):خداوند به بندگان خود فرمود: مساجد، خانه‌های من در روی زمین هستند ... خوشا بر آن بنده‌ای که در خانه خود وضو بسازد و مرا در خانه خودم (مسجد) زیارت کند که گرامی داشتن میهمان بر صاحب خانه لازم است... .<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال)، مترجم: محمد علی مجاهدی، قم، انتشارات سرور، چاپ اول، ۱۳۸۱ش، ص۹۲.</ref>}} | ||
زیبایی ظاهر مسجد باعث می‌شود انسان بیشتر در آن بماند و استفاده معنوی بیشتری ببرد و هنگام بیرون رفتن از مسجد عجله نکند و خود ماندن و عجله نکردن، | زیبایی ظاهر مسجد باعث می‌شود انسان بیشتر در آن بماند و استفاده معنوی بیشتری ببرد و هنگام بیرون رفتن از مسجد عجله نکند و خود ماندن و عجله نکردن، زمینه حضور قلب بیشتری را برای انسان فراهم می‌کند و نقش بسیار مهمی در بهره‌برداری معنوی از مساجد دارد و روح نشاط ظاهری و باطنی را در افراد جامعه تقویت می‌کند. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = اخلاق | | شاخه اصلی = اخلاق | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = عبادات | ||
| شاخه فرعی۲ = مسجد | | شاخه فرعی۲ = مسجد | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۶
زیبا بودن مسجد، از نظر روایات چگونه است؟
تعمیر و توسعه مسجد؛ پاکیزه نگه داشتن مسجد از گرد و خاک وآلودگی‌ها؛ پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر، باعث زیبایی ظاهری مساجد می‌شود. نوشتن آیات قرآن و نام‌های الهی در دیوارهای سمت قبله مسجد؛ گچ‌کاری و رنگ‌آمیزی مسجد می‌تواند بر زیبایی ظاهری مساجد بیفزاید.
پرهیز از سخنان ناروا در مساجد؛ دوری از توجه به دنیا و دنیاخواهی؛ جایگاه ذکر الهی کردن مساجد و عبادت بی‌ریا در مساجد باعث زیبایی معنوی مساجد می‌شود.
زیبایی ظاهری
انسان زیبایی را در همه شئون زندگی دخالت می‌دهد و علاقه به زیبایی‌ها یکی از ابعاد معنوی انسان‌هاست.[۱] کارهای تزیینی در معماری‌ها با افزودن بر زیبایی ساختمان به بعد زیبادوستی انسان‌ها نیز پاسخ می‌دهد. از همین‌رو انسان از زمانی که به معماری مبادرت ورزیده است؛ به نیازهای روحی، باطنی و حس زیبایی‌شناسی نیز توجه داشته است.[۲] شاید به توان گفت پرسش مومنان از اهل بیت(ع) از پسندیده بودن نوشتن قرآن و ذکرهای الهی؛[۳] کچ‌کاری و رنگ‌آمیزی مساجد؛[۴] نشان از همین حس زیبادوستی انسان‌ها باشد.
پاکیزه کردن مساجد از آلودگی و گرد و خاک در روایات توصیه شده است.[۵] روایات اسلامی در کنار این تاکید، به پوشیدن لباس تمیز، استعمال عطر و آلوده نکردن مساجد توصیه کرده است.[۶] قرآن نیز به مومنان دستور داده با زینت وارد مساجد شوند: ﴿ای فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید!﴾(اعراف:۳۱) از این دستور الهی می‌توان دریافت که خداوند زيبايى و زينت را دوست دارد و با زينت به مسجد رفتن، احترامى است به بندگان خدا، به عبادت خدا و همچنين سبب ايجاد جاذبه و ترغيب عملى ديگران است.[۷] اصلاح و توسعه مسجد با خراب کردن مسجد قدیمی و ساخت آن متناسب با نیاز روز.[۸] از جمله توصیه‌های روایات اسلامی برای مومنان است که در زیبا نگه‌داشتن مساجد نقش برجسته‌ای دارد.
زیبایی معنوی مسجد
برنامه مسجد باید در مسیر تربیت انسان باشد:﴿در آن مسجد مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد.﴾(توبه:۱۰۸) از همین‌رو روایات اسلامی تأکید دارد در مساجد سخنان بی‌فایده کنار گذاشته شود.[۹] از گفت و گوهایی که بوی دنیاپرستی و دنیاخواهی می‌دهد، پرهیز شود.[۱۰] مسجد جایگاه یاد خداوند و به زبان آوردن اسمای حسنای او می‌باسد.[۱۱] نمازگذار باید با طهارت وارد مسجد شود و در هنگام ورود و خروج از مسجد دعا بخواند[۱۲] و بعد از داخل شدن دو رکعت نماز تحیت گذارد.[۱۳] مسجد محل زیارت خداوند است:
| « | امام صادق(ع):خداوند به بندگان خود فرمود: مساجد، خانه‌های من در روی زمین هستند ... خوشا بر آن بنده‌ای که در خانه خود وضو بسازد و مرا در خانه خودم (مسجد) زیارت کند که گرامی داشتن میهمان بر صاحب خانه لازم است... .[۱۴] | » |
زیبایی ظاهر مسجد باعث می‌شود انسان بیشتر در آن بماند و استفاده معنوی بیشتری ببرد و هنگام بیرون رفتن از مسجد عجله نکند و خود ماندن و عجله نکردن، زمینه حضور قلب بیشتری را برای انسان فراهم می‌کند و نقش بسیار مهمی در بهره‌برداری معنوی از مساجد دارد و روح نشاط ظاهری و باطنی را در افراد جامعه تقویت می‌کند.
جستارهای وابسته
- جایگاه و فضیلت مسجد
- فهرست آثار درباره مساجد و احکام آن
- سازگاری مراسم عزاداری با عبادت در مسجد
- حضور کودکان در مساجد
نگارخانه
نمایی از مسجد الحرام
مسجد الاقصی قبله اول مسلمانان
نمایی از مسجد النبی در شهر مدینه
منابع
- ↑ جعفری، رضا، زیبایی‌شناسی منظر در طراحی شهری. رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۴ش، ص۳۰.
- ↑ آیوازیان، سیمون، زیبایی‌شناسی و خاستگاه آن در نقد معماری، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۸۱ش، ص۶۵.
- ↑ عریضی، علی بن جعفر، مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۹.
- ↑ حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ق، ص۲۹۰، حدیث۱۱۴۹.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۰۹، باب۱۱و ص۲۳۸، باب۳۲.
- ↑ حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیا التراث العربی، ج۵، ص ۲۲۸، باب۲۳ و باب ۲۴.
- ↑ قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن،چاپ يازدهم ۱۳۸۳ ش، ج۴، ص۵۳.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۰۵، باب۹.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۲۳، باب۲۷
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۱۳، باب۱۴
- ↑ سوره حج، آیه۴۰
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج۵، ص۲۴۴، باب۳۹ و باب۴۱.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۴۷، باب۴۲.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال)، مترجم: محمد علی مجاهدی، قم، انتشارات سرور، چاپ اول، ۱۳۸۱ش، ص۹۲.