نگاه اسلام به اشتغال زنان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
(ابرابزار)
 
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)')
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
 
آیا اسلام با اشتغال زنان مخالفتی کرده است؟
برخی در مجامع گوناگون می‌گویند: خانم‌ها نباید سر کار بروند آیا روایت مشخصی در این مورد داریم؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|خانواده}}
{{درگاه|خانواده}}اشتغال زنان در اسلام منعی ندارد. در صدر اسلام و زمان [[پیامبر(ص)]]، زنان در مشاغل زیادی فعالیت داشتند. اما چون [[نفقه]] زن بر عهده مرد است و زن مسئولیت اقتصادی در قبال خانواده ندارد، بهتر است امور دیگر خانه و خانواده را انجام دهد. بخصوص در مواقعی که اشتغال آنان، وظایف مادری و همسری را مخدوش می‌کند و نظم خانواده مختل می‌شود. آنچه که تقریبا در امور خانواده توصیه شده این است که مرد کار بیرون را انجام دهد و زن کار خانه را. هرچند حق اشتغال زنان محفوظ است و جواز آن در فقه مسلم است.
 
برای پاسخ به پرسش‌های مطرح شده مطالبی را عرض می‌کنیم:
 
دیدگاه کلّی اسلام در مورد اشتغال زنان
 
با نگاهی به قرآن کریم و منابع روایی و تاریخی در می‌یابیم که اشتغال زنان به معنای کار درآمدزا به خودی خود هیچ ممنوعیتی در اسلام ندارد، بلکه به عنوان یک واقعیت، مفروض گرفته شده است. زنان مسلمان در زمان پیامبر اکرم و امامان معصوم «ع» در مشاغل گوناگونی همچون تجارت، خرمافروشی، صنایع دستی، ریسندگی، بافندگی، آرایش گری، خدمات خانگی، پرستاری، حضانت، اجاره املاک، چوپانی، عطرفروشی، تولید مواد خوشبوکننده و… به عنوان کار درآمدزا به فعالیت می‌پرداخته‌اند و به استثنای مشاغل فسادانگیزی مثل روسپی گری و آوازخوانی در مجالس گناه، هیچ مخالفتی با اشتغال زنان صورت نگرفته است، هرچند توصیه یا تشویق خاصی نیز نسبت به اشتغال زنان در متون دینی مشاهده نمی‌شود. پس می‌توان حکم اولی اشتغال زن در اسلام را جواز آن دانست، گرچه با ملاحظه قیود خاصی ممکن است احکام دیگری مثل کراهت یا استحباب به عنوان ثانوی برای آن ثابت شود.<ref>ر. ک. علی محمدی، کاظم، آسیب‌شناسی اشتغال زنان از نگاه اسلام و روان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره۱۳۸۸.</ref>
 
در توضیح وجه کراهت اشتغال زنان می‌توان این واقعیت تاریخی را گوشزد کرد که اسلام با الگوی تقسیم کار جنسیتی که در جامعه صدر اسلام حاکم بوده، مخالفتی نکرده است، بلکه می‌توان گفت احکام الزامی یا اولویت‌های دین در تثبیت این الگو نقش مؤثری داشته‌اند. از یک سو، اسلام نفقه زن را بر شوهر واجب کرده و زنان را از مسئولیت اقتصادی در برابر خانواده معاف کرده است. از سوی دیگر، اهتمام اسلام به کاهش اختلاط جنسی در سطح جامعه و تأکید بر نقش مادری- همسری زنان، زمینه فرهنگی مناسب را برای تقسیم کار جنسیتی فراهم کرده است، به این صورت که زنان عمدتا به سوی فعالیت‌های مربوط به خانه‌داری سوق داده شده و مردان مشاغل بیرون از خانه را به عهده گرفته‌اند. توجیهی که برای این رویکرد اسلام می‌توان یادآور شد، این است اسلام اشتغال زنان را نه به خودی خود، بلکه در فرضی که به مصالح مهم‌تر به ویژه ایفای نقش مادری و همسری و حفظ پاکدامنی و سلامت اخلاقی جامعه آسیب برساند، ناپسند شمرده است.<ref>بستان (نجفی)، حسین، اسلام و و تفاوت‌های جنسیتی، ص۱۵۲، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۸.</ref>


این که می‌فرمایید: «اخیراً در مجامع گوناگون مطرح می‌شود خانم‌ها نباید به سر کار بروند» شاید به خاطر آسیب‌ها و پیامدهای منفی اشتغال زنان است که در جامعه بروز و ظهور پیدا کرده است. البته این مهم را نباید از نظر دور داشت که گاهی اشتغال زنان منشأ خیرات و برکات ارزشمندی برای جامعه و خانواده می‌شود، ولی هرگاه این مهم تبعات ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد یا با کرامت ذاتی زن و کیان خانواده، سلامت جامعه و نقش اصلی زن تعارض نماید در این فرض، ترک اشتغال برای زن ارجحیت و گاهی ضرورت دارد و آن در جایی است که اشتغال زن باعث گناه گردد.
== جواز اشتغال زنان ==
با نگاهی به قرآن کریم و منابع روایی و تاریخی مشخص می‌شود که اشتغال زنان به معنای کار درآمدزا به خودی خود هیچ ممنوعیتی در اسلام ندارد، بلکه به عنوان یک واقعیت، مفروض گرفته شده است. زنان مسلمان در زمان پیامبر (ص) و [[امامان معصوم(ع)]] در مشاغل گوناگونی همچون تجارت، خرمافروشی، صنایع دستی، ریسندگی، بافندگی، آرایشگری، خدمات خانگی، پرستاری، حضانت، اجاره املاک، چوپانی، عطرفروشی، تولید مواد خوشبوکننده و… به عنوان کار درآمدزا به فعالیت می‌پرداخته‌اند و به استثنای مشاغل فسادانگیزی مثل روسپی‌گری و آوازخوانی در مجالس گناه، هیچ مخالفتی با اشتغال زنان صورت نگرفته است؛ هرچند توصیه یا تشویق خاصی نیز نسبت به اشتغال زنان در متون دینی مشاهده نمی‌شود. پس می‌توان حکم اولی اشتغال زن در اسلام را جواز آن دانست، گرچه با ملاحظه قیود خاصی ممکن است احکام دیگری مثل کراهت یا استحباب به عنوان حکم ثانوی برای آن ثابت شود.<ref>علی محمدی، کاظم، آسیب‌شناسی اشتغال زنان از نگاه اسلام و روان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۸.</ref>


برخی از پیامدهای اشتغال بانوان
'''احتمال کراهت اشتغال زنان'''


۱. اِشکال در ایفای نقش‌های خود در منزل.
اسلام با الگوی تقسیم کار جنسیتی که در جامعه صدر اسلام حاکم بوده، مخالفتی نکرده است. از یک سو، اسلام نفقه زن را بر شوهر واجب کرده و زنان را از مسئولیت اقتصادی در برابر خانواده معاف کرده است. از سوی دیگر، اهتمام اسلام به کاهش اختلاط جنسی در سطح جامعه و تأکید بر نقش مادری- همسری زنان، زمینه فرهنگی مناسب را برای تقسیم کار جنسیتی فراهم کرده است، به این صورت که زنان عمدتا به سوی فعالیت‌های مربوط به خانه‌داری سوق داده شده و مردان مشاغل بیرون از خانه را به عهده گرفته‌اند. اسلام اشتغال زنان را نه به خودی خود، بلکه در فرضی که به مصالح مهم‌تر به ویژه ایفای نقش مادری و همسری و حفظ پاکدامنی و سلامت اخلاقی جامعه آسیب برساند، ناپسند شمرده است.<ref>بستان (نجفی)، حسین، اسلام و و تفاوت‌های جنسیتی، ص۱۵۲، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۸.</ref>


بدیهی است که اگر زنان شاغل نتوانند آن طور که شایسته است وظایف خانه‌داری و مسئولیت‌های خود را به عنوان همسر و مادر انجام دهند. بسیاری از اختلاف‌های زناشویی نیز از همین امر ناشی می‌شود.
گاهی اشتغال زنان منشأ خیرات و برکات ارزشمندی برای جامعه و خانواده می‌شود، ولی هرگاه این مهم تبعات ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد یا با کرامت ذاتی زن و کیان خانواده، سلامت جامعه و نقش اصلی زن تعارض نماید در این فرض، ترک اشتغال برای زن ارجحیت و گاهی ضرورت دارد و آن در جایی است که اشتغال زن باعث گناه گردد.


== برخی از پیامدهای اشتغال بانوان ==
# انتقال خستگی ناشی از شغل به خانه و عدم آمادگی جسمانی و روانی برای برآوردن نیازهای روانی، عاطفی اعضای خانواده.
# انتقال خستگی ناشی از شغل به خانه و عدم آمادگی جسمانی و روانی برای برآوردن نیازهای روانی، عاطفی اعضای خانواده.
# عدم سرپرستی و نظارت مستقیم فرزندان در منزل، محله و مدرسه و غفلت از نیازهای آن ها.
# عدم سرپرستی و نظارت مستقیم فرزندان در منزل، محله و مدرسه و غفلت از نیازهای آن ها.
خط ۴۰: خط ۳۲:
# برخی از مشاغل، خانم‌ها را به پیری زودرس، افسردگی و مشکلات جسمانی و روانی گرفتار می‌کند.
# برخی از مشاغل، خانم‌ها را به پیری زودرس، افسردگی و مشکلات جسمانی و روانی گرفتار می‌کند.
# زنان به جهت اشتغال در بیرون از منزل، ممکن است فرصت استفاده از رسانه‌های مختلف اجتماعی و خدمات فرهنگی و هنری که جهت استفاده خانواده‌ها ارائه می‌گردند را از دست بدهند.
# زنان به جهت اشتغال در بیرون از منزل، ممکن است فرصت استفاده از رسانه‌های مختلف اجتماعی و خدمات فرهنگی و هنری که جهت استفاده خانواده‌ها ارائه می‌گردند را از دست بدهند.
# از جمله مشکلات این زوج‌های شاغل، رفت وآمد و ارتباط با بستگان و دوستان می‌باشد.
# از جمله مشکلات این زوج‌های شاغل، رفت و آمد و ارتباط با بستگان و دوستان می‌باشد.
# احتمال آسیب‌پذیر ی اخلاقی زنان شاغل به خصوص در محیط‌های کاری که با مردان در تعاملند بیشتر است.
# احتمال آسیب‌پذیری اخلاقی زنان شاغل به خصوص در محیط‌های کاری که با مردان در تعاملند بیشتر است.
# احساس گناه، مهم‌ترین احساس منفی مادران شاغل است که به علت نگرانی از عدم حضور در کنار فرزندش ایجاد می‌شود.
# احساس گناه، مهم‌ترین احساس منفی مادران شاغل است که به علت نگرانی از عدم حضور در کنار فرزندش ایجاد می‌شود.
# احساس بیهودگی و بی‌ارزشی نیز می‌تواند از آسیب‌های مادران شاغل باشد، به خصوص اگر از سوی همسر یا فرزندان حمایت کافی و قدرشناسی لازم صورت نپذیرد.
# احساس بیهودگی و بی‌ارزشی نیز می‌تواند از آسیب‌های مادران شاغل باشد، به خصوص اگر از سوی همسر یا فرزندان حمایت کافی و قدرشناسی لازم صورت نپذیرد.
# از جمله پیامدهای آشکار روی آوردن زنان به اشتغال، بی‌کاری مردان است.
# از جمله پیامدهای آشکار روی آوردن زنان به اشتغال، بی‌کاری مردان است.
منابع جهت مطالعهٔ بیشتر:
#اِشکال در ایفای نقش‌های خود در منزل.
 
== مطالعه بیشتر ==
 
* علی محمدی، کاظم، آسیب‌شناسی اشتغال زنان از نگاه اسلام و روان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۸.
 
* ملک‌زاده، فهیمه، تأثیر جنسیت بر اشتغال زنان، تهران: جامعه شناسان، ۱۳۹۲.


۱. علی محمدی، کاظم، آسیب‌شناسی اشتغال زنان از نگاه اسلام و روان‌شناسی، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۸.
* سعیدی مبارکه، فاطمه، زوج‌های فردا و تربیت فرزندان از دیدگاه قرآن و احادیث، تهران: آیین احمد، ۱۳۹۰.
۲.
۳. ملک‌زاده، فهیمه، تأثیر جنسیت بر اشتغال زنان، تهران: جامعه شناسان، ۱۳۹۲.
۴.
۵. سعیدی مبارکه، فاطمه، زوج‌های فردا و تربیت فرزندان از دیدگاه قرآن و احادیث، تهران: آیین احمد، ۱۳۹۰.
۶.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۶۳: خط ۵۶:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
خط ۷۳: خط ۶۶:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}