۱۱٬۸۹۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
|||
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
خط ۷: | خط ۶: | ||
خُدْعَة و نیرنگ در جنگ را وسیلهای برای شکست دشمن دانستهاند که در اسلام نیز مورد تأیید قرار گرفته است. | خُدْعَة و نیرنگ در جنگ را وسیلهای برای شکست دشمن دانستهاند که در اسلام نیز مورد تأیید قرار گرفته است. | ||
در درگیریهای نظامی، بخشی از تلاش گروهها، بر فریب دشمن بوده و چنین تلاشی را امری عقلانی بر شمردهاند. فقیهان شیعه نیز نیرنگ در جنگ را تأیید کرده و آنرا مورد اجماع دانستهاند. | در درگیریهای نظامی، بخشی از تلاش گروهها، بر فریب دشمن بوده و چنین تلاشی را امری عقلانی بر شمردهاند. [[فقیهان شیعه]] نیز نیرنگ در جنگ را تأیید کرده و آنرا مورد [[اجماع]] دانستهاند. | ||
روایت مشهوری از پیامبر اسلام در منابع مختلف نقل شده که «الحَرْبُ خُدْعَة؛ جنگ نیرنگ است». براساس نقلهای تاریخی پیامبر به افراد خود در جنگها اجازه میداد دشمن را فریب دهند. | روایت مشهوری از [[پیامبر اسلام]] در منابع مختلف نقل شده که «الحَرْبُ خُدْعَة؛ جنگ نیرنگ است». براساس نقلهای تاریخی پیامبر به افراد خود در جنگها اجازه میداد دشمن را فریب دهند. پیامبر، نیرنگ را وسیلهای برای پیروزی بر دشمن قرار میداد. | ||
از امام علی(ع) نیز نقل شده که اعتماد بر نیرنگ و حیله در نبرد را بیش از اعتماد بر نیرو و توان میدانست. امام علی(ع) نیز در جنگها تلاش در فریب دشمن داشت و در مواردی از جمله کشتن | از [[امام علی(ع)]] نیز نقل شده که اعتماد بر نیرنگ و حیله در نبرد را بیش از اعتماد بر نیرو و توان میدانست. امام علی(ع) نیز در جنگها تلاش در فریب دشمن داشت و در مواردی از جمله [[فریب عمرو بن عبدود توسط امام علی(ع)|کشتن عمرو بن عبدود]] از آن استفاده کرد. | ||
نیرنگ در غیر جنگ را امری ناپسند و نامطلوب برشمردهاند. | |||
== مفهوم شناسی == | == مفهوم شناسی == | ||
«خدعه» در لغت، چیزی است که به وسیلهٔ آن، انسان فریب میخورد.<ref>احمد بن محمد مقری فیومی، مصباح المنیر، ص۱۶۵.</ref> خدعه و نیرنگ در جنگ، وسیلهای برای شکست دشمن و ترفندی است که با آن میتوان بهترین ضربات را به دشمن وارد کرد. «خُدعه» منحصراً برای نیرنگ در جنگ استفاده میشود. این کلمه تفاوت بسیاری با «غدر» که خیانت و نامردی است و در جنگ و غیر جنگ ممکن است از آن استفاده شود، دارد. | «خدعه» در لغت، چیزی است که به وسیلهٔ آن، انسان فریب میخورد.<ref>احمد بن محمد مقری فیومی، مصباح المنیر، ص۱۶۵.</ref> خدعه و نیرنگ در جنگ، وسیلهای برای شکست دشمن و ترفندی است که با آن میتوان بهترین ضربات را به دشمن وارد کرد. «خُدعه» منحصراً برای نیرنگ در جنگ استفاده میشود. این کلمه تفاوت بسیاری با «غدر» که خیانت و نامردی است و در جنگ و غیر جنگ ممکن است از آن استفاده شود، دارد. | ||
خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
مسعودی مورخ مسلمان در کتاب مروج الذهب مینویسد: از کلام بسیار کوتاه و گویای رسول خدا (حدیث «الحرب خدعه؛ جنگ، نیرنگ است») مشخص است که درگیری با شمشیر در مراحل آخر جنگ است و در مراحل ابتدایی باید از خدعه بهره برد. ... این مطلب را هر انسان با بصیرت، دارای سیاست و مدیریت، خوب میفهمد.<ref>مسعودی، مروجالذهب، ج۲، ص۲۹۳.</ref> | مسعودی مورخ مسلمان در کتاب مروج الذهب مینویسد: از کلام بسیار کوتاه و گویای رسول خدا (حدیث «الحرب خدعه؛ جنگ، نیرنگ است») مشخص است که درگیری با شمشیر در مراحل آخر جنگ است و در مراحل ابتدایی باید از خدعه بهره برد. ... این مطلب را هر انسان با بصیرت، دارای سیاست و مدیریت، خوب میفهمد.<ref>مسعودی، مروجالذهب، ج۲، ص۲۹۳.</ref> | ||
موضوع فریب و نیرنگ در جنگ، از نظر فقهی، اجماعی است. علامه حلی در تذکره | موضوع فریب و نیرنگ در جنگ، از نظر فقهی، اجماعی است. [[علامه حلی]] در کتاب تذکره الفقهاء مینویسد: خدعه در جنگ جایز است و مبارز میتواند رقیبش را با توسل به خدعه، فریب دهد و به قتل برساند و این مسئله، [[اجماع|اجماعی]] است.<ref>علّامهحلّی، تذکره الفقها، ج۱، ص۴۱۴ و ج۹، ص۸۳.</ref> شیخ محمدحسن نجفی، صاحب جواهر، خدعه در جنگ را جایز میداند و معتقد است در «تذکره» و «منتهی» بر این امر اجماع شده است.<ref>شیخ محمدحسین نجفی، جواهر، ج۲۱، ص۷۹.</ref> | ||
ابنقدامه در کتاب المغنی، فصلی برای این موضوع قرار داده، آنرا مجاز دانسته و سپس به خدعهٔ علی(ع) در هنگام جنگ با عمرو بن عبدود اشاره کرده است. | ابنقدامه در کتاب المغنی، فصلی برای این موضوع قرار داده، آنرا مجاز دانسته و سپس به خدعهٔ علی(ع) در هنگام جنگ با عمرو بن عبدود اشاره کرده است. | ||
== نیرنگ در جنگ توسط پیامبر(ص) == | == نیرنگ در جنگ توسط پیامبر(ص) == | ||
روایت مشهور از پیامبر اسلام که «الحَرْبُ خُدْعَة؛ جنگ نیرنگ است»، در بسیاری از منابع تاریخی<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینهٔ دمشق، ج۲۸، ص۲۶، اسماعیلبنکثیر، البدایه و النهایه، ج۴، ص۱۱۳.</ref> و حدیثی<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۳۴، ص۳۳۲، مسلم نیشابوری، صحیحمسلم، بیروت، دارالفکر، بیتا، ج۵، | روایت مشهور از پیامبر اسلام که «الحَرْبُ خُدْعَة؛ جنگ نیرنگ است»، در بسیاری از منابع تاریخی<ref>ابنعساکر، تاریخ مدینهٔ دمشق، ج۲۸، ص۲۶، اسماعیلبنکثیر، البدایه و النهایه، ج۴، ص۱۱۳.</ref> و حدیثی<ref>محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۳۴، ص۳۳۲، مسلم نیشابوری، صحیحمسلم، بیروت، دارالفکر، بیتا، ج۵، ص۱۴۳.</ref> ذکر شده است. در روایتی دیگر از رسول خدا(ص) نقل شده: هر سخن دروغی، دروغ نوشته میشود مگر دروغی که فرد در جنگ میگوید، چرا که جنگ خدعه است.<ref> مجلسی، بحار النوار، ج۶۹، ص۲۵۴.</ref> | ||
منابع، مواردی از خدعه پیامبر اسلام در جنگها را آوردهاند: | منابع، مواردی از خدعه پیامبر اسلام در جنگها را آوردهاند: | ||
* پیامبر در جنگ | * پیامبر در [[جنگ خندق]]، درخواست «نعیم بن مسعود» برای اختلاف انداختن با خدعه میان دشمن را اجازه داد.<ref>ابنهشام حمیری، السیرهالنبویه، ج۲، ص۲۲۹، محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۲۰، ص۲۰۷.</ref> | ||
* در [[غزوه ذات سلاسل]]، [[عمرو عاص]] از رسول خدا(ص) درخواست کرد با خدعه به جنگ برود و رسول خدا موافقت کرد و او را فرستاد.<ref>شیخمفید، الارشاد، ج۱، ص۱۶۳.</ref> | * در [[غزوه ذات سلاسل]]، [[عمرو عاص]] از رسول خدا(ص) درخواست کرد با خدعه به جنگ برود و رسول خدا موافقت کرد و او را فرستاد.<ref>شیخمفید، الارشاد، ج۱، ص۱۶۳.</ref> | ||
* رسول خدا در برخی از جنگها دستور میداد برای فریب دشمن، هر فرد از مسلمانان، آتشی روشن کند تا دشمن تصور کند سپاه اسلام از نظر نیروی نظامی، برتر است. | * رسول خدا در برخی از جنگها دستور میداد برای فریب دشمن، هر فرد از مسلمانان، آتشی روشن کند تا دشمن تصور کند سپاه اسلام از نظر نیروی نظامی، برتر است. | ||
خط ۵۳: | خط ۵۲: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |