دوستی و مهربانی بین همسران در آیه ۲۱ سوره روم: تفاوت میان نسخه‌ها

{{قرآن بزرگ|وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ

| ترجمه = و از نشانه‌هاى او اينكه از [نوع‌] خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدانها آرام گيريد، و ميانتان دوستى و رحمت نهاد. آرى، در اين [نعمت‌] براى مردمى كه مى‌انديشند قطعاً نشانه‌هايى است.

مودت از ریشه وَدَد و در لغت به معنای دوست داشتن، تمایل به چیزی داشتن، محبت آمده است و در اصطلاح محبتی است که اثرش ظاهر شود. رحمت از ریشه رَحِم است و در لغت به معنای مهربانی و دلسوزی است.<ref>سراج منیر سال هشتم بهار 1396 شماره 26، مقاله تفسیر تطبیقی آیه 21 سوره روم و رویکردهای آن، محمدعلی رضایی اصفهانی، حمیده شورگشتی</ref>

مودت به معنای دوستی است و رحمت به معنای مهربانی. طبرسی می‌گوید: «سدى گويد محبت و رحمة همان مهربانى و شفقت است‏.»<ref>ترجمه تفسير مجمع البيان، طبرسی، ج۱۹، ص۱۱۷</ref> در تفسیر [[کشف الاسرار و عده الابرار|کشف الاسرار]] آمده که مودت برای ایام شباب است و رحمت برای ایام شبیب.<ref>کشف الاسرار و عده الابرار، میبدی، ج۷، ص۴۴۶</ref>

«كلمه" مودت" تقريبا به معناى محبتى است كه اثرش در مقام عمل ظاهر باشد، در نتيجه نسبت مودت به محبت نسبت خضوع است به خشوع، چون خضوع آن خشوعى را گويند كه در مقام عمل اثرش هويدا شود، به خلاف خشوع كه به معناى نوعى تاثر نفسانى است، كه از مشاهده عظمت و كبريايى در دل پديد می‌آيد. و "رحمت"، به معناى نوعى تاثير نفسانى است، كه از مشاهده محروميت محرومى كه كمالى را ندارد، و محتاج به رفع نقص است، در دل پديد می‌‏آيد، و صاحبدل را وادار می‌كند به اينكه در مقام برآيد و او را از محروميت نجات داده و نقصش را رفع كند.»<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۶، ص۲۵۰</ref>

فرق ميان "مودت" و "رحمت" ممكن است از جهات مختلفى باشد: یک: "مودت" انگيزه ارتباط در آغاز كار است، اما در پايان كه يكى از دو همسر ممكن است ضعيف و ناتوان گردد و قادر بر خدمتى نباشد "رحمت" جاى‏ آن را می‌گيرد. دو: "مودت" در مورد بزرگترها است كه می‌‏توانند نسبت بهم خدمت كنند اما كودكان و فرزندان كوچك در سايه "رحمت" پرورش می‌یابند. سه: "مودت" غالبا جنبه متقابل دارد، اما رحمت يك جانبه و ايثارگرانه است، زيرا براى بقاء يك جامعه گاه خدمات متقابل لازم است كه سرچشمه آن مودت است و گاه خدمات بلاعوض كه نياز به ايثار و "رحمت" دارد<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۶، ص۳۹۳</ref>

قرآن در اين آيه هدف ازدواج را سكونت و آرامش قرار داده است‏. اين آرامش از اينجا ناشى می‌شود كه اين دو جنس مكمل يكديگر و مايه شكوفايى و نشاط و پرورش يكديگر می‌‏باشند بطورى كه هر يك بدون ديگرى ناقص است، و طبيعى است كه ميان يك موجود و مكمل وجود او چنين جاذبه نيرومندى وجود داشته باشد. اين آرامش و سكونت هم از نظر جسمى است، و هم از نظر روحى هم از جنبه فردى و هم اجتماعى. بيماري‌هايى كه به خاطر ترك ازدواج براى جسم انسان پيش می‌آيد قابل انكار نيست.‏<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۶، ص۳۹۴</ref>

مقصود از قرار دادن رحمت و مودت بین همسران این است که خداوند به سبب ازدواج، این استعداد را به زوجین داده است که با همسر خود در آرامش باشند و با دوستی و مهربانی با یکدیگر رفتار کنند. اما گاهی که دیده می‌شود بین زوجین چنین رفتاری نیست، به این معنا نیست که بینشان چنین چیزی وجود ندارد، بلکه آنها از این امکان و قابلیت بالقوه بهره‌ای نمی‌برند.

آیه ۱۸۹ [[سوره اعراف]] هم تکرار مضمون همین آیه و درباره آرامش ازدواج سخن می کند.<ref>{{قرآن|هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا|ترجمه=اوست آن كس كه شما را از نَفْس واحدى آفريد، و جفت وى را از آن پديد آورد تا بدان آرام گيرد|سوره=اعراف|آیه=۱۸۹}}</ref>

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =