صله رحم و قطع رحم از منظر قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
صله و قطع رحم از منظر قرآن کریم را توضیح دهید؟
صله و قطع رحم از منظر قرآن کریم را توضیح دهید؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}در قرآنی آیاتی وجود دارد که مفسران و فقها از آن برداشت کرده اند که صله رحم واجب و قطع رحم حرام است.


== معنای صله رحم ==
== معنای صله رحم ==
خط ۱۰: خط ۱۰:


== وجوب صله رحم ==
== وجوب صله رحم ==
از جهت فقهی «صله رحم» از نظر فقهی یکی از واجبات شرعی و… است.<ref>ر. ک. المصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اوّل، ۱۳۷۱ ه‍. ش، ج۱۳ و ۱۴، ص۱۲۵ و ج۳ و ۴، ص۷۹، به بعد.</ref>
از جهت فقهی «صله رحم» از نظر فقهی یکی از واجبات شرعی و… است.<ref>المصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اوّل، ۱۳۷۱ ه‍. ش، ج۱۳ و ۱۴، ص۱۲۵ و ج۳ و ۴، ص۷۹، به بعد.</ref>


بیشتر مفسران از آیاتی از قرآن برداشت کرده‌اند که قطع رحم حرام است. در قرآن آمده است:{{قرآن|وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ|ترجمه=و آنها که پیوندهایی را که خدا به آن امر کرده برقرار می‌دارند و از پروردگارشان می‌ترسند و از بدی حساب (روز قیامت) بیم دارند|سوره=رعد|آیه=۲۱}}  در روایات اسلامی و کتاب‌های تفسیر، یکی از مواردی که «وصل آن» مورد امر خداوند به حساب آمده، «صله رحم» است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از دانشمندان، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۲ ه‍. ش، ج۱۰، ص۱۸۴.</ref> مثلاً در حدیثی از امام صادق(ع) می‌خوانیم که از آن حضرت درباره تفسیر «وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ …» سؤال شد، فرمود: منظور خویشاوندان است.<ref>همان، ص۱۸۵.</ref>
بیشتر مفسران از آیاتی از قرآن برداشت کرده‌اند که قطع رحم حرام است. در قرآن آمده است:{{قرآن|وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ|ترجمه=و آنها که پیوندهایی را که خدا به آن امر کرده برقرار می‌دارند و از پروردگارشان می‌ترسند و از بدی حساب (روز قیامت) بیم دارند|سوره=رعد|آیه=۲۱}}  در روایات اسلامی و کتاب‌های تفسیر، یکی از مواردی که «وصل آن» مورد امر خداوند به حساب آمده، «صله رحم» است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از دانشمندان، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سیزدهم، ۱۳۷۲ ه‍. ش، ج۱۰، ص۱۸۴.</ref> مثلاً در حدیثی از امام صادق(ع) می‌خوانیم که از آن حضرت درباره تفسیر «وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ …» سؤال شد، فرمود: منظور خویشاوندان است.<ref>همان، ص۱۸۵.</ref>
خط ۱۶: خط ۱۶:
در جایی دیگر از قرآن آمده است: {{قرآن|وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً|ترجمه=و از خدایی بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید، و) هنگامی که چیزی از یکدیگر می‌خواهید، نام او را می‌برید (و نیز) از (قطع رابطه با) خویشاوندان خود بپرهیزید، زیرا خداوند مراقب شماست.|سوره=نساء|آیه=۱}}
در جایی دیگر از قرآن آمده است: {{قرآن|وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقِیباً|ترجمه=و از خدایی بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید، و) هنگامی که چیزی از یکدیگر می‌خواهید، نام او را می‌برید (و نیز) از (قطع رابطه با) خویشاوندان خود بپرهیزید، زیرا خداوند مراقب شماست.|سوره=نساء|آیه=۱}}


در آیه یاد شده بنابر این‌که «ارحام» عطف بر لفظ جلاله «الله» و منصوب باشد تا در معنا چنین باشد: «اتقوا الله ان تقصره و اتقون الارحام ان تقطعواها» از معصیت خدا و قطع رحم بپرهیزید، یا این‌که «ارحام» مرفوع و مبتدا برای خبر محذوف باشد: «و الارحام کذلک»، یعنی رعایت ارحام نیز از مصادیق تقواست و از آن سؤال خواهد شد، از این رو مراد آیه این خواهد بود «اتقوا لارحام فلا تقطعوا» ارحام را مواظب باشید و قطع صله رحم نکنید. دلالت آیه بر وجوب صله، بنابر این، سه احتمال مورد تأکید اکثر مفسران و فقها می‌باشد.<ref>ر. ک. فخرالدین رازی، تفسیر الکبیر، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۱ ق، ج۴، ص۱۳۵؛ به نقل: شرف‌الدین، سیدحسین، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ص۲۸.</ref> البتّه آیات دیگری هم ممکن است دلالت بر وجوب «صله رحم» یا حرمت «قطع» آن باشد که به جهت پرهیز از طولانی شدن، از ذکر آنها خودداری می‌شود.
در آیه یاد شده بنابر این‌که «ارحام» عطف بر لفظ جلاله «الله» و منصوب باشد تا در معنا چنین باشد: «اتقوا الله ان تقصره و اتقون الارحام ان تقطعواها» از معصیت خدا و قطع رحم بپرهیزید، یا این‌که «ارحام» مرفوع و مبتدا برای خبر محذوف باشد: «و الارحام کذلک»، یعنی رعایت ارحام نیز از مصادیق تقواست و از آن سؤال خواهد شد، از این رو مراد آیه این خواهد بود «اتقوا لارحام فلا تقطعوا» ارحام را مواظب باشید و قطع صله رحم نکنید. دلالت آیه بر وجوب صله، بنابر این، سه احتمال مورد تأکید اکثر مفسران و فقها می‌باشد.<ref>فخرالدین رازی، تفسیر الکبیر، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۱ ق، ج۴، ص۱۳۵؛ به نقل: شرف‌الدین، سیدحسین، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اوّل، ۱۳۷۸، ص۲۸.</ref> البتّه آیات دیگری هم ممکن است دلالت بر وجوب «صله رحم» یا حرمت «قطع» آن باشد که به جهت پرهیز از طولانی شدن، از ذکر آنها خودداری می‌شود.


د: از طرف دیگر «قطع» صله‌رحم موجب ناخشنودی حق‌تعالی و دوری از رحمت او خواهد بود…«قطع» صله‌رحم هم‌ردیف با فساد در زمین بشمار آمده است {{قرآن|فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُمْ أُولئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ…}} و پیوند خویشاوندانشان را بگسلید. اینان کسانی هستند که خداوند لعنتشان کرده…<ref>محمد/ ۲۲ و ۲۳.</ref>{{پایان پاسخ}}
د: از طرف دیگر «قطع» صله‌رحم موجب ناخشنودی حق‌تعالی و دوری از رحمت او خواهد بود…«قطع» صله‌رحم هم‌ردیف با فساد در زمین بشمار آمده است {{قرآن|فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُمْ أُولئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ…}} و پیوند خویشاوندانشان را بگسلید. اینان کسانی هستند که خداوند لعنتشان کرده…<ref>محمد/ ۲۲ و ۲۳.</ref>{{پایان پاسخ}}
۱۵٬۲۵۶

ویرایش