نمایش مبدأ برای آیه «انا لله و انا الیه راجعون»

{{شروع متن}}
{{سوال}}آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ درباره چیست و تفسیر آن را بفرمایید.
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{جعبه اطلاعات آیه
 | عنوان =آیه ۱۵۶ سوره بقره
 | تصویر =
 | توضیح تصویر =
 | اندازه تصویر =
 | نام‌های دیگر =
 | واقع در سوره =بقره
 | شماره آیه =۱۵۶
 | جزء =۲
 | شأن نزول =
 | مکان نزول =مدینه
 | موضوع = خصوصیت صابران
 | درباره =
 | سایر =
 | آیات مرتبط =
}}
'''آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ''' (ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می‌رویم) بیان یکی از ویژگی‌های صابران است که در زمان مصیبت و بلا، می‌گویند «ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می‌رویم».

خواندن آیه إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ، هنگام بلا را استرجاع می‌گویند. روایات فراوانی وارد شده که هنگام مصیبت، این آیه خوانده شود.

آیه «إِنَّا لِلَّهِ»، آیه ۱۵۶ سوره بقره است. مفسران تعبیر «إِنَّا لِلَّهِ» را نشان‌دهنده بندگی بندگان و مالکیت خداوند و عبارت «إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» را نشانه قیامت و فانی بودن این دنیا دانسته‌اند. همچنین در کنار یکدیگر بودن این دو تعبیر را نشانگر رسیدن به مقام تسلیم به‌وسیله صبر بر مصیبت دانسته‌اند.

== متن آیه ==
{{قرآن بزرگ|الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
| سوره = بقره
| آیه = آیه ۱۵۶
| ترجمه = کسانی که چون مصیبتی به آنها رسید گفتند: ما از آن خدا هستیم و به او بازمی‌گردیم.
}}

== توصیه‌ای برای صابران ==
آیه ۱۵۶ [[سوره بقره]] درباره [[صابران]] است و به افراد مصیبت‌دیده با گفتن اینکه همه چیز از جانب خداوند است، آرامش می‌دهد. [[امام علی(ع)]] معتقد بود هنگامی که می‌گوییم {{قرآن|... إِنَّا لِلّهِ…}} به مالکیت خداوند نسبت به خود اقرار می‌کنیم و وقتی می‌گوییم {{قرآن|... وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ}} به این معنا است که ما انسان‌ها، ابدی نبوده و روزی می‌میریم.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، المجمع العالی للتقریب بین المذاهب، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۷۴.</ref>

این آیه نشان می‌دهد در برابر مصیبت و بلا تنها تسلیم خداوند باید بود<ref>کاشانی،‌ ملافتح الله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج۱، ص: ۳۴۳</ref> و حکمت این توصیه خداوند این است که مؤمن در موقع مصیبت، به ذلت، ناامیدی و ضعف نفس گرفتار نشود و جنبه مادی او بر مقام معنوی غلبه پیدا نکند.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، دین و زندگانی، ج۱، ص۳۲.</ref>

در روایات آمده که هر فردی بلایی ببیند، این آیه را بخواند، ثواب بزرگی می‌برد.<ref>کاشانی، ملا فتح الله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج۱، ص: ۳۴۴</ref> از [[پیامبر(ص)]] نقل شده که چهار خصلت، انسان را غرق در نور خداوند می‌کند:
* گفتن لا اله الا الله
* هر زمان گناهی کند، استغفار کند
* هر زمان نعمتی به دست آورد یا کار خیری کند، شکر کند
* هر زمان مصیبتی به او رسد، استرجاع کند (آیه إنّا للّه را بخواند).<ref>برقی، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۷، حدیث۱۹. ابن بابويه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ص۱۶۶.</ref>

[[امام صادق(ع)]] فرموده است: کسی که هنگام مصیبت، استرجاع به او الهام شود، بهشت برای او واجب می‌شود.<ref>پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال شیخ صدوق)، مجاهدی، محمد علی، ج۱، ص۴۹۸</ref>

== مالکیت خداوند ==
{{جعبه نقل‌قول|<small>'''پیامبر(ص)'''</small>: «هرگاه مصیبت‌زده، مصیبتش را به یاد آورَد و استرجاع کند (إنّا للّه بگوید)، هر چند از مصیبت بسیار گذشته باشد، خداوند، پاداشی مانند روز مصیبتش برای او می‌نویسد»<ref>حکمت نامه امام حسین، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۲، ص۱۱۷</ref>
| اندازه قلم = کوچک
}}مفسران، آیه «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» را به این معنا دانسته‌اند که وجود انسان، برای خداوند است. خداوند وجود مستقل بوده و انسان وابسته به او است.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص ۲۹۴.</ref> مراد از گفتن (إنا للَّه)، توجه و ایمان به حقیقت معنای آیه است که آدمی، بنده خداوند است.<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱، ص: ۵۳۱</ref>

مفسران در مورد آیه «إنا للَّه» توضیح داده‌اند که مالکیت حقیقی، تنها برای خداوند است و هیچ انسانی در این مالکیت، شریک نیست و مالکیت انسان نسبت به خودش و اموالش، ظاهری و مجازی است. اگر انسان این را بداند، در وقت مصیبت، بی‌طاقت نمی‌شود؛ زیرا می‌داند چیزی را از دست نداده و مالکیت چیزی را ندارد. فردی که ایمان دارد، همه چیز را برای خداوند دانسته و هیچگاه در برابر بدبختی‌ها، خود را نمی‌بازد.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱، ص: ۵۳۳</ref>

== بازگشت به خداوند ==
تعبیر «وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» در مورد [[قیامت]] دانسته شده که مسیر حرکت انسان‌ها برای حسابرسی و پاداش و جزا به سوی او است. مفسران معتقدند آیه {{قرآن|... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ}} به این معنا نیست که ما روزی با خداوند پیوند داشته‌ایم، از او جدا شده و دوباره جزئی از خداوند خواهیم شد. این تبیین را نادرست دانسته‌اند؛ زیرا خداوند بسیط است و هیچ ترکیبی در او راه ندارد و جزء داشتن، نقص برای خداوند است.

این آیه توجه به این واقعیت است که همه به سوی او بازمی‌گردند و اعلام می‌کند که اینجا سرای جاویدان نیست. کمبود و نابودی نعمت‌ها یا زیادی آن‌ها، همه زودگذر هستند. همه این‌ها، وسیله‌ای است برای پیمودن مراحل تکامل و رسیدن به رستگاری.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۲۵.</ref>

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

{{شاخه
 | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
 | شاخه فرعی۱ = معارف قرآنی
 | شاخه فرعی۲ =
 | شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | تیترها = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی =شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده =
 | ارزیابی کمی =شد
 | تکمیل =
 | اولویت = ج
 | کیفیت =ب
}}
{{پایان متن}}