۱۱٬۹۱۳
ویرایش
ازدواج یوسف و زلیخا: تفاوت میان نسخه‌ها
←نقد و بررسی
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
برخی محققان گفته‌اند روایات مربوط به ازدواج یوسف و زلیخا هیچ‌کدام قابل اثبات نیستند.<ref>نعیم آبادی، حسین، «بررسی حوادث مربوط به یوسف و زلیخا در منابع»، سخن تاریخ، شماره۱۰، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۰.</ref> اما بعضی نیز مدعی هستند با فرض صحت و درستی روایات ازدواج یوسف و زلیخا، مطلبی که با اصول و قواعد کلی قرآن و سنت مخالف و ناسازگار باشد در این حدیث و این قضیه به چشم نمی‌خورد. مطابق این قضیه گفته‌اند شاید زلیخا پس از آن درماندگی و سقوط، بیدار شده و با توجه و بازگشت به سوی خدا، تحولی عمیق و ریشه‌دار در افکار و اعمال او حاصل شده باشد.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/صحت-ازدواج-حضرت-يوسف-ع-با-زليخا صحت ازدواج حضرت یوسف (ع) با زلیخا]»، پرسمان قرآن، انتشار: ۲۸ خرداد ۱۳۹۱، بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۲.</ref> طبرسی در [[مجمع البیان]] هر دو قول ازدواج و عدم ازدواج را آورده است.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد بیستونی و دیگران، تهران، فراهانی، ج۱۲، ص۲۴۲ و ۲۴۳.</ref> | برخی محققان گفته‌اند روایات مربوط به ازدواج یوسف و زلیخا هیچ‌کدام قابل اثبات نیستند.<ref>نعیم آبادی، حسین، «بررسی حوادث مربوط به یوسف و زلیخا در منابع»، سخن تاریخ، شماره۱۰، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۰.</ref> اما بعضی نیز مدعی هستند با فرض صحت و درستی روایات ازدواج یوسف و زلیخا، مطلبی که با اصول و قواعد کلی قرآن و سنت مخالف و ناسازگار باشد در این حدیث و این قضیه به چشم نمی‌خورد. مطابق این قضیه گفته‌اند شاید زلیخا پس از آن درماندگی و سقوط، بیدار شده و با توجه و بازگشت به سوی خدا، تحولی عمیق و ریشه‌دار در افکار و اعمال او حاصل شده باشد.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/صحت-ازدواج-حضرت-يوسف-ع-با-زليخا صحت ازدواج حضرت یوسف (ع) با زلیخا]»، پرسمان قرآن، انتشار: ۲۸ خرداد ۱۳۹۱، بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۲.</ref> طبرسی در [[مجمع البیان]] هر دو قول ازدواج و عدم ازدواج را آورده است.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد بیستونی و دیگران، تهران، فراهانی، ج۱۲، ص۲۴۲ و ۲۴۳.</ref> | ||
== متون شیعه == | |||
روایت ازدواج یوسف و زلیخا در چند متن اصلی شیعه مانند: [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی|تفسیر قمی]]، [[آمالی شیخ صدوق]]، [[علل‌الشرایع]] شیخ صدوق، آمالی شیخ طوسی آمده است.<ref>بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰.</ref> برخی محققان به روایاتی که در این آثار آمده، اشکالات وارد کرده‌اند و سند و راوی این احادیث را مخدوش و ضعیف می‌دانند.<ref>معارف، مجید، و دیگران، «بررسی روایات تفسیری فریقین در مسئله ازدواج حضرت با یوسف(ع) زلیخا»، حدیث پژوهی، شماره ۱۳، سال هفتم، بهار و تابستان ۱۳۹۴، ص۷؛ بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰.</ref> محققان اذعان دارند روایات شیعه در ازدواج یوسف و زلیخا و جوان شدن زلیخا و بینا شدن وی، ریشه در روایت وهب بن منبه و ابن اسحاق دارد که روایت این دو در شمار روایات اسرائیلیات قرار دارد.<ref>بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰؛ معارف، مجید، و دیگران، «بررسی روایات تفسیری فریقین در مسئله ازدواج حضرت با یوسف(ع) زلیخا»، حدیث پژوهی، شماره ۱۳، سال هفتم، بهار و تابستان ۱۳۹۴، ص۷.</ref> | |||
=روایت وهب بن منبه= | =روایت وهب بن منبه= | ||
| خط ۱۷: | خط ۲۰: | ||
=== نقد و بررسی === | === نقد و بررسی === | ||
روایت وهب بن منبه را مخدوش | روایت وهب بن منبه را مخدوش و در شمار اسرائیلیات قرار داده‌اند. وهب بن منبه از بزرگان اهل کتاب در یمن بوده و با کتب آسمانی آشنایی کامل داشته است. از این رو، بسیاری از بزرگان اهل سنت و شیعه او را در شمار کسانی می‌آورند که اسرائیلیات بسیار در دین وارد کرده است.<ref>سیمایی، مهدی، مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، دفتر اول، قم، کتاب طه، ۱۳۹۸ش، ص۱۲۲؛ جعفری، یاقوت، «اسرائیلیات در کتاب‌های تفسیری و تاریخی»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، سال چهارم، شماره دوم، تابستان ۱۳۸۶ش.</ref> این روایت وهب، دست کم با دو روایت دیگر ناسازگار است. [[آلوسی]] از مفسران برجسته اهل سنت خبر ازدواج یوسف و زلیخا را از خبرهایی می‌خواند که محدثین به آن اعتماد ندارند و برای آن هیچ اصلی نمی‌شناسند.<ref>بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰.</ref> | ||
== روایت ابن اسحاق ابن جریر طبری == | == روایت ابن اسحاق ابن جریر طبری == | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
محققان گفته‌اند روایت ابن اسحاق مخدوش است و در گروه اسرائیلیات قرار می‌گیرد. و نیز اضطراب زیادی در متن روایت وجود دارد.<ref>بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰.</ref> | محققان گفته‌اند روایت ابن اسحاق مخدوش است و در گروه اسرائیلیات قرار می‌گیرد. و نیز اضطراب زیادی در متن روایت وجود دارد.<ref>بهرامی، محمد، «ازدواج یوسف با زلیخا، حقیقت یا خرافه»، دوره ۲۶، شماره ۱۵۲، شماره پیاپی ۱۵۲، تیر ۱۳۸۸ش، ص ۱۴۵ تا ۲۷۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||