۸٬۳۵۹
ویرایش
سیره معصومان با همسران خود: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== همکاری در کارهای خانه و ایجاد نشاط == | == همکاری در کارهای خانه و ایجاد نشاط == | ||
پیغمبر (ص) پس از فراغت از کارهای بیرونی و اجتماعی، در کارهای خانه به همسرانش کمک می‌کرد. لباس‌های خود را وارسی و کفش خود را اصلاح می‌کرد، گوسفندان را می‌دوشید و برای رفع نیازمندی‌های همسران تلاش می‌کرد.<ref>طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، قم: شریف رضی، ۱۴۱۲ق، ص۱۵.</ref> گاهی نیز خانه خویش را جارو می‌فرمود، شتر را به جای خود روانه می‌ساخت، در سایر کارهای داخلی کمک می‌کردند. در روایتی به امام علی(ع) فرمودند: «آنچه می‌گویم بشنو زیرا من هیچ حرفی نمی‌زنم مگر اینکه به امر پروردگار است، مردی که به زن خود در خانه کمک کند، خدا ثواب یک سال عبادتی را که روزها روزه باشد و شب‌ها به قیام و نماز ایستاده باشد به او می‌دهد. خداوند ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی (ع) را به او عطا خواهد کرد».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.</ref> | پیغمبر (ص) پس از فراغت از کارهای بیرونی و اجتماعی، در کارهای خانه به همسرانش کمک می‌کرد. لباس‌های خود را وارسی و کفش خود را اصلاح می‌کرد، گوسفندان را می‌دوشید و برای رفع نیازمندی‌های همسران تلاش می‌کرد.<ref>طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، قم: شریف رضی، ۱۴۱۲ق، ص۱۵.</ref> گاهی نیز خانه خویش را جارو می‌فرمود، شتر را به جای خود روانه می‌ساخت، در سایر کارهای داخلی کمک می‌کردند. در روایتی به امام علی(ع) فرمودند: «آنچه می‌گویم بشنو زیرا من هیچ حرفی نمی‌زنم مگر اینکه به امر پروردگار است، مردی که به زن خود در خانه کمک کند، خدا ثواب یک سال عبادتی را که روزها روزه باشد و شب‌ها به قیام و نماز ایستاده باشد به او می‌دهد. خداوند ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی(ع) را به او عطا خواهد کرد».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۲.</ref> | ||
یکی از نیازهای اساسی و طبیعی انسان، شادی و سرور است. می‌توان گفت که آدمی مانند یک ماشین از آهن ساخته نشده که هر چه بخواهد از آن کار بکشد و احساس خستگی نکند؛ بلکه انسان، روح و روانی دارد که مانند جسم او خسته می‌شود؛ همان گونه که جسم انسان نیاز به استراحت و خواب دارد، روح و روان او نیز نیاز به تفریح و شادی دارد.<ref>نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۸ق، ج۹، ص۲۸.</ref> در بیانی وارد شده است که: «و کانَ رَسولُ اللهَ یُمَزِحُهّنَ؛ پیامبر با همسران خود، شوخی و مزاح می‌کرد».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۹۸.</ref> | یکی از نیازهای اساسی و طبیعی انسان، شادی و سرور است. می‌توان گفت که آدمی مانند یک ماشین از آهن ساخته نشده که هر چه بخواهد از آن کار بکشد و احساس خستگی نکند؛ بلکه انسان، روح و روانی دارد که مانند جسم او خسته می‌شود؛ همان گونه که جسم انسان نیاز به استراحت و خواب دارد، روح و روان او نیز نیاز به تفریح و شادی دارد.<ref>نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۸ق، ج۹، ص۲۸.</ref> در بیانی وارد شده است که: «و کانَ رَسولُ اللهَ یُمَزِحُهّنَ؛ پیامبر با همسران خود، شوخی و مزاح می‌کرد».<ref>مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحارالأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۹۸.</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
یکی از روش‌های عملی پیامبر(ص) در ارتباط با همسران، دعوت آنان به معروف و بازداشتن آنان از بدی‌ها بود. بر اساس آموزه‌های دینی، نقطه شروع امر به معروف و نهی از منکر باید از درون منزل و از نزدیک‌ترین افراد به انسان باشد. بدون شک همسران، یکی از نزدیک‌ترین افراد به انسان هستند؛ چرا که آنها شریک زندگی بوده و باید سالیانی را در کنار همدیگر سپری نمایند. از این رو لازم است انسان ابتدا همسر و فرزندان خود را به نیکی دعوت نموده و از بدی‌ها بازدارد. | یکی از روش‌های عملی پیامبر(ص) در ارتباط با همسران، دعوت آنان به معروف و بازداشتن آنان از بدی‌ها بود. بر اساس آموزه‌های دینی، نقطه شروع امر به معروف و نهی از منکر باید از درون منزل و از نزدیک‌ترین افراد به انسان باشد. بدون شک همسران، یکی از نزدیک‌ترین افراد به انسان هستند؛ چرا که آنها شریک زندگی بوده و باید سالیانی را در کنار همدیگر سپری نمایند. از این رو لازم است انسان ابتدا همسر و فرزندان خود را به نیکی دعوت نموده و از بدی‌ها بازدارد. | ||
رسول اسلام، در عین حال که رسالت شان جهانی بود، ولی دعوت خود را از نزدیکان خود آغاز کرد، در ادامه نهضت نیز به رفتار نزدیکان، به ویژه همسرانش نظارت داشته و در صورت لزوم به آنان تذکر می‌داد. چنان‌که از امام باقر (ع) نقل شده است که فرمود: مردی یهودی بر پیامبر وارد شد در حالی که عایشه نیز خدمت آن حضرت نشسته بود. آن مرد خطاب به پیامبر چند بار لعنت فرستاد و پیامبر تنها می‌گفت بر تو باد. عایشه ناراحت شد و خطاب به مردان یهودی گفت: مرگ، غضب و لعنت خداوند بر شما باد، ای برادران قرده و خنازیر، پیامبر خطاب به همسرش فرمود: «ای عایشه! اگر فحش تجسم یابد، به صورت زشت ممثل، خواهد بود. و بدان که مدارا و رفق بر هر چیزی گذاشته شود، باعث زینت او می‌گردد در حالی که اگر از چیزی برداشته شود، سبب سرشکستگی آن خواهد شد».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۴، ص۷۰۸.</ref>رسول گرامی اسلام از این طریق، همسرش را به معروف دعوت نموده و از فحش دادن که از مصادیق مهم منکر است، بر حذر داشت. | رسول اسلام، در عین حال که رسالت شان جهانی بود، ولی دعوت خود را از نزدیکان خود آغاز کرد، در ادامه نهضت نیز به رفتار نزدیکان، به ویژه همسرانش نظارت داشته و در صورت لزوم به آنان تذکر می‌داد. چنان‌که از امام باقر(ع) نقل شده است که فرمود: مردی یهودی بر پیامبر وارد شد در حالی که عایشه نیز خدمت آن حضرت نشسته بود. آن مرد خطاب به پیامبر چند بار لعنت فرستاد و پیامبر تنها می‌گفت بر تو باد. عایشه ناراحت شد و خطاب به مردان یهودی گفت: مرگ، غضب و لعنت خداوند بر شما باد، ای برادران قرده و خنازیر، پیامبر خطاب به همسرش فرمود: «ای عایشه! اگر فحش تجسم یابد، به صورت زشت ممثل، خواهد بود. و بدان که مدارا و رفق بر هر چیزی گذاشته شود، باعث زینت او می‌گردد در حالی که اگر از چیزی برداشته شود، سبب سرشکستگی آن خواهد شد».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۴، ص۷۰۸.</ref>رسول گرامی اسلام از این طریق، همسرش را به معروف دعوت نموده و از فحش دادن که از مصادیق مهم منکر است، بر حذر داشت. | ||
== پرستاری از همسر == | == پرستاری از همسر == | ||
هنگامی که [[حضرت زهرا(س)]]، زمان ارتحالش فرا رسید، در رابطه با تشییع بدن مطهّر، محل دفن و چگونگی غسلش سفارش‌هایی به شوهرش علی (ع) کرد. آن حضرت نیز به همان وصیّت عمل نمود. به علاوه علی(ع) در هنگام بیماری همسرش، مانند پرستاری دلسوز از او مراقبت می‌نمود. [[امام سجاد (ع)]] از پدرش امام حسین(ع) نقل می‌کند: | هنگامی که [[حضرت زهرا(س)]]، زمان ارتحالش فرا رسید، در رابطه با تشییع بدن مطهّر، محل دفن و چگونگی غسلش سفارش‌هایی به شوهرش علی(ع) کرد. آن حضرت نیز به همان وصیّت عمل نمود. به علاوه علی(ع) در هنگام بیماری همسرش، مانند پرستاری دلسوز از او مراقبت می‌نمود. [[امام سجاد(ع)]] از پدرش امام حسین(ع) نقل می‌کند: | ||
وقتی حضرت زهرا (س) بیمار شد، به علی (ع) سفارش کرد جریان کسالت او را به کسی خبر ندهد. علی(ع) نیز چنین کرد و کسی را در جریان کسالت زهرای اطهر (س) قرار نداد و خود آن حضرت پرستاری و مراقبت از همسرش را به عهده گرفت و اسماء نیز به او کمک می‌کرد. چون هنگام ارتحال فرا رسید حضرت زهرا (ع) به شوهرش سفارش کرد که او عهده‌دار مراسم تجهیز و دفنش شود؛ شبانه او را دفن نماید و محل دفن را پنهان نگه دارد. علی (ع) نیز چنین کرد؛ اما پس از دفن آن حضرت، حزن و اندوه فراوان او را فراگرفت و اشک‌های مبارکش بر گونه‌هایش جاری گردید. رو به مرقد مبارک پیامبر نمود و فرمود: | وقتی حضرت زهرا (س) بیمار شد، به علی(ع) سفارش کرد جریان کسالت او را به کسی خبر ندهد. علی(ع) نیز چنین کرد و کسی را در جریان کسالت زهرای اطهر (س) قرار نداد و خود آن حضرت پرستاری و مراقبت از همسرش را به عهده گرفت و اسماء نیز به او کمک می‌کرد. چون هنگام ارتحال فرا رسید حضرت زهرا(ع) به شوهرش سفارش کرد که او عهده‌دار مراسم تجهیز و دفنش شود؛ شبانه او را دفن نماید و محل دفن را پنهان نگه دارد. علی(ع) نیز چنین کرد؛ اما پس از دفن آن حضرت، حزن و اندوه فراوان او را فراگرفت و اشک‌های مبارکش بر گونه‌هایش جاری گردید. رو به مرقد مبارک پیامبر نمود و فرمود: | ||
«سلام و درود من بر تو ای رسول خدا! و از دختر عزیزی که پس از رحلت به سرعت به تو پیوست! ای پیامبر عزیز! در اثر مفارقت زهرا توانم، به ناتوانی و صبرم، به کم‌صبری تبدیل گشت! ای نجات دهنده عالم هستی! امانت از من گرفته شد! امّا بدان که بعد از این، دیگر حزن و اندوه من همیشگی است و شب‌ها از فراق فاطمه خواب به چشمم نخواهد رفت!».<ref>ابوالقاسم، پاینده، نهج‌الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله)، تهران: دنیای دانش، ۱۳۶۳، ص۳۱۹.</ref> | «سلام و درود من بر تو ای رسول خدا! و از دختر عزیزی که پس از رحلت به سرعت به تو پیوست! ای پیامبر عزیز! در اثر مفارقت زهرا توانم، به ناتوانی و صبرم، به کم‌صبری تبدیل گشت! ای نجات دهنده عالم هستی! امانت از من گرفته شد! امّا بدان که بعد از این، دیگر حزن و اندوه من همیشگی است و شب‌ها از فراق فاطمه خواب به چشمم نخواهد رفت!».<ref>ابوالقاسم، پاینده، نهج‌الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وآله)، تهران: دنیای دانش، ۱۳۶۳، ص۳۱۹.</ref> | ||
== توجه به خواستِ همسر و گذشت از لغزش‌های او == | == توجه به خواستِ همسر و گذشت از لغزش‌های او == | ||
[[امام حسین (ع)]] به خواست، علاقه و حسّ زیبایی‌دوستی همسرش، توجه خاصی می‌نمود و برخی اوقات به همین خاطر با انتقادات اصحاب و دوستان خود رو به رو می‌شد؛ ولی به خواستِ طبیعی و مشروع همسر خویش احترام می‌گذاشت. | [[امام حسین(ع)]] به خواست، علاقه و حسّ زیبایی‌دوستی همسرش، توجه خاصی می‌نمود و برخی اوقات به همین خاطر با انتقادات اصحاب و دوستان خود رو به رو می‌شد؛ ولی به خواستِ طبیعی و مشروع همسر خویش احترام می‌گذاشت. | ||
جابر از [[امام باقر(ع)]] نقل می‌کند: عده‌ای بر امام حسین (ع) وارد شدند؛ ناگاه فرش‌های گران‌قیمت و پشتی‌های فاخر و زیبا را در منزل آن حضرت مشاهده نمودند. عرض کردند: ای فرزند رسول خدا! ما در منزل شما وسایل و چیزهایی مشاهده می‌کنیم که ناخوشایند ماست (وجود این وسایل در منزل شما را، مناسب نمی‌دانیم)! حضرت فرمود: «ما بعد از ازدواج، مهریّه همسران‌مان را پرداخت می‌کنیم و آنها هر چه دوست داشتند، برای خود خریداری می‌کنند. هیچ‌یک از وسایلی که مشاهده نمودید، از آنِ ما نیست».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۱۳، ص ۱۰۱.</ref> | جابر از [[امام باقر(ع)]] نقل می‌کند: عده‌ای بر امام حسین(ع) وارد شدند؛ ناگاه فرش‌های گران‌قیمت و پشتی‌های فاخر و زیبا را در منزل آن حضرت مشاهده نمودند. عرض کردند: ای فرزند رسول خدا! ما در منزل شما وسایل و چیزهایی مشاهده می‌کنیم که ناخوشایند ماست (وجود این وسایل در منزل شما را، مناسب نمی‌دانیم)! حضرت فرمود: «ما بعد از ازدواج، مهریّه همسران‌مان را پرداخت می‌کنیم و آنها هر چه دوست داشتند، برای خود خریداری می‌کنند. هیچ‌یک از وسایلی که مشاهده نمودید، از آنِ ما نیست».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۱۳، ص ۱۰۱.</ref> | ||
برای افرادی که مدت‌ها با هم زندگی کرده‌اند و در امور زیادی منافع واحدی دارند، سر زدن لغزش و اشتباه و خطا، امری عادی و متعارف است؛ بنابراین، لازم است با بردباری از خطاها و اشتباهات یکدیگر چشم پوشی نمایند. زن و شوهر در برابر کلمات تند و خشنی که برخی وقت‌ها به خاطر شرایط خاص، از طرف مقابل می‌شنوند، باید متانت و سعه صدر داشته باشند. آنان می‌توانند با خونسردی و گفتن چند کلمه محبّت‌آمیز، طرف مقابل را از حالت ناراحتی خارج نمایند. سیره معصومان (ع) چنین بوده است که اشتباه و خطای شناختی و رفتاری همسران را نادیده می‌گرفتند. اسحاق بن عمّار می‌گوید: به [[امام صادق (ع)]] عرض کردم: «حق زن بر مرد چیست که با انجام آنها انسان، «نیکوکار» محسوب شود؟ امام (ع) فرمود: خوراک و پوشاک او را فراهم نماید و اگر خطایی از او سر زد، از او بگذرد.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۶، ص۴۴۶.</ref> | برای افرادی که مدت‌ها با هم زندگی کرده‌اند و در امور زیادی منافع واحدی دارند، سر زدن لغزش و اشتباه و خطا، امری عادی و متعارف است؛ بنابراین، لازم است با بردباری از خطاها و اشتباهات یکدیگر چشم پوشی نمایند. زن و شوهر در برابر کلمات تند و خشنی که برخی وقت‌ها به خاطر شرایط خاص، از طرف مقابل می‌شنوند، باید متانت و سعه صدر داشته باشند. آنان می‌توانند با خونسردی و گفتن چند کلمه محبّت‌آمیز، طرف مقابل را از حالت ناراحتی خارج نمایند. سیره معصومان(ع) چنین بوده است که اشتباه و خطای شناختی و رفتاری همسران را نادیده می‌گرفتند. اسحاق بن عمّار می‌گوید: به [[امام صادق(ع)]] عرض کردم: «حق زن بر مرد چیست که با انجام آنها انسان، «نیکوکار» محسوب شود؟ امام(ع) فرمود: خوراک و پوشاک او را فراهم نماید و اگر خطایی از او سر زد، از او بگذرد.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۶، ص۴۴۶.</ref> | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
* برهانی، محمدجواد، سیره اجتماعی پیامبر اعظم(ص)، قم: بوستان کتاب قم، ۱۳۹۰. | * برهانی، محمدجواد، سیره اجتماعی پیامبر اعظم(ص)، قم: بوستان کتاب قم، ۱۳۹۰. | ||
* جودی نعمتی، اکرم، مجموعه مقالات مطالعات خانواده در سیره رضوی، مشهد: بنیاد فرهنگی هنری امام رضا (ع)، ۱۳۹۳. | * جودی نعمتی، اکرم، مجموعه مقالات مطالعات خانواده در سیره رضوی، مشهد: بنیاد فرهنگی هنری امام رضا(ع)، ۱۳۹۳. | ||
* بابازاده، علی‌اکبر، سیره اخلاقی و خانوادگی امام حسین (سبک زندگی امام حسین (ع))، قم: دانش و ادب، ۱۳۹۳. | * بابازاده، علی‌اکبر، سیره اخلاقی و خانوادگی امام حسین (سبک زندگی امام حسین(ع))، قم: دانش و ادب، ۱۳۹۳. | ||
* طوسی، اسدالله، سیره تربیتی و اخلاقی پیامبر و اهل بیت (ع) در خانه و خانواده: ارتباط با خداوند (جلد ۱)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹. | * طوسی، اسدالله، سیره تربیتی و اخلاقی پیامبر و اهل بیت(ع) در خانه و خانواده: ارتباط با خداوند (جلد ۱)، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۹. | ||
* اسعدی، سیدحسن، حقوق مشترک همسران در خانواده، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۸. ۱۰. | * اسعدی، سیدحسن، حقوق مشترک همسران در خانواده، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۸. ۱۰. | ||